O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni saqlash vazirligining 2019 yil "25"areldagi "107" sonli buyrug’ining2-ilovasi bilan fan dasturi ro’yxati tasdiqlangan

1.2.ma’ruzani texnologik kartasi

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	Ta’lim beruvchi	Ta’lim oluvchilar
1. Mavzuga kirish (10daqiqa)	1.1. Mavzuni aytadi. Ekranga mavzuning tuzilmaviy mantiqiy chizmasini chiqaradi foydalanish uchun adabiyotlar ro’yxatini beradi. 1.2. Mashg’ulot mavzusi, uning maqsadi va o’quv faoliyati natijalari bilan tanishtiradi. 1.3. Talabalar bilimlarini faollashtirish maqsadida savollar beradi.	Tinglaydilar. Tinglaydilar Talabalar berilgan savollarga javob beradilar.
2. Asosiy bosqich (60 daqiqa)	2.1. Power Point dasturi yordamida slaydlarni namoyish qilish va izohlash bilan mavzuning asosiy mazmunini tushuntirib beradi. 2.2. Talabalar bilimlarini faollashtirish va mustahkamlash maqsadida savollar beradi.	Tinglaydilar, yozadilar. Talabalar berilgan savollarga javob beradilar.
3. Yakuniy bosqich (10 daqiqa)	3.1. Mavzu bo’yicha talabalarda yuzaga kelgan savollarga javob beradi, yakunlovchi xulosa qiladi.	Savollar beradilar. Vazifani yozib oladilar.

Siydik xosil kiluvchi a’zoga buyrak kiradi. Buyrak ona kornida rivojlanishida uch davrni boshidan kechiradi.

1. Juda kichik (boshlangich) embrionda dastlab paydo buladi. Bu boshlangich buyrak kator joylashgan bir nechta mayda va kalta kanalchalardan iborat bulib, mezoderma urta varagining tashki plastinkasidan, uchinchi xaftaning oxirida paydo buladi. Xar kaysi kanalga tashki (lateral) tomoni bilan bir-biri bilan tutashib boshlangich buyrakning umumiy yulini xosil kiladi. Kanalchalarning ichki (medial) uchlari salgina kengayib, tananing ikkilamchi bushligiga ochiladi. Ikkilamchi bushlikning ichki devori yakinida xar kaysi kanalga karshisiga arteriya keladi va mayda tarmoklarga bulinib, chigal xosil kiladi. Ana shu mayda suyuklik kondan kanalchalarga suriladi. Turtinchi xafta oxirida yukoridagi kanalchalar bujmayadi va yukola boshlaydi.

2. Birlamchi buyrak ( yoki Volьf tanasi) ning naychalari xam mezodermaning urta varagidan xosil buladi. Birlamchi buyrakning kanalchalari xuddi bosh buyrakniki singari kator yukoridan pastga tomon joylashgan, anchagina pastga siljigan buladi. Bu naychalar 4 xaftaning urtasida paydo bula boshlaydi va tez vakt ichida bosh buyrak (pronefrozning) umumiy yulga kushiladi. SHundan sung bu yul birlamchi buyrak yuliga (yoki Volьf kanaliga) aylanib koladi. Natijada bu kanalchalar uchlarining urtasi botik keng kapsula (xaltacha) shaklida buladi. Ana shu botik ichiga arteriya shoxobchalaridan tuzilgan yumolok chigal (kalava) kiradi. Embrion usgan sari pastki kismdan yangidan yangi kanalchalar paydo bulaveradi. Yukoridagilari esa yukolib ketaveradi, shu tartibda buyrak pastki tomon tushaveradi va 5 xaftaning boshlanishida buyrak uz joyiga (ikkinchi bel sigmenti karshisiga) tushib yetadi.

Birlamchi buyrak juda erta paydo bulishiga karamay, fakat ikkinchi oyning oxiridagina tulik usib yetiladi. SHundan sung uz vazifasini yangidan paydo bulayotgan uchinchi davrdagi buyrakka, ya’ni doimiy buyrakka topshirib, uzi yukola boshlaydi.