O‘zbekiston respublikasi

6-rasm. Korporativ tuzilmalar moliyaviy munosabatlarga

kirishadigan subyektlar

Korporativ tuzilmalarning boshqa subyektlar bilan moliyaviy munosabatlari xususida quyida qisqacha to‘xtalib o‘tamiz. Avvalo, ta’sischi (aksiyador)lar bilan moliyaviy munosabatlar korporativ tuzilmani tashkil etish (ta’sis etish) bilan bog‘liq munosabatlarni o‘z ichiga qamrab oladi. Bunda korporativ tuzilma faoliyatini tashkil etishda ta’sischi (aksiyador)larning ulushlarini belgilashlari, ta’sischilar (aksiyador)ning ulush kiritish va o‘z ulushlarini korporativ tuzilmadan olib chiqib ketishlari, uchinchi shaxslarning ta’sischi (aksiyador) sifatida kirish jarayonlarida yuzaga keladigan moliyaviy munosabatlarga alohida e’tibor qaratiladi.

Boshqa tomondan erishilgan natija – korporativ tuzilma foydasini ta’sischilar yoki aksiyadorlar o‘rtasida taqsimlash jarayoni ham korporativ moliyaviy munosabatlarda muhim o‘ringa ega ekanligini qayd etib o‘tishimiz lozim. Korporativ moliyaviy munosabatlarda ishchi-xodimlar bilan moliyaviy munosabatlarmuntazam ravishda ro‘y berib turishi bilan xarakterlidir. Shuningdek, ishchi-xodim aksiyador ham bo‘lsa, ular

bilan moliyaviy munosabatlar ko‘lami yanada kengayadi. Davlatning korporativ tuzilmalar bilan moliyaviy munosabatlari ko‘p tomonlamaligi bilan ajralib turadi. Bunday munosabatlar tarkibini quyida keltirib o‘tamiz (7-rasm):