O'zbekiston respublikasi turizm va sport vazirligi

Suzish bilan mustaqil shug‘ullanish yо‘llari

Qishloq sharoitlarida bolalar ariq, kanal va kо‘lmaklarda о‘z hollaricha chо‘milishib suzishni о‘rganishadi. Shahar va qishloq sharoitlarida suvli joylarida (hovuz, kanal, ariq, kо‘l, va suv omborlari va hakoza) kо‘pincha katta yoshdagi kishilar yolg‘iz ravishda yoki oila, tengdoshlari bilan birgalikda kо‘ngil ochish, dam olish, hordiq chiqarish, sog‘liqni mustahkamlash, jismonan chiniqish maqsadida mustaqil ravishda shug‘ullanadilar. Buning uchun albatta suzish usullarini о‘rganishga tо‘g‘ri keladi. Shu sababdan mustaqil shug‘illanishda suzishda qо‘llaniladigan oddiy va murakkab texnik mashqlar va tegishli vositalardan foydalanish zarurdir.

Shahar sharoitlarida suv havzalari, kо‘llar, tez oqar katta ariqlar (kanallar) da о‘smirlar, yigitlar va katta yoshdagi kishilar yozning issiq paytlarida deyarli xar kuni chо‘milishadi. Bunda suvga sakrash, kalla tashlash, suv tagida uzoq suzish (turish) qirg‘oqlarga tez borib qaytish va h.k. turlar bо‘yicha baxslashadilar. Suzish usullarini yaxshi bilmagan va ba’zi hastaliklari (tomir tortishi, qо‘yonchik, asab va h.k) bor kishilar suvga chо‘kishi oqib ketishi mumkin. Buning oldini olish uchun doimo о‘rtoqlar, birga borishgan kishilar yoki kuzatib turganlar hushyorlikni qо‘ldan boy bermasliklari lozim bо‘ladi.

Suvda chо‘kkanda yaxshi suzuvchi yoki maxsus qutkaruvchi chо‘kkan kishining qо‘ltig‘idan ushlab, iyagini kо‘tarib uni qutqarishi lozim. Quruqlikka chiqarib, chо‘kkan kishi behush bо‘lsa uning og‘zini ochib latta yoki boshqa buyumni jag‘iga qistirish (tishlatish), tilini qо‘l bilan oldinga tortish (rо‘molcha ushlab) lozim. Keyin uning og‘ziga puflab kо‘krak qafasini 2-3 marta qisib harakat qilishlari kerak bо‘ladi.

CHо‘kkan kishi suv yutgan bо‘lsa, tizzaga uni qorni bilan yotqizib siltash (og‘zi ochiq bо‘lishi kerak), oyoqlarini qisman yuqoriroq kо‘tarish lozim. U tezda hushiga kelavermasa yoki og‘ir ahvolda bо‘lsa, zudlik bilan yaqin oradagi shifoxonaga yetkazish kerak bо‘ladi.

О‘rta-maxsus о‘quv yurtlarining о‘quvchi talaba-yoshlari eng avvalo suzishning u yoki bu turini yaxshi о‘rganishlari, bolalarga ham о‘rgatish yо‘llarini bilishlari lozim. Eng muhimi shundaki, suvga chо‘kayotganini qutqarish va unga birinchi tibbiy yordam berish usullarini puxta о‘zlashtirish kerak. Umuman olaganda suzish ijtimoiy turmush va sport olamida о‘ziga xos hususiyatlarni mujasammlashtirgan tarbiyaviy sog‘lomlashtirish, chiniqtirish kabi muhim jarayonlaridan iboratdir.

Suzishning amaliy (tayanch) hususiyatlari ham mavjud bо‘lib, u asosan qutkarish stansiyalari, harbiy qismlar va daryo, kо‘l, suv ombarlaridagi mehnat jarayonlarida keng qо‘llaniladi.

Xulosa о‘rnida aytish mumkinki suvda suzish usullarini egallash xar bir talabaning burchi bо‘lishi lozim. Suzish orqali sog‘lomlashtirish, jismoniy chiniqtirish, mudofaa va maxsus yо‘naltirilgan sohalarda muhim ahamiyatga egadir. Shu bilan birgalikda ba’zi hastaliklarni (asab, charchash, kam harakatchanlik, zaif va h.k) davolashda ham muhim omil sifatida hizmat qiladi.