O’zbеkistоn rеspublikаsi

19. Хайдеггер фикрича фалсафанинг асосий хусусияти нимада(қаранг: Хайдеггер М. Основные понятия метафизики // Мир философии. Хрестоматия. М., 1991.Т.1)

20. Форобий ўзининг Китоб-ул-хуруф (Ҳарфлар) китобида фалсафанинг динга нисбатан афзаллиги ва бирламчилиги ҳақида очиқ гапиради ҳамда диний маросимлар фалсафий ҳақиқатлар ва субъектив тимсол, рамзларнниг тимсолидир деб эътироф қилади. Аммо у дин мутлақо керак эмас деган фикрни назарда тутмайди. Зеро у динни инсонлар жамияти учун фойдали ва зарурий деб ҳисоблайди. Сиз бу фикрга қўшиласизми?, нима учун?

21. Янги давр Ғарб ва Шарқ фалсафасидаги асосий муаммолар фан ва фалсафанинг вазифаси – инсоннинг табиат устидан ҳукмронлигини кучайтиришга, инсон соғлиғи ва гўзаллигига кўмаклашиш ҳодисаларнинг сабабларини, уларнинг муҳим кучларини ўрганиш зарурлиги англаб етилишига олиб келган. Шу сабабли субстанция ва унинг хоссалари муаммолари Янги даврнинг деярли барча файласуфларини қизиқтирган. Янги давр ғарб фалсуфларининг субстанция, материя, макон ва вақтга оид қарашлари бир-биридан фарқ қиладими?. Бу қарашлардаги асосий ғоя нима?

22. Нидерланд файласуфи Бенедикт Спиноза (1632-1677) буни «causa sui» – «ўз-ўзининг сабабчиси» иборасида жуда тўғри ифодалаган. Субстанция деганда у ўз ҳолича мавжуд бўлган ва ўзи орқали зоҳир бўлган, яъни ўзининг мавжудлиги учун бошқа нарсага муҳтож бўлмаган нарсани тушунган. Бунда субстанция қандай тушунилади.

23. Лейбницнинг «монадологияси», яъни монадалар ҳақидаги таълимоти монизмми, дуализмми ёки плюрализмми?

24. Қуйидаги қарашлар идеализмнинг қайси шаклига мос келади? а)Дунё биздан ташқарида мавжуд бўла олмайди. Унинг реаллиги бизнинг онгимизга боғлиқ. (Р.Тагор) б)Оламнинг яратувчиси кўпроқ соф математикга ўхшаб кўринади (Д.Джипс), в) Билувчи - мен –мавжудликнинг ўзидир, бошқа нарсалар билинувчи, яъни фикрдир, демак мавжуд эмас. (Г.Фихте),

25. Европа цивилизацияси чиндан ҳам цивилизациянинг олий шакли ҳисобланадими ва у бутун инсоният ривожланишига йўл кўрсатишга қодирми?