O‘zbеkistоn rеspublikаsi

 

---

 
 
 
10-MAVZU: 
Dastlabki ilmiy tadqiqot yozish
 
Dastlabki ilmiy tadqiqot haqida ma lumot: 
Kirishning samaradorligi maqsadni va ma’lumotning qo‘llanilish ko‘lamini 
kitobxonga tushuntiradi. Xulosa sarlavhada berilgan ixtiyoriy savolga javobni va asosiy 
punktlarning yakunini o‘zida aks ettirishi lozim. O‘qish faoliyatida, odatda, kirish ham, 
xulosa ham, asosiy qismdan so‘ng yoziladi. 
Kirish va asosiy qism (
Asosiy tarkibni kiritish)
Kirish, odatda, vazifaning umumiy hajmining 10%ini tashkil qiladi. Shu sababli, 
2000 ta so‘zdan iborat esselarda kirish 200 ta so‘zdan iborat bo‘lishi lozim. 
■
 
Essening kirishi, odatda, nimadan iborat bo‘ladi? Quyidagi ro‘yxatga e’tibor 
bering va ulardan qo‘shiladigan punktlarni tanlang. 
Kirishning tarkibiy tuzilishi
Barcha kirishlar ham yuqoridagi 
elementlarni o‘zida mujassamlashtirmaydi.
1
■
 
Quyidagilarning qaysi biri asosiy va qaysi biri ixtiyoriy bo‘lishini tanlang. 
Kirishga aniq bir na’muna mavjud emas, chunki ko‘p narsa siz olib borayotgan va 
davom etayotgan ishning turiga bog‘liq. Lekin quyidagilar uning umumiy xususiyati: 
(a)
 
Kerak bo‘lsa kalit so‘zlar ta’rifining berilishi. 
(b)
 
Kerak bo‘ladigan axborot. 
 
 
 
 
Amaliy 
mashg‘ulot 
№10 
REJA: 
Ilmiy tadqiqotning tarkibiy qismlari: 
-
kirish
-
asosiy qism 
-
xulosa 
-
adabiyotlar 
-
perefraza (havola, iqtibos, sitata, abzas).
 

---

(c)
 
Bu mavzu haqidagi boshqa mualliflarning ishlaridan namuna. 
(d)
 
Ishning maqsad va vazifalari. 
(e)
 
Sizning tadqiqot uslubingiz. 
(f)
 
Siz tomoningizdan belgilanadigan biror-bir chegaralar. 
(g)
 
Ishingizning rejasi. 
Esselarni boshlash, asosan, imtihonlarda juda qiyin bo‘ladi, ikkilanish esa 
qimmatli vaqtiningizni behuda sarflanishiga sabab bo‘ladi. Birinchi gaplar umumiy 
bo‘lishi lozim, ammo kitobxonning mavzuga diqqatini qaratishi uchun noaniqroq 
bo‘lishi lozim, ular odatda quyidagi qonuniyatda bo‘ladilar: 
Juda ham umumiy va noaniq kirish gaplarini qo‘llashning oldini olish muhim 
ahamiyat kasb etadi. Solishtiring: 
“Oliy o‘quv muassasalarida elektron ta’limning tajribasini baholash” mavzusidagi 
essening kirishidan olingan parchani o‘rganing: 
a)
Sarlavhadagi bir necha so‘z va iboralarni aniqlashtirish kerak bo‘ladi, chunki 
ular keng tushunilmasligi mumkin: 
Bu terminning bir qator talqinlari mavjud, ammo bu maqolada “elektron ta’lim” 
internet orqali ma’lumot almashiladigan ixtiyoriy turdagi ta’limga tegishli. 
b)
Kitobxonga sizning ishingizning kengroq matni haqida ogohlantirish foydali. Bu 
ham sizning olib borgan ishingizning qadrini ko‘rsatishi mumkin: 
O‘rganish bilimlarga asoslangan zamonaviy iqtisodiyotning muhim ajralmas qismi 
hisoblanadi. Hisoblash mashinalari va texnologiyaning taraqqiyoti natijasida, internet 
bilimlar almashishning muhim vositasiga aylandi. 
c)
Uzun maqolalar alohida adabiyotlar sharhiga ega bo‘lgan bir paytda, qisqa 
esselar uchun bu mavzu haqida tanish bo‘lish muhim ahamiyat kasb etadi. Bu esa o‘z 
ishini oqlaydigan ilmiy tadqiqotlarda bo‘shliqlar yaratishi mumkin: 
Iboraning vaqti 
Mavzu 
Rivojlanish 
Hozirda 
Suv resurslarini boshqarish 
Xalqaro kelishmovchiliklar 
buning paydo bo‘lishiga 
sabab bo‘ldi 
2008-yildan beri 
Elektron transportlar 
Muhim tijorat taklifi bo‘ldi 

---

Ko‘plab tadqiqodchilar (Veb va Kirstin, 2003; Honiga va boshqalar, 2006) 
sog‘liqni saqlash va biznesda elektron ta’limni baholashgan, ammo hozirgacha oliy 
ta’lim muassasalarida talabalarning bunday ta’lim tizimiga yetarlicha e’tibor 
berilmagan. 
d)
Kitobxon siz nimani tushuntirmoqchiligingizni anglashi uchun o‘z tadqiqotingiz 
maqsadini aniq shakllantiring: 
Bu tadqiqotning maqsadi oliy ta’lim muassasalaridagi elektron ta’lim tizimi 
bo‘yicha o‘qiyotgan talabalarning tajribalarini o‘rganish edi. 
e)
Uslub - bu siz qo‘ygan maqsadga erishishni ko‘rsatuvchi jarayondir: 
Avvalo, bir necha tadqiqotlar olib borildi, keyin esa 200 ta talabaning elektron 
ta’lim tizimidagi tajribalarini o‘rganish uchun so‘rov o‘tkazildi. 
f)
Siz esseingizning har bir aspekti bilan alohida ish ko‘ra olmaysiz, shuning 
uchun o‘z ishingizni chegaralashingiz lozim: 
Shu narsa aniqki, bu tadqiqot ma’lum bir chegaralar bilan cheklandi, asosan, 
talabani tanlash, bu farmatsevtika va qishloq xo‘jaligidagi talabalar bilan cheklangan. 
g)
Kitobxonga sizning munozaralaringizni tushuntirish uchun ishingizning tarkibiy 
tuzilishini tushunishingiz lozim: 
Ish quyidagicha shakllangan. Birinchi bo‘lim, asosan, talabalarning tajribasi 
borasida chegaralarga e’tibor qaratilgan tadqiqotlarning tahlilini o‘z ichiga oladi. 
Ikkinchisi esa so‘rovning metodologiyasi bilan natijalarning tahlilini o‘zida 
mujassamlashtiradi va oxirgisi elektron ta’lim dasturlarini olib borishning oqibatlarini 
qamrab oladi.