O’zbekiston respublikasi tashqi ishlar vazirligi

1.4-chizma.
Bozor muvozanati

P, 70 60 50 40 30 20 10 0

D ortiqcha ishlab chiqarish E 10 20 30 40 50 60 Q (ming)

Grafikda E nuqtaga muvozanatlashgan narx (N_m) va mahsulotning muvozanatlashgan miqdori (M_m) mos kеladi. Ya’ni, bir barel neft narxi 40$ bo’lganda, xaridorlar 30 ming barel sotib olishga, sotuvchilar esa 30 ming barel neft bozorga chiqarishga tayyor va bunday imkoniyatga egadirlar. Narxning 30 $ darajasida sotuvchilar va xaridorlar ahvoli butunlay o’zgaradi: sotuvchilar faqat 20 ming barel neft sotishga, xaridorlar esa 40 ming barel sotib olishga tayyor bo’ladilar va hokazo.

Grafikda narxning 70 $ darajasidagi bozor holati tovarlar ortiqcha ishlab chiqarilishini ko’rsatadi va to’yingan bozorni ifodalaydi. Aksincha, 30 $ darajasidagi bozor holatida tovar taqchilligi (dеfitsit) vujudga kеladi va taqchil tovar bozorini tavsiflaydi.

Bozor muvozanatini o’ziga xos matеmatik tеnglik sifatida ham ifodalash mumkin: