O'zbekiston respublikasi

Lok-bo’yoq materiallarning qurish vaqti va qotish darajasini aniqlash. 
Yupqa qilib surtilgan suyuq lok–bo’yoq aralashmasining qurib bo’yoq qatlamga 
(parda) aylanish protsessi qurish deb ataladi. 
Qurish  vaqti  quritish  harorati,  material  turi,  quritish  usuli,  parda  qalinligi  va 
boshqa faktorlarga bog’liq. Qurish protsessi asosan ikki bosqichdan iborat: changdan 
qurish  va  topla  qurish.  Eng  yupqa  sirtqi  bo’yoq  parda  xosil  bo’lish  payti  changdan 
qurish deb ataladi. Sirtga berilgan bo’yoq material qavatining batamom qotib bir xil 
parda hosil bo’lishi topla qurish deb ataladi. 

---

Hozirgi  davlat  standartlarida  bu  ikki  bosqichni  1  dan  7  quritish  darajalariga 
bo’lib ajratib berilgan. Changdan qurish 1-darajali bo’lib, 2 dan 7 darajalar esa topla 
qurishga mos keladi.  
Sinash uchun o’lchamlari 90x120 mm bo’lgan oyna plastinkadan foydalaniladi. 
Qurishning 1-darajasiga ketgan qurish vaqtini aniqlash. Sinalayotgan lok-bo’yoq 
material surkalgan oyna plastika, harorati doimiy 20±2
o 
C va havoning nisbiy namligi 
65±5 % bo’lgan quritish shkafdan olib, bo’yoq pardaga og’iz bilan puflanadi (bunda 
plastinka  10  sm  uzoqlikda  turishi  kerak).  Bo’yoq  yuzidan  xira  dog’larning  paydo 
bo’lishi  yupqa  yuzaki  pardacha  hosil  bo’lganidan  darak  beradi;  bo’yoq  pardachada 
og’izdan  chiqqan  bug’  kondensatsiyalanadi,  bu  esa  bo’yoqning  changdan  qurishi 
tugaganligini  ko’rsatadi.  Sinash  boshlangandan  puflash  natijasida  xira  dog’  paydo 
bo’lguncha o’tgan vaqt changdan qurishga ketgan vaqt bo’ladi.  
  Qurishning 1-darajasiga ketgan qurish vaqtini aniqlash. Changdan qurish vaqti 
aniqlanib  bo’lgandan  keyin  plastinka  yana  shkafga  qo’yiladi  va  vaqti  –  vaqti  bilan 
shkafdan  olib  bo’yoq  qatlamining  to’la  qurishi  tekshirib  turiladi.  Buning  uchun 
plastinkaga  diametri  26  mm  bo’lgan  qog’oz  disk,  uning  ustiga  diametri  22  mm  va 
qalinligi  4  -  6  mm  li  rezinkadan  yasalgan  disk  qo’yiladi.  So’ngra  rezina  disk  ustiga 
qurish  darajasiga  qarab  yuk  qo’yiladi.  Masalan,  qurishning  2-darajasi  uchun  ketgan 
vaqtni aniqlash uchun 20 g, 3-darajasi uchun 200 g, 4 va 5-darajasi uchun 2 kg, 6 va 
7-darajasi uchun 20 kg og’irlikdagi yuklardan foydalaniladi. 1 soat vaqt o’tgach yuk 
va rezina disk olinadi, qog’oz diskli plastinkani esa qirrasi bilan biror yog’och buyum 
ustiga 2-3 sm balandlikka ko’tarib tashlab yuboriladi.  
Qurishning  2,  5  va  7  –  darajalari  uchun  qurish  vaqti  sinash  boshlangandan 
qog’oz disk bo’yoq parda ustiga yo’ishib qolmaguncha, yoki yuk qo’yilgan yuzada iz 
qolmaguncha o’tgan davr bilan hisoblanadi.  
Qurishning 4 va 6-darajalari uchun esa yuk qo’yilgan yuzada iz qolishiga ruxsat 
beriladi.