O‗zbekiston respublikasi

8



To‘lovchining
banki (7)




₅ 6 _{2 1} 3


1

4.4.5-rasm. To‗lov talabnomalari bo‗yicha hisob-kitoblardagi hujjatlar aylanishi⁵⁰

1. 
   Maqsulot jo‗natuvchi korxona bilan maqsulot oluvchi korxona o‗rtasida xo‗jalik shartnomasituziladi.
   
2. 
   Maqsulotjo‗natuvchikorxonamaqsulotoluvchikorxonagatovarjo‗natadi.
   
3. 
   Maqsulot jo‗natuvchi korxona o‗ziga xizmat ko‗rsatuvchi bank bo‗limiga to‗lov talabnomasi va tovar-transport hujjatlarini taqdimqiladi.
   
4. 
   Maqsulot jo‗natuvchi korxona banki maqsulot oluvchi korxona bankiga pochta yoki kurerlar orqali hujjatlarnijo‗natadi.
   
5. 
   Maqsulotoluvchikorxonabankikelibtushganto‗lovtalabnomasini
   

akseptlash uchun maqsulot oluvchi korxonaga beradi.

6. 
   Korxona o‗z bankiga akseptlangan talabnomani taqdimetadi.
   
7. 
   Maqsulot oluvchi korxona banki talabnomada ko‗rsatilgan summani to‗lovchi korxona hisob varag‗idan chegirib, talabnoma bo‗yicha to‗lovni amalga oshiradi.
   
8. 
   MaqsulotoluvchikorxonabankihisobMarkazigato‗langanelektronto‗lov talabnomasini modem orqalijo‗natadi.
   
9. 
   Hisob Markazi elektron to‗lov tizimi orqali to‗langan talabnomani maqsulot sotuvchi korxona bankigao‗tkazadi.
   
10. 
    Maqsulot sotuvchi korxona banki talabnoma summasinimaqsulot
    

sotuvchi korxonaning hisobvarag‗iga o‗tkazadi.

11. 
    To‗lovning kelib tushganliginihabar qilish uchun kompyuterda chiqarilgan elektron to‗lov talabnomasining ikkinchi nusxasini hisobvaraqdan ko‗chirma bilan birgalikda maqsulot sotuvchi korxonagatopshiradi.
    

Naqd pulsiz hisob-kitoblarning boshqa shakllari kabi to‗lov talabnomasi bo‗yicha hisob-kitoblar xam ma‘lum bir afzallik va kamchiliklarga ega. To‗lov talabnomalari bilan hisob-kitoblarnig afzalliklari quyidagilardan iborat:

1. 
   Maqsulotsotuvchibilanmaqsulotoluvchitomonlarbir-birinio‗zaro
   

nazorat qilishga kulay.

2. 
   Maqsulot oluvchiga tovarni jo‗natishkechiktirilmaydi.
   
3. 
   Mol jo‗natuvchi bilan hisob-kitob qilish uchun maqsulot oluvchining mablag‗ini aloxida hisobvaraqda deponent qilib ko‗yish talab etilmaydi, ya‘ni to‗lovchiningmablag‗laribirormuddatgaoborotdantashqarigachiqibketmaydi.
   
4. 
   To‗lovchiga taqdim etilgan hujjatlar asosida mol etkazib beruvchining shartnoma shartlari .ay darajada bajarilishini tekshirish huquqi beriladi, shu bilan birga shartnoma shartlaridan biri buzilgan holda to‗lov to‗lashdan bosh tortish huquqiga egabo‗ladi.
   
5. 
   Mol oluvchi hisob varag‗idan akseptsiz talabnomalar bo‗yicha mablag‗larning majburiy olinishi maqsulot etkazib beruvchi yoki xizmat ko‗rsatgan tomon manfaatlariga moskeladi.
   

⁵⁰ Ўзбекистон Республикаси Марказий банки маълумотлари асосида тузилди.