O’zbеkistоn rеspublikаsi

3-MASALA. Moddiy obyekt tizim sifatida.Geosentrik va nogeosentrik moddiy tizimlar. Geosentrik dunyo haqidagi tasavvur Yer miqyosidagi obyektlarga daxldor nazariyalarning umumlashtirilishi natijasida yuzaga kelgan. Unda, aynan Yer dunyosi andoza va negiz sifatida qabul qilinadi. Geosentrizm ta’limotiga ko’ra, moddiy tizimlarning atributlari barcha darajalarda biz Yer sharoitida duch keluvchi atributlar bilan bir xil bo’ladi. Geosentrizm makon, zamon, sifat, sababiyat va boshqa atributlar ontologik ma’noda yagonadir, degan tasavvur tug’diradi.

Lekin materiyaning cheksizligi g’oyasidan kelib chiqib, atributlarning amaliyot bizni hozirgacha tanishtirgan turidan tashqari, «geosentrik obraz»dan farq qiluvchi ko’plab boshqa turlari ham mavjudligini faraz qilish o’rinli bo’ladi. Bu atributlarning boshqa turlari, o’zga makon, zamon, harakat bilan tavsiflanuvchi obyektiv borliqning alohida turi sifatidagi nogeosentrik tizimlar, ya’ni geosentrik dunyoga uncha o’xshamaydigan dunyolar to’g’risida so’z yuritish imkonini beradi.