O‘zbеkistоn rеspublikаsi

Variant № 15

I. Nuqtalar o‘rniga egalik va kelishik qo‘shimchalarini qo‘yib, gaplarni ko‘chiring.
1.Karimning uka… litseyda o‘qiydi. 2. Qaldirg‘och- insonning chin do‘st… . 3. Do‘st…ning yutug‘i bizni quvontirdi. 4. Yomon… kun ham qorong‘u, tun ham qorong‘u. 5. Eski yil … hisobi- yangi yil… kitobi.
II. Quyidagi so‘zlardan foydalanib gaplar tuzib yozing.
1.o‘zbek, tilida, shu ber, matnni, aytib. 2. kishi, ko‘p, bayram, maydonda, kuni, bor. 3. kishining, o‘qish, oshiradi, so‘z, boyligini, kitob. 4.dorixonada, mening , ishlaydi, onam. 5. kitoblarni, oldim, qiziq, kutubxonadan, bu.


III. Quyidagi gaplarni o‘zbek tiliga tarjima qiling.
1. Надо запомнить расписание занятий. 2. На собрании был рассмотрен вопрос о дисциплине. 3. До конца учебы осталось немного времени. 4. Лекция профессора заинтересовала всех. 5. В нашем институте была встреча с поэтами.
Nutq faoliyati
Monologik Dialogik

bir kishining mulohazalariga qarshi muloqot qiluvchi shaxslar bilan goh

savollarsiz va javo bsiz yuzaga tinglovchi, goh so‘zlovchi bo‘lib chiqadi,suhbatdoshi tomonidan turadi.
bo‘linmaydi.

Aniq nutq tuza olish uchun quyidagi qoidalarga rioya qilish zarur:

Fikriy noaniqliklar quyidagi hollarda uchraydi:

Nutqning mantiqiyligi to‘g‘rilik va aniqlik bilan chambarchas bog‘liq. Nutqning mantiqiyligini quyidagi qoidalar ta`minlab beradi.

Mantiqiy nutq tafakkur bilan bog‘liq. Shuning uchun ham mantiqiy nutqda eng avvalo so‘z mazmuniga katta e`tibor beriladi.
Madaniy nutqning muhim fazilatlaridan biri-nutqning o‘rinliligidir. O‘rinlilik o‘z ichiga quyidagi me`yorlarni oladi.

Leksik-grammatik tomondan shevaga xos so‘z va shakllarning, ibora va so‘z birikmalarining ishlatilishi.

3. O‘rinsiz qo‘llangan chet so‘z va so‘z birikmalari (varvarizmlar).
4. Jargonlar.
5. Vulgarizmlar.
6. Nutqda ortiqcha takrorlanadigan bekorchi-parazit so‘zlar.
7. Kanselyarizmlar.