O’zbekiston Respublikasi «Soliq kodeksi» mohiyati va ahamiyati

1. 
   O’zbekiston Respublikasi «Soliq kodeksi» mohiyati va ahamiyati.
   

1.O‘zbekiston Respublikasining 2007-yil 25-dekabrdagi O‘RQ-136-sonli “O‘zbekiston Respublikasining Soliq kodeksini tasdiqlash to‘g‘risida”gi Qonuni O‘zbekiston Respublikasining 2020-yil 7-yanvardagi O‘RQ-601-sonli “O‘zbekiston Respublikasining Soliq kodeksi qabul qilinishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartishlar va qo‘shimcha kiritish, shuningdek ayrim qonun hujjatlarini o‘z kuchini yo‘qotgan deb topish to‘g‘risida”gi Qonuni bilan o‘z kuchini yo‘qotganligi sababli mazkur Kodeks ham o‘z kuchini yo‘qotgan.

Mazkur Kodeks O‘zbekiston Respublikasining “O‘zbekiston Respublikasining Soliq kodeksiga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi 2019-yil 30-dekabrdagi O‘RQ-599-sonli Qonuniga muvofiq yangi tahrirda qabul qilingan.

2. 
   O’zbekiston Respublikasi «Davlat Soliq xizmati to’g’risida»gi Qonunning mohiyati va ahamiyati.
   

2.Ushbu Qonun davlat soliq xizmati organlari faoliyatining huquqiy asoslarini belgilab beradi.
Oldingi tahrirga qarang.
Davlat soliq xizmati organlari soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarning (bundan buyon matnda soliqlar deb yuritiladi) budjetga to‘liq va o‘z vaqtida tushishini ta’minlash maqsadlarida tuziladi.
(1-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2008-yil 31-dekabrdagi O‘RQ-197-sonli Qonuni tahririda — O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2008-y., 52-son, 513-

3. 
   Fanning predmeti va obyektlari.
   
4. 
   Soliqlarning iqtisodiy mohiyati va funksiyalari.
   

4.Soliqlarning iqtisodiy mohiyati va funksilari.Soliqlarning iqtisodiy mohiyati davlat bilan huquqiy va jismoniy shaxslar o’rtasida vujudga keluvchi ob’ektiv majburiy to’lovlarga asoslangan moliyaviy munosabatlar orqali xarakterlanadi. Bu moliyaviy munosabatlar maxsus ijtimoiy xarakterga ega bo’lib, milliy daromadning bir qismi bo’lgan pul mablag’larini davlat ixtiyoriga safarbar qilishga xizmat qiladi.

Fikrimizcha, soliqlarning quyidagi asosiy funktsiyalarini ajratib ko’rsatish maqsadga muvofiqdir:

1. Soliqning fiskal funktsiyasi.

2. Tartibga solish funktsiyasi.

3. Rag’batlantirish funktsiyasi

4. Soliqning nazorat funktsiyasi.

5. Soliqni hisoblash jarayonini axborot bilan ta’minlash funktsiyasi.

5. 
   Soliq obyektlari va subyektlari.
   

5.Soliq ob'yektlari va sub'yektiSoliq munosabatlarining sub’ektlari. Soliq to’lovchilar, soliq agentlari va vakolatli organlar soliq munosabatlarining sub’ektlaridir.

Soliq solish ob’ekti. Soliq solish ob’ekti mol-mulk, harakat, harakat natijasi yoki qiymat, miqdoriy yoki fizik xususiyatga ega bo’lgan boshqa holat bo’lib, u mavjud bo’lganda soliq to’g’risidagi qonun hujjatlari soliq to’lovchida soliq majburiyatini vujudga keltiradi.

6. 
   O’zbekiston Respublikasi soliq siyosati.
   

7. 
   Soliq tizimining tarkibi.
   

Javob: SOLIQ TIZIMINI GURUHLASH TARTIBI

Soliq tizimining asosi bo‘lgan soliqlar o‘ziga xos xususiyatlariga, bir qator belgilariga ko‘ra guruhlanadi. Soliqlarni bunday tartibda guruhlarga ajratishdan maqsad soliqlarning har tomonlama ilmiy-nazariy jihatdan o‘rganish, tahlil qilishdan iborat.

Javob2:SOLIQ TIZIMI

Yuridik va jismoniy shaxslardan olinadigan soliqlar, yig‘imlar, bojlar va boshqa majburiy to‘lovlar hamda ularning tuzilish tamoyillari, usullari, soliq nazoratining yig‘indisi soliq tizimini tashkil etadi. Soliq qonunchiligida soliq tizimi tor ma’noda talqin qilinib, bir xil mohiyatga ega bo‘lgan va markazlashgan pul fondini tashkil etadigan soliq, yig‘im, boj va boshqa majburiy to‘lovlarning yig‘indisi soliq tizimi deb ataladi.

Umuman olganda soliq tizimini tarkiban soliqqa tortish tamoyillari, soliq siyosati, soliqqa tortish tizimi, soliq mexanizmi kabilarga ajratish mumkin. Ushbu elementlar bevosita mamlakatda amal qilayotgan soliqlarning tarkibini belgilab beradi.

8. 
   Soliqlarning turkumlanishi va ularning farqi.
   

Soliqlarning turkumlanishi – bu soliqlarning muayyan

harakterli belgilari, ya’ni ularni undirish usullari,

qo’llaniladigan stavkalar turi, soliq imtiyozlari va hokazolar

bo’yicha guruhlashdir.

9. 
   Soliq to’lovchilarning huquqi va majburiyatlari.
   

Soliq kodeksiga ko’ra soliq to’lovchilar quyidagi huquqlarga ega:

1) amaldagi soliqlar, boshqa majburiy to’lovlar to’g’risidagi

o’zgarishlar haqida axborot olish;

2) o’z soliq majburiyatlarini bajarish yuzasidan ma’lumotlarni olish;

3) soliqlar va boshqa majburiy to’lovlar bo’yicha imtiyozlardan

foydalanish;

4) soliqlar, boshqa majburiy to’lovlar, penya va jarimalarning ortiqcha

to’langan yoki undirilgan summalarini hisobga olish, qaytarib olish;

5) soliqlar va boshqa majburiy to’lovlarni to’lashni kechiktirish va

(yoki) bo’lib-bo’lib to’lash;

6) soliq solish obyektini hisobga olishda, soliqlar va boshqa majburiy

to’lovlarni hisoblab chiqarish hamda to’lashda o’zlari yo’l qo’ygan

xatolarni mustaqil ravishda tuzatish;

7) soliq tekshiruvlari materiallari bilan tanishish va tekshiruv

dalolatnomalarini olish;

8) davlat soliq xizmati organlarining va boshqa vakolatli organlarning

qarorlari, ular mansabdor shaxslarining harakatlari (harakatsizligi)

ustidan belgilangan tartibda shikoyat qilish;

9) davlat soliq xizmati organlarining va boshqa vakolatli organlarning

qonunga xilof harakatlari tufayli yetkazilgan zararning o’rni

qoplanishini belgilangan tartibda talab qilish.
Soliq kodeksiga ko’ra soliq to’lovchilar quyidagi majburiyatlarga

egadirlar:

 o’z soliq majburiyatlarini o’z vaqtida va to’liq hajmda bajarishi;

 qonun hujjatlariga muvofiq buxgalteriya hisobini yuritishi, moliyaviy va

soliq hisobotini tuzishi;

 davlat soliq xizmati organlariga va boshqa vakolatli organlarga imtiyozlar

olish huquqini tasdiqlovchi hujjatlarni taqdim etishi;

 soliq tekshiruvlari o’tkazilayotgan vaqtda davlat soliq xizmati organlariga

soliqlar va boshqa majburiy to’lovlarni hisoblab chiqarish, to’lash bilan

bog’liq hujjatlar hamda ma’lumotlarni taqdim etishi;

 davlat soliq xizmati organlarining va boshqa vakolatli organlarning

hamda ular mansabdor shaxslarining qonuniy talablarini bajarishi, ular

faoliyatiga to’sqinlik qilmasligi shart.

10. 
    Yuridik shaxslar daromadi (foyda)dan olinadigan soliqning mohiyati va ahamiyati.
    

Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘ining joriy qilinishi, iqtisodiy mohiyati va ahamiyati

1995 yil yanvar oyidan boshlab soliqlarning rag‘batlantiruvchi rolini kuchaytirish maqsadida mamlakatimizda korxonalarning foydasidan olinadigan soliq joriy etildi. 2009 yil 1 yanvardan kuchga kirgan Soliq kodeksining 23-moddasiga ko‘ra yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i umumdavlat soliqlari tarkibiga kirib, u davlat byudjeti daromadlarini shakllantirishda asosiy manbalardan biri hisoblanadi.

11. 
    Soliq bazasi va uni aniqlash tartibi
    

Soliq solinadigan baza – soliq solish obyektining soliq yoki boshqa

majburiy to’lovning stavkasi tatbiqan belgilangan ko’rsatkichlardagi

qiymat, miqdor, fizik va boshqa tavsiflarini ifodalaydi.
Soliq solinadigan baza qanday hisoblanadi Hisoblash quyidagi formula bo‘yicha amalga oshiriladi: НБ = (n1 + n2 + ... + n12) ÷ 12, bu erda: НБ - o'rtacha yillik qoldiq qiymati; n – oyning oxirgi kunida ob'ektlarning qoldiq yoki o'rtacha yillik qiymati.

12. 
    Nizomga muvofiq soliqqa tortish maqsadida korxonalar yalpi daromadidan ajratiladigan chegirmalar.
    
13. 
    Soliq bazasiga qayta qo’shiladigan xarajatlar.
    

1) mulkchilikning barcha shaklidagi korxonalarning daromadlariga, ushbu moddaning 2, 3, 4 va 5-bandlarida sanab o‘tilganlaridan tashqari, 18 foiz stavka bo‘yicha soliq solinadi.
Xalq xo‘jaligining ayrim tarmoqlari uchun O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Vazirlar Mahkamasi tomonidan eng kamida 12 foizgacha pasaytirilgan stavkalar va ko‘pi bilan 30 foizgacha oshirilgan stavkalar belgilanishi mumkin

14. 
    Korxona va tashkilotlar daromadidan (foydasidan) olinadigan soliq stavkalari
    
15. 
    Daromad (foyda)dan olinadigan soliq bo’yicha belgilangan imtiyozlar.
    

Агар фоизлар ва дивидендлар асосий бўлмаган иш жойи бўйича ҳисобланса, солиқ имтиёзи жами йиллик даромад тўғрисидаги декларация асосида жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғини ҳисоблаб чиқариш чоғида солиқ тўловчининг яшаш жойидаги солиқ органлари томонидан қўлланилади. Шунга ўхшаш тартиб мол-мулкни ижарага беришдан олинган даромадларга нисбатан ҳам қўлланилади.

16. 
    To’lanadigan soliq summasini kamaytirilishi.
    

Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i bo‘yicha joriy to‘lovlarning summasini aniqlash uchun soliq to‘lovchilar joriy hisobot davri birinchi oyining 10-kunigacha davlat soliq xizmati organiga joriy hisobot davri uchun taxmin qilinayotgan soliq solinadigan foydadan va yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘ining belgilangan stavkasidan kelib chiqib hisoblangan yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘ining summasi haqida ma’lumotnoma taqdim etadilar.

Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i ob’ekti, bazasi va jismoniy shaxslarning jami daromadi tarkibi, shuningdek soliq stavkalariga bag‘ishlanadi. Bu masalalar Soliq kodeksining (SK) 29-32-boblari bilan tartibga solinadi.

17. 
    Daromad solig’ini hisoblab chiqish va soliq organlariga hisob-kitoblarni topshirish, soliqni to’lash muddatlari.
    

Soliq solishning soddalashtirilgan tizimini qo‘llash qoidalari

1. Korxonalarning soliq solishning soddalashtirilgan tizimiga o‘tishlari uchun ular ro‘yxatdan o‘tgan joydagi davlat soliq xizmati organiga chorak boshlanishidan kamida bir oy oldin yozma ravishda ariza berishlari zarur. Bunda mazkur Tartibning P bo‘limida nazarda tutilgan shartlarga rioya qilinishi kerak.

2. Soliq solishning soddalashtirilgan tizimiga o‘tishda korxonalarda o‘tgan davr uchun soliq to‘lash bo‘yicha o‘sha davrda amalda bo‘lgan soliq solish tizimidan kelib chiqqan holdagi majburiyatlar saqlanib qoladi.

3. Korxonani soliq solishning soddalashtirilgan tizimiga o‘tkazish yoki asoslangan holda rad etish to‘g‘risidagi qaror davlat soliq xizmati organi tomonidan korxona ariza bergan kundan boshlab o‘n kun muddatda chiqariladi.

4. Soddalashtirilgan shaklda hisobni olib borishga qaror qilgan korxona o‘z arizagi qondirilgandan keyin belgilangan shakldagi xo‘jalik operatsiyalarini hisobga olish daftarini ro‘yxatdan o‘tkazish uchun uni davlat soliq xizmati organiga taqdim etadi.

18. 
    Soddalashtirilgan soliq tizimiga o’tish uchun korxonalarga qo’yiladigan talablar. Soliq to’lovchilar. Soliqqa tortish obyektlari.
    

19. 
    Moliyaviy faoliyatdan olinadigan daromadlar.
    
20. 
    Soliq kodeksiga muvofiq soliqqa tortish obyektiga qo’shiladigan boshqa daromadlar. Soliq stavkalari. Soliq bo’yicha belgilangan imtiyozlar.
    
21. 
    Soliqni hisoblash tartibi. Soliq bo’yicha hisob-kitoblarni topshirish va soliqni to’lash muddatlari.
    
22. 
    Aksiz solig’ining ta’rifi, uning mohiyati va vazifalari. Soliq to’lovchilar.
    
23. 
    Aksiz solig’i bo’yicha belgilangan imtiyozlar.
    
24. 
    Aksiz solig’ini summasini hisoblash, hisob-kitoblarni soliq organlariga taqdim qilish tartibi va muddatlari.
    
25. 
    Jismoniy shaxs daromadiga solinadigan soliqni to’lovchilar. Soliq solish obyekti.
    
26. 
    Jismoniy shaxslarning jami yillik daromadi.
    

Jismoniy shaxslarning jami yillik daromad­lari tarkibi. Jismoniy shaxslarning jami yillik daromadiga soliq to‘lovchi olishi lozim bo‘lgan (olgan) yoki tekinga olgan pul yoxud boshqa mablag‘lar kiradi. Jumladan:
1) mehnatga haq to‘lash shaklida olinadigan daromadlar (172-modda);
2) jismoniy shaxslarning mulkiy daromadlari (176-modda);
3) jismoniy shaxslarning moddiy naf tarzidagi daromadlari (177-modda);
4) boshqa daromadlar (178-modda).

27. 
    Mehnatga xaq to’lash shaklida olinadigan daromadlar, mulkiy daromadlar va tadbirkorlik faoliyatidan olinadigan yalpi daromad
    

Mehnatga haq to‘lash shaklida olinadigan daromadlarga jismoniy shaxs­larning mehnat shartnomasi bo‘yicha qilingan ishlardan va fuqarolik-huquqiy shartnomalar bo‘yicha oladigan daromadlari kiradi. Bundan tashqari mehnatga haq to‘lash tarzidagi daromadlarga rag‘batlantirish xususiyatiga ega bo‘lgan to‘lovlar (yillik ish yakunlari bo‘yicha mukofot, bir yo‘la beriladigan mukofotlar, maosh­larga ustamalar, ta’tilga har yilgi qo‘shimcha haqlar, ko‘p yil ishlaganlik uchun pul mukofoti va boshqalar), kompensatsiya to‘lovlari (tabiiy iqlim sharoitlari noqulay bo‘lgan joylardagi ishlar bilan bog‘liq qo‘shimcha to‘lovlar, og‘ir, zararli, o‘ta zararli mehnat sharoitlarida ishlaganlik uchun ustamalar, dam olish kunlarida va bayram kunlarida ishlaganlik uchun tarif stavkalariga hamda maoshlarga ustamala va boshqalar) hamda ishlanmagan vaqt uchun haq to‘lash (xodimning aybisiz bekor turib qolingan vaqt uchun haq to‘lash, mehnatga layoqatini vaqtincha yo‘qotgan xodimlarga qo‘shimcha haq to‘lash, yuridik shaxsning qarori bilan majburiy progul vaqti uchun haq to‘lash, oliy o‘quv yurtini tamomlaganidan keyin yosh mutaxassislarga ta’til vaqti uchun yuridik shaxs hisobidan to‘lanadigan nafaqalar va boshqa shu kabilar) tarzidagi daromadlar ham kiradi..

28. 
    Jismoniy shaxslarning soliq solinadigan daromadidan chegirmalar.Daromad solig’i stavkalari.
    

28. Jismoniy shaxslarning mulkiy daromadlariga foizlar, dividendlar, mol-mulk­ni ijaraga berishdan olingan daromadlar, jismoniy shaxslarga tegishli bo‘lgan mol-mulkni sotishdan olingan daromadlar, royalti va shu kabi qonunchilikda ko‘zda tutilgan daromadlar kiradi.

O'zbekiston Respublikasi rezidenti bo'lgan jismoniy shaxsning daromadlariga 12 foizli stavka bo'yicha soliq solinadi.

O'zbekiston Respublikasi rezidentlariga dividentlat va foizlar tarzida to'lanadigan daromadlarrga 5 foizli stavka bo'yicha soliq solinadi

29. 
    Jismoniy shaxslarning soliq solinmaydigan daromadlari.
    

1. moddiy yordam summalari 2. favqulotda holatlar munosabati bilan beriladigan moddiy yordam summalari-to'laligicha

30. 
    Daromad solig’i bo’yicha jismoniy shaxslarga belgilangan imtiyozlar.
    

30. Jismoniy shaxslarning daromad solig'i bo'yicha imtiyozlar. 1. jismoniy shaxslar daromadlarining ayrim turlarini soliq solishdan ozod etish 2. daromad solig'i to'lashdan ozod qilingan shaxslar doirasini aniqlash. 3. daromad solig'i to'lashdan qisman ozod qilingan shaxslar doirasini aniqlash

31. 
    Jismoniy shaxs daromadiga solinadigan soliqni to’lash tartibi.
    

. Jismoniy shaxslarning daromadlariga solinadigan soliqni daromad manbaida to‘lash – jismoniy shaxsga soliqqa tortiladigan daromadni beradigan yuridik shaxs (to‘lov manbai) tomonidan to‘lanishi degani.

32. 
    Yer solig’ining mohiyati va
    

ahamiyati. Yer solig’i to’lovchilar.

32. Yer soligʻi — yerdan foydalanganlik uchun davlatga majburiy toʻlanadigan soliq turi. Iqtisodiy mohiyati boʻyicha yer rentasini ifoda etadi. Yerga mulkchilikning paydo boʻlishi bilan yuzaga kelgan. Jahondagi deyarli barcha mamlakatlarda davlat mulki hisoblanadigan yerdan foydalanganlik va fuqarolar mulk yerlari uchun davlat byudjetiga toʻlanadi.

33. 
    Jismoniy shaxslar uchun yer solig’i obyekti. Soliq olinmaydigan yer maydonlari.
    
34. 
    Jismoniy shaxslar uchun soliq stavkalari.
    

35. 
    Yer solig’i bo’yicha jismoniy shaxslar uchun belgilangan imtiyozlar.
    
36. 
    Jismoniy shaxslar uchun yer solig’i summasini hisoblash tartibi va soliqni to’lash muddatlari.
    
37. 
    Mol-mulk solig’ini to’lovchi jismoniy shaxslar uchun soliqqa tortish obyektlari.
    
38. 
    Mol-mulk solig’i stavkalari va ularni hisoblash.
    
39. 
    Jismoniy shaxslar uchun mol-mulk solig’i bo’yicha belgilangan imtiyozlar.
    
40. 
    Mol-mulk solig’i bo’yicha hisob-kitoblar tartibi va soliqni to’lash muddatlari.
    

40. Soliqni hisoblab chiqarish soliq to‘lovchining yashash joyidan qat’i nazar, soliq solish ob’ekti joylashgan erdagi soliq organlari tomonidan amalga oshiriladi.
Soliq summasi mol-mulkning 1 yanvardagi holatiga ko‘ra bo‘lgan kadastr qiymatidan va belgilangan soliq stavkasidan kelib chiqqan holda hisoblab chiqariladi.
Bir necha mulkdorlarining umumiy ulushli mulki bo‘lgan imoratlar, binolar va inshootlar uchun soliq har bir mulkdor tomonidan ularning ushbu imoratlar, binolar va inshootlardagi ulushiga mutanosib ravishda to‘lanadi. Soliq davri uchun soliqni to‘lash teng ulushlarda 15-aprelga va 15-oktabrga qadar amalga oshiriladi.
hisoblash.

41. 
    O’zbekiston Respublikasi Soliq Kodeksi (yangi tahrirda) qachon qabul qilingan.
    
42. 
    O’zbekiston Respublikasining Soliq Kodeksi (yangi tahrirda) qachondan kuchga kiritildi.
    

42 O‘zbekiston Moliya vazirligi va Davlat soliq qo‘mitasi (DSQ) 2020 yilning 1 yanvaridan boshlab O‘zbekiston Soliq kodeksi (yangi tahrirda) amalga kiritilishi haqida habar berildi

43. 
    Soliq – bu…
    
44. 
    Soliq, davlat yoki mahalliy boshqaruv faoliyatini taʼminlash uchun davlat organlari tomonidan tashkilot va jismoniy shaxslardan yigʻib olinadigan toʻlovga aytiladi.
    

44

Солиқлар деганда ушбу Кодексда белгиланган, муайян миқдорларда ундириладиган, мунтазам, қайтариб берилмайдиган ва беғараз хусусиятга эга бўлган, бюджетга йўналтириладиган мажбурий пул тўловлари тушунилади.

45. 
    Soliqqa tortish tamoyillari (prinsiplari).
    

45. Soliqlarning funktsiyasini o‘rganish ularning iqtisodiyotdagi rolini ko‘rsatib bersa, soliqqa tortish tamoyillari soliq munosabatlarini amaliyotda tashkil etish, soliqqa tortish, uni undirish amaliyotining mazmunini ochib beradi. Ko‘plab iqtisodchilar soliqqa tortish iqtisodiyotning ravnaqiga olib kelishi mumkin bo‘lgan tamoyillarni qayd etishgan.

Soliqqa tortish tamoyillarini A.Smit o‘zining «Xalqlar boyligining sabablari va tabiatlari» nomli kitobida (1776) ilk bor soliq tamoyillarini

46. 
    Soliq to’lovchilar – bu …
    

46. Soliq tòlovchilar bu soliq va yiģimlarni tòlashi majburiyatlari yuklangan barcha yuridik va jismoniy shaxslar soliq kodeksiga muvofiq soliq tolovchilar hisoblanadi

.

47. 
    Солиқ агентлари – бу...
    
48. 
    Yuridik shaxslar deb kimlar e’tirof etiladi.
    

48

Юридик шахс деб қуйидагилар эътироф этилади:

Ўзбекистон Республикасининг қонун ҳужжатларига мувофиқ ташкил этилган, ўз мулкида, хўжалик юритишида ёки оператив бошқарувида алоҳида мол-мулкка эга бўлган ҳамда ўз мажбуриятлари юзасидан ушбу мол-мулк билан жавоб берадиган, мустақил балансига ёки сметасига эга бўлган, ўз номидан мулкий ва шахсий номулкий ҳуқуқларга эга бўла оладиган ҳамда уларни амалга ошира оладиган, мажбуриятларни бажара оладиган, судда даъвогар ва жавобгар бўла оладиган ташкилот;

чет давлатнинг қонун ҳужжатларига мувофиқ ташкил этилган чет эл ташкилоти;

Ўзбекистон Республикасининг, чет давлатнинг қонун ҳужжатларига ёки халқаро шартномага мувофиқ ташкил этилган халқаро ташкилот.

49. 
    Jismoniy shaxslar deb kimlar e’tirof etiladi.
    

49.Fuqarolar (jismoniy shaxslar) deganda O‘zbekiston Respublikasining fuqarolari, boshqa davlatlarning fuqarolari, shuningdek fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar tushuniladi.

Agar qonunda boshqacha tartib belgilangan bo‘lmasa, ushbu Kodeksning qoidalari barcha fuqarolarga nisbatan qo‘llaniladi.

50. 
    Hozirgi kunda O’zbekiston Respublikasida nechta soliq turi amal qiladi.
    

50.Hozirgi kunda O’zbekiston Respublikasida 10ta soliq turi mavjud.

51. 
    Soliq elementlariga nimalar kiradi.
    

51.Солиқ тўғрисидаги қонун ҳужжатларида солиқнинг барча елементлари аниқлаб қўйилган тақдирдагина ушбу солиқ белгиланган деб ҳисобланади.

Бундай солиқ елементларига қуйидагилар киради:

1) солиқ солиш обекти;

2) солиқ базаси;

3) солиқ ставкаси;

4) солиқ даври;

5) солиқни ҳисоблаб чиқариш тартиби;

6) солиқ ҳисоботини тақдим етиш тартиби;

7) солиқни тўлаш тартиби.

52. 
    Qaysi javobda yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’i ob’yekti berilgan
    

.

53. 
    2021 yil uchun yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’i stavkasi necha foiz qilib belgilangan.
    

53.yuridik shaxslardan olinadiganfoyda solig‘i (15%, ayrim toifalar uchun — 20%)

54. 
    Aylanmadan soliq to’lovini kimlar to’laydi.
    

54.Aylanmadan soliq to’lovini soddalashtirilirgan soliq to'lovchi yuridik shaxslar to'laydi ya'ni oboroti 1mlrd gacha bo'lmagan yuridik shaxslar.

55. 
    Aylanmadan soliq to’lovi ob’yektini ko’rsating.
    
56. 
    Qo’shilgan qiymat solig’ining soliq solish ob’yekti nima hisoblanadi.
    
57. 
    2021 yil uchun qo’shilgan qiymat solig’i stavkasi necha foiz qilib belgilangan.
    
58. 
    «Aksiz» so’zi qaysi tildan olingan va nima ma’noni anglatadi.
    
59. 
    Kimlar aksiz solig’ini to’lovchilari bo’lib hisoblanadi.
    
60. 
    Aksiz to’lanadigan tovarlar ro’yxati kim tomonidan tasdiqlanadi.
    
61. 
    Yuridik shaxslardan olinadagan mol-mulk solig’i ob’yekti qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan.
    

61.

Yuridik shaxslardan olinadigan mol-mulk solig‘ining soliq solish ob'ekti

Yuridik shaxslar uchun soliq solish ob'ekti bo‘lib:

a) asosiy vositalarning o‘rtacha yillik qoldiq qiymati (qonun hujjatlariga muvofiq mulk qilib sotib olingan yerning qiymati bundan mustasno);

b) nomoddiy aktivlarning o‘rtacha yillik qoldiq qiymati;
v) belgilangan muddatlarda tugallanmagan qurilish ob'ektining o‘rtacha yillik qiymati;
g) me'yoriy muddatlarda o‘rnatilmagan uskunalarning o‘rtacha yillik qiymati hisoblanadi.

62. 
    Yuridik shaxslardan olinadagan mol-mulk solig’i bazasini ko’rsating.
    

62.

O‘zbekistonda yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliqning soliq solinadigan bazasi tashkilot ko‘chmas mulk ob'ektlarining o‘rtacha yillik qoldiq qiymati yig‘indisidan aniqlanadi. Bu har oyning oxirgi kunida ushbu ob'ektlarning qoldiq qiymati summasining 1/12 qismini tashkil yetadi. Tashkilotning ko‘chmas mulk ob'ektlarining har biri o‘z soliq bazasiga yega: ko‘chmas mulk uchun - o‘rtacha yillik qoldiq qiymati; qurilayotgan ob'ektlar uchun - o‘rtacha yillik qiymat.

63. 
    2021 yil uchun yuridik shaxslardan olinadagan mol-mulk solig’i stavkasi necha foiz qilib belgilangan.
    

63.

2021-yilda yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliq stavkasi 2% ni tashkil yetadi. Qurilayotgan ob'ektlar uchun-4%. Soliq kodeksining yangi versiyasida yuridik shaxslarning mol-mulk solig‘i bo‘yicha imtiyozlarning ayrimlari bekor qilindi, biroq ayrim ko‘chmas mulk ob'ektlari uchun pasaytirilgan stavka joriy yetildi. Bu 0.4%ni tashkil yetadi

64. 
    Yuridik shaxslardan olinadagan mol-mulk solig’i qaysi muddatda davlat byudjetiga to’lanadi.
    

64.Yil uchun soliq miqdori soliq hisobotini taqdim etishdan kechiktirmasdan to'lanishi kerak. Eslatib o'tamiz, yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliq hisobotining oxirgi muddati-15 fevral

65. 
    Yuridik shaxslardan olinadagan yer solig’i to’lovchilar - ……
    

65

.Yer solig‘ini to‘lovchilar. Soliq qonunchiligiga ko‘ra o‘z mulkida, egaligida

yoki foydalanishida yer uchastkalariga ega bo‘lgan yuridik shaxslar, shu jumladan

O‘zbekiston Respublikasining norezidentlari yer solig‘ini to‘lovchilari bo‘lib

hisoblanishadi.

66. 
    Yuridik shaxslardan olinadagan yer solig’i solinmaydigan yer uchastkalarini aniqlang.
    

66.

Yer solig‘i bo‘yicha imtiyozlar. Soliq kodeksining 282-moddasiga ko‘ra

soliq solinmaydigan yer uchastkalariga quyidagi yerlar kiradi:

a) jamoa bog‘dorchiligi, uzumchiligi va polizchiligining, jamoa garajlarining

umumiy foydalanishdagi yerlari. Ularga borish yo‘llari, ariqlar, kollektorlar va

umumiy foydalanishdagi boshqa yerlar kiradi;

b) tabiatni muhofaza qilish ahamiyatiga molik yerlar (davlat qo‘riqxonalari,

milliy va dendrologiya bog‘lari, botanika bog‘lari, zakazniklar, ov qilishga

mo‘ljallanganlari bundan mustasno, tabiat yodgorliklari), korxonalar, muassasalar va

tashkilotlarga belgilangan tartibda maxsus maqsadlar uchun berilgan, ihota

daraxtzorlari egallagan yerlar;

v) tarixiy-madaniy ahamiyatga molik yerlar (tegishli muassasalar va

tashkilotlarga doimiy foydalanishga berilgan tarixiy-madaniy qo‘riqxonalar, xotira

bog‘lari, arxeologiya yodgorliklari, tarix va madaniyat yodgorliklari egallagan

yerlar);

g) suv fondi yerlari (daryolar, ko‘llar, suv omborlari, kanallar, dengizlar,

muzliklar, botqoqliklar, gidrotexnika va boshqa suv xo‘jaligi inshootlari egallagan

67. 
    Yuridik shaxslardan olinadagan yer solig’i qaysi muddatlarda davlat byudjetiga to’lanadi.
    

67. Yer solig‘i yuridik shaxslar tomonidan har yili 1-yanvargacha bo‘lgan holatga qarab mustaqil hisoblab chiqariladi. Yuridik shaxslar to‘lanishi lozim bo‘lgan yer solig‘ining hisob-kitoblarini 1-fevraldan kechiktirmay yer uchastkasi joylashgan hududdagi soliq idorasiga taqdim etadilar.
Korxonalar, muassasalar va tashkilotlar yer solig‘ini, to‘lanishi lozim bo‘lgan summaning yillik hisob-kitobini qilib, yilning har choragida teng ulushlarda 15-fevral, 15-may, 15-avgust va 15-noyabrda, jamoa xo‘jaliklari, davlat xo‘jaliklari va boshqa qishloq xo‘jalik korxonalari hamda tashkilotlari – 15-sentabr va 15-dekabrda to‘laydilar.

68. 
    Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq solish ob’yekti ….
    

68.Yer usti va osti manbalaridan olib foydalaniladigan suv resurslari suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq solish obyektidir. Quyidagilar soliq solish obyekti bo'lmaydi:

1)notijorat tashkilotlar tomonidan notijorat faoliyatni amalga oshirish doirasida foydalaniladigan suv resurslari.

2)sog'liqni saqlash muassasalari tomonidan davolash maqsadida foydalaniladigan yer osti mineral suvlari

3)gidroelektrostansiyalar gidravlik trubinalarning harakati uchun foydalaniladigan suv resurslari

4)issiqlik elektr stansiyalari va issiqlik elektr markazlari tomonidan qayta qo'yiladigan suv resurslari

5)kollektor va drenaj tarmoqlaridan ishlatiladigan suv resurslari

69. 
    Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq solish bazasini ko’rsating.
    

69.Foydalanilgan suvning hajmi soliq bazasidir.

70. 
    Kimlar yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliqni to’lovchilar hisoblanadi.
    

70.Yer qaridan foydali qazilmalarni qazib oluvchi, mineral xomashyodan va texnogen mineral xosilalardan foydali komponentlarni ajratib oluvchi yer qaridan foydalanuvchilar yer qaridan foydalanganlim uchun soliqni soliq to'lovchilar deb etirof etiladi. O'zb.Res. hududida konlarni qidirishni, foydali qazilmalarni qazib olishni, mineral xom ashyodan va texnogen mineral xosilalardan foydali komponentlarni ajratib olishni amalga oshiruvchi yuridik va jismoniy shaxslar soliq solish maqsadida yer qaridan foydalanuvchilardir. Qonun hujjatlarida nazarda tutilgan qoidalarga rioya etgan holda qimmatbaho metallarni oltin izlovchilar usulida qazib olishga doir faoliyatni amalga oshiruvchi jismoniy shaxslar qimmatbaho metallarni oltin izlovchilar usulida qazib olishga doir faoliyatni amalga oshirishga taaluqli qism bo'yicha soliq tólovchilar bólmaydi.

71. 
    Qaysi javobda yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliq solish ob’yekti ko’rsatilgan.
    

71.Foydali qazilmani qazib olish (ajratib olish)hajmi yer qaridan foydalanganlik uchun soliq solish obyektidir.Qazib olingan ( ajratib olingan)foydali qazilmaning hajmi foydali qazilmalarning haqiqiy yòqotishlarini hisobga olgan holda aniqlanadi.Foydali qazilmaning zaxirasi qaysi foydali qazilmaning miqdoriga kamaytiriladigan bòlsa,ösha foydali qazilmaning hisoblangan miqdori va foydali qazilmani qazib olishning (ajratib olishning)tòliq texnologik sikli yakunlangach aniqlangan,haqiqatda qazib olingan(ajratib olingan)foydali qazilma miqdori òrtasidagi farq foydali qazilmaning haqiqiy yòqotishlaridir.Soliq solish abyekti foydali qazilmaning har bir turi bòyicha alohida aniqlanadi.Quyidagilar solish obyektidir:

qazib olingan(ajratib olingan) foydali qazilmalar;

foydali qazilmalardan,mineral xomashyodan,texnogen mineral xosilalardan ajratib olingan foydali komponentlar;

sanoat yòsinida dastlabki qayta ishlovdan òtkazilgan qazib olingan uglevodorodlar shu jumladan birga qòshilib chiqadigan foydali qazilmalar va foydali komponentlar;

uglevodorodlarni qayta ishlash jarayonida ajratib olingan,lekin oldingi qazib olinganda va qayta ishlanganda qayta ishlanadigan foydali qazilmalar tarkibida tayyor mahsulot sifatida soliq solinmagan foydali komponentlar;

ajratib olingan qimmatbaho metallar va qimmatbaho toshlar,shu jumladan texnogen mineral xosilalardan ajratib olingan qimmatbaho metallar va qimmatbaho toshlar.

72. 
    Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’ini to’lovchilari… .
    

72.Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad soliģining soliq tólovchilari deb quyidagilar etirof etiladi:

1)Ózb.Res-ning rezidentlari bólgan jismoniy shaxslar;

2)Ózb.Respublikasidagi manbalardan daromad oluvchi Ózb.Res-ning norezidenti bólgan jismoniy shaxslar.

73. 
    Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’i ob’yekti nima.
    

73.Soliq tôlovchinning jami daromadi jismoniy shaxslardan olinadigan daromad soliģining soliq solish obyekti deb hisoblanadi. Ushbu kodeksning 392-moddasida belgilangan tartibda soliqni qatiy belgilangan miqdorda tólash xohishini bildirgan YaTTlar uchun soliqqa tortish obyekti bólib amalga oshirilayotgan faoliyat turini tavsiflovchi fizik kórsatkichlar hisoblanadi.

74. 
    Jismoniy shaxslarning jami daromadi tarkibiga qanday daromadlar kiradi.
    
75. 
    Mehnatga haq to’lash tarzidagi daromadlar tarkibiga qanday daromadlar kiradi.
    
76. 
    Jismoniy shaxslarning mulkiy daromadlar tarkibiga qanday daromadlar kiradi.
    
77. 
    Jismoniy shaxslarning moddiy naf tarzidagi daromadlari tarkibiga qanday daromadlar kiradi.
    
78. 
    Jismoniy shaxslarning boshqa daromadlari tarkibiga qanday daromadlar kiradi.
    
79. 
    Jismoniy shaxslar daromadidan olinadigan soliq stavkalari kim tomonidan belgilanadi.
    
80. 
    Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’i bazasi nima.
    
81. 
    Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’idan kimlar ozod etiladi.
    
82. 
    Jismoniy shaxslardan olinadigan mol-mulk solig’i ob’yekti nima.
    
83. 
    Jismoniy shaxslardan olinadagan mol-mulk solig’i bazasi nima.
    
84. 
    2021 yil uchun jismoniy shaxslardan shaharlarda joylashgan maydoni 200 kv. metrdan 500 kv. metrgacha bo’lgan turar joy va kvartiralar uchun olinadagan mol-mulk solig’i stavkasi.
    

шаҳарларда жойлашган умумий майдони қуйидагича бўлган турар жойлар ва квартиралар
200 кв.м. дан ортиқ ва 500 кв.м гача бўлган 0,3 фоиз

85. 
    Jismoniy shaxslardan olinadagan mol-mulk solig’i qaysi muddatlarda davlat byudjetiga to’lanadi.
    

85 - savol .

Soliqni toʼlash toʼgʼrisidagi toʼlov xabarnomasi soliq organlari tomonidan Soliq tolovchilarga imzo qo'ydirilgan holda yoki toʼlov xabarnomasi olinganligini va olingan sanani tasdiqlovchi boshqa usulda har yili 1 martdan kechiktirmay topshiriladi.

Jismoniy shaxslar tomonidan hisoblangan soliqlarni toʼlash teng ulushlarda 15 aprelga va 15 oktyabrga qadar amalga oshiriladi.

86. 
    Ijtimoiy soliq solish ob’yekti nima.
    
87. 
    2021 yil uchun ijtimoiy soliq stavkasi qancha qilib belgilangan.
    

Ijtimoiy soliq. 87 - savol.
Ijtimoiy soliqni hisoblash va to‘lash tartibi, shuningdek, 2020 yilda yuridik shaxslar uchun 12 foiz, byudjet tashkilotlari uchun esa 25 foiz soliq stavkalari saqlanib qolgan.

88. 
    Янги солиқ кодексига кўра қайси солиқ олиб ташланди.
    

Yagona soliq

89. 
    Кўп қаватли уйларга ер солиғи ставкаси 2021 йил учун қанча.
    
90. 
    Махсус солиқ режимида олинадиган солиққа қайси солиқ киради.
    

Soliq to‘lovchilarning ayrim toifalari uchun O‘zbekiston Respublikasi hududida quyidagi maxsus soliq rejimlari belgilanadi:
1) aylanmadan olinadigan soliq;
2) mahsulot taqsimotiga oid bitimlar ishtirokchilariga soliq solishning alohida tartibi;
3) maxsus iqtisodiy zonalar ishtirokchilariga va ayrim toifadagi soliq to‘lovchilarga soliq solishning alohida tartibi.
Maxsus iqtisodiy zonalar ishtirokchilariga va ayrim toifadagi soliq to‘lovchilarga soliq solishning alohida tartibi qonun hujjatlarida yoki investitsiya bitimlarida nazarda tutilgan investitsiyalarni amalga oshirish hamda boshqa shartlarni bajarish bilan bog‘liq holda muayyan muddat uchun belgilanadi.
Maxsus soliq rejimlari ayrim soliqlarni to‘lashdan ozod etishni, pasaytirilgan soliq stavkalarini va boshqa soliq imtiyozlarini qo‘llashni nazarda tutishi mumkin.

91. 
    Доимий муассаса деганда нима тушинасиз.
    

(91)...«Doimiy muassasa» tushunchasi - –oliqqa tortish maqsadida O‗zbekiston

hududida daromad olish uchun faoliyat ko‗rsatayotgan har qanday joy hamda har

qanday tashkilot yoki vakolatli funksiyani bajarayotgan yuridik shaxsdir. Bu

tushuncha o‗z ichiga: boshqaruv o‗rni, bo‗lim, ofis, idora, fabrika, ustaxona, shaxta,

neft yoki gaz quvuri, tosh qazish yoki har qanday foydali qazilmalar qazib oluvchi

joylarni oladi.

92. 
    Солиқ қарзисолиқ органлари томонидан ундириш чоғида тўлаш қуйидаги тартибдаги кетма-кетликда амалга оширилади.
    

(92)...Soliq qarzini majburiy undirish choralari. Soliq qarzini majburiy undirish choralariga quyidagilar kiradi:
soliq qarzini soliq to‘lovchining bankdagi hisobvaraqlaridan so‘zsiz undirish;
undiruvni soliq to‘lovchiga uning debitorlari o‘tkazishi lozim bo‘lgan summalarga qaratish;
undiruvni soliq to‘lovchining mol-mulkiga qaratish.
Soliq to‘lovchi soliq qarzini barcha choralar ko‘rilganidan keyin uzmagan taqdirda, davlat soliq xizmati organi uni bankrot deb topish to‘g‘risidagi ariza bilan sudga murojaat etadi.
Soliq qarzini majburiy undirish choralari jismoniy shaxslarga nisbatan faqat sud tartibida qo‘llaniladi.
Soliq tekshiruvi natijalari bo‘yicha qo‘shimcha hisoblangan soliq qarzi summalarini majburiy undirish choralari soliq to‘lovchi tomonidan uning natijalari bo‘yicha berilgan shikoyat davriga muvofiq to‘xtatib turiladi.

93. 
    Фойда солиғи тўловчилар кимлар
    

(93)..1)O'zbekiston Respublikasining soliq rezidentlari boʼlgan yuridik shaxslar ;
2) O'zbekiston Respublikasining norezidentlari boʼlgan yuridik shaxslar, shuningdek Oʼzbekiston Respublikasida faoliyatni doimiy muassasalar orqali amalga oshiradigan, yuridik shaxs tashkil etmagan holdagi chet el tuzilmalari;
3) O'zbekiston Respublikasidagi manbalardan daromadlar oluvchi Oʼzbekiston Respublikasi norezidentlari boʼlgan yuridik shaxslar
(Soliq kodeksining 294-moddasi).

94. 
    Қуйидагилардан қайси бири жами даромадлар таркибига киритилмайди.. Жами даромадга киритилмайдиган даромадлар. Жами даромадга киритилмайдиган даромадлар
    

(94)...17-modda. Jami daromadning tarkibi
Jami daromadga jo‘natilgan tovar, bajarilgan ishlar, ko‘rsatilgan xizmatlar va boshqa operatsiyalar uchun yuridik shaxs olishi lozim bo‘lgan (olgan) yoki tekinga olgan pul yoxud boshqa mablag‘lar kiradi.
Bunday daromadlar jumlasiga quyidagilar kiradi:

1) tovarlarni (ishlarni, xizmatlarni) realizatsiya qilishdan keladigan tushum;

2) asosiy vositalar, nomoddiy aktivlar, qimmatli qog‘ozlar, intellektual mulk obyektlari, materiallar va boshqa aktivlarni realizatsiya qilishdan keladigan daromad;

3) foizlar ko‘rinishidagi daromadlar;

4) dividendlar;

5) tekinga olingan mol-mulk;

6) mol-mulkni ijaraga berishdan keladigan daromad;

Keyingi tahrirga qarang.

7) royalti;

8) tekin moliyaviy yordam (davlat budjetidan berilgan subsidiyalar bundan mustasno);

9) da’vo muddati o‘tkazib yuborilgan kreditorlik va deponent qarzdorlikni hisobdan chiqarishdan olingan daromadlar;

10) ilgari chegirib tashlangan xarajatlar, zararlar yoki shubhali qarzlarning o‘rnini qoplash tariqasida olingan daromadlar;

11) valyuta hisobvaraqlaridagi kurs bo‘yicha musbat farq;

12) favqulodda daromadlar;

13) boshqa

95. 
    Қатъий белгиланган даромад солиғи кимларга нисбатан тадбиқ этилади.. Жами даромадга киритилмайдиган даромадлар
    

(95)...Oʻzbekiston Respublikasining Davlat byudjeti toʻgʻrisida”gi Qonun bilan jismoniy shaхslardan olinadigan daromad soligʻining yakka tartibdagi tadbirkorlar uchun qat’iy belgilangan summalari tasdiqlandi.

96. 
    қўшилган қиймат солиғи.
    

(96)...Qoʻshilgan qiymat soligʻi — umumdavlat soliq turi; ishlab chiqarish va muo-mala jarayonlarining barcha bosqichlarida yaratilgan qoʻshilgan qiymatning bir qismini davlat byudjetiga olish shakli. Tovar va xizmatlardan olinadigan bilvosita (egri) soliqlar tarkibiga kiradi

97. 
    акциз солиғи.
    

Aksiz (frans. accise – qirqib olmoq) – keng iste’mol tovarlari, eng muhim xom ashyolarga, shuningdek xizmatlar uchun davlat tomonidan solinadigan qo‘shimcha soliq turi. 

98. 
    фойда солиғи.
    

Фойда солиги
Солиқ тўловчиларнинг хўжалик фаолияти бўйича жами молиявий натижасини ҳисобга олган ҳолда фойда солиғини (бундан буён матнда солиқ тўловчиларнинг консолидациялашган гуруҳи бўйича фойда солиғи деб юритилади)

99. 
    жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи.
    

Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘ining soliq to‘lovchilari deb (bundan buyon ushbu bo‘limda soliq to‘lovchilar deb yuritiladi) quyidagilar e’tirof etiladi:
1) O‘zbekiston Respublikasining rezidentlari bo‘lgan jismoniy shaxslar;
2) O‘zbekiston Respublikasidagi manbalardan daromad oluvchi O‘zbekiston Respublikasining norezidenti bo‘lgan jismoniy shaxslar.

100. 
     ер қаъридан фойдаланганлик учун солиқ.
     

100 yer qaridan foydalangani uchun soliq
Yer qa‘ridan
foydalanganlik uchun soliqni to‘lovchilari bo‘lib, O‘zbekiston Respublikasi
hududida foydali qazilmalarni qazib olish, texnogen mineral hosilalardan foydali
qazilmalarni ajratib olayotgan, shuningdek, foydali qazilmalardan foydali
komponentlarni ajratib olgan holda ularni qayta ishlashni amalga oshirayotgan
yuridik va jismoniy shaxslar hisoblanishadi.

101. 
     сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ.
     

.Ер усти ва ер ости манбаларидан олиб фойдаланиладиган сув ресурслари сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ (бундан буён ушбу бўлимда солиқ деб юритилади) солиш обектидир.
Қуйидагилар солиқ солиш обекти бўлмайди:
1) нотижорат ташкилотлар томонидан нотижорат фаолиятни амалга ошириш доирасида фойдаланиладиган сув ресурслари;
2) соғлиқни сақлаш муассасалари томонидан даволаш мақсадида фойдаланиладиган ер ости минерал сувлари, бундан савдо тармоғида реализация қилиш учун фойдаланилган сув ҳажми мустасно;
3) атроф-муҳитга зарарли таъсир кўрсатишининг олдини олиш мақсадида чиқариб олинган ер ости сувлари, бундан ишлаб чиқариш ва техник еҳтиёжлар учун фойдаланилган сув ҳажми мустасно;
4) шахтадан сувларни қочириш учун, фойдали қазилмаларни қазиб олиш пайтида чиқариб олинган ва қатламдаги босимни сақлаб туриш учун ер қаърига қайта қуйиладиган ер ости сувлари, бундан ишлаб чиқариш ва техник еҳтиёжлар учун фойдаланилган сув ҳажми мустасно;
5) гидроелектростансиялар гидравлик турбиналарининг ҳаракати учун фойдаланиладиган сув ресурслари;
6) иссиқлик електр стансиялари ва иссиқлик електр марказлари томонидан қайта қуйиладиган сув ресурслари;
7) қишлоқ хўжалигига мўлжалланган шўрланган ерларни ювиш учун фойдаланиладиган, сувдан фойдаланиш ва сув истеъмоли соҳасидаги ваколатли орган томонидан тасдиқланган шўрларни ювиш нормалари доирасидаги сув ресурслари.
Сув ресурсларидан рухсат берувчи ҳужжатларсиз фойдаланилганда, шунингдек автотранспорт воситаларини ювишни амалга оширувчи корхоналар томонидан ер усти манбаларидан олинган сувдан фойдаланилганда солиқ ставкаси белгиланган солиқ ставкаларининг беш баравари миқдорида белгиланади.
Махсус иқтисодий зоналарнинг иштирокчиларига киритилган инвестициялар ҳажмига қараб, мол-мулк солиғидан, ер солиғидан ва сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқдан Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори билан белгиланган муддатга озод қилиш тарзида солиқ имтиёзлари берилади.

102. 
     мол-мулк солиғи.
     

102 mol mulk soliģi
Mol-mulk soligʻi - mahalliy soliqlarning bir turi, yuridik va jismoniy shaxslardan undiriladi.

103. 
     ер солиғи.
     

Yer uchastkalaridan foydalanganlik uchun budjetga to‘lovlar yer solig‘i yoki yer uchun ijara to‘lovi tarzda amalga oshiriladi. Mulk huquqi, egalik qilish, foydalanish yoki ijara huquqlari asosida yer uchastkalariga ega bo‘lgan yuridik shaxslar, shu jumladan O‘zbekiston Respublikasining norezidentlari yuridik shaxslardan olinadigan yer solig‘ini to‘lovchilar (bundan buyon ushbu bobda soliq to‘lovchilar deb yuritiladi) deb e’tirof etiladi.

104. 
     ижтимоий солиқ.
     

.Ижтимоий солиқни солиқ тўловчилари (бундан буён ушбу бўлимда солиқ тўловчилар деб юритилади) деб қуйидагилар еътироф етилади:
Ўзбекистон Республикасининг юридик шахслари;
Ўзбекистон Республикасида фаолиятни доимий муассаса орқали амалга оширувчи Ўзбекистон Республикаси норезидентлари бўлган юридик шахслар, чет ел юридик шахсларининг ваколатхоналари ва филиаллари;
ушбу Кодекснинг 408 ва 409-моддаларида назарда тутилган тартибга мувофиқ ижтимоий солиқ тўлайдиган жисмоний шахсларнинг айрим тоифалари.
ш берувчининг ходимлар меҳнатига ҳақ тўлашга доир харажатлари ижтимоий солиқнинг (бундан буён ушбу бўлимда солиқ деб юритилади) солиқ солиш обектидир.

105. 
     айланмадан олинадиган солиқ.
     

aylanmadan soliq to‘lovchilar uchun − yillik soliq summasining to‘rtdan bir qismi miqdorida, har chorak birinchi oyining 10-kunigacha;
aylanmadan soliq to‘lovchi bo‘lmagan soliq to‘lovchilar uchun − yillik soliq summasining o‘n ikkidan bir qismi miqdorida, har oyning 10-kunigacha.

106. 
     маҳсулот тақсимотига оид битимлар иштирокчиларига солиқ солишнинг алоҳида тартиби.
     
107. 
     махсус иқтисодий зоналар иштирокчиларига ва айрим тоифадаги солиқ тўловчиларга солиқ солишнинг алоҳида тартиби.
     

Maxsus iqtisodiy zonalarning ishtirokchilariga kiritilgan investitsiyalar hajmiga qarab, mol-mulk solig‘idan, yer solig‘idan va suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqdan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori bilan belgilangan muddatga ozod qilish tarzida soliq imtiyozlari beriladi.