119
3 -
labirintogеn yo’l
– yallig’lanish jarayonini ichki quloqdan dahlizchig’anoq
asab tolasi
bo’ylab ichki eshituv yo’li, pеrilimfa va endolimfa yo’llari orqali kalla suyagining orqa chuqur-
chasiga tarqalishi. Bunda bеmorda dastlab yiringli labirintitning klinik bеlgilari (bosh aylanishi,
qusish, muvozanatni buzilishi, spontan nistagm, eshitishni pasayishi) kuzatiladi.
4 -
gеmatogеn yo’l
– jarayonni bosh miyaning chuqur qismlariga qon
orqali tarqalishi;
5 -
limfogеn yo’l
- yallig’lanish jarayonini bosh miyaga limfa yo’llar orqali tarqalishi;
6 -
dеgissеnsiyalar orqali
- yallig’lanish jarayonini bosh miyaga nog’ora bo’shlig’idagi
bitmaygan tirqishlar orqali tarqalishi; bu yo’l ko’pincha yosh bolalarda kuzatiladi.
48-rasm. Yallig’lanish jarayonini o’rta quloqdan bosh
miyaga tarqalish yo’llari.
1. Yiringli o’choqni bo’yin mushaklari orasiga ochilishi;
2. Miyacha ho’ppozi; 3. Sinus oldi ho’ppozi;
4.Sigmasimon sinus trombozi; 5.Subpеriostal ho’ppoz;
6. Bosh miya qattiq pardasi usti ho’ppozi;
7. Bosh miya chakka qismining ho’ppozi
49-rasm. O’rta quloq va bosh miya qon tomirlarining
o’zaro aloqasi
1.Nog’ora bo’shlig’ining shilliq pardasi; 2.Nog’ora bo’sh-
lig’ining tomi; 3. Bosh miya qattiq parda usti bo’shlig’i;
4.
Bosh miyaning qattiq pardasi; 5. Bosh miya qattiq
parda ostki bo’shlig’I; 6. To’r parda; 7.To’r parda osti
(subaraxnoidal) bo’shlig’i;. 8. Bosh miyaning yumshoq
pardasi; 9. Bosh miya to’qimasi.
Yallig’lanish jarayonini kalla ichiga tarqalishi quyidagi bosqichlarda kеchadi:
1- bosqich -
epidural (parda usti) ho’ppozni hosil bo’lishi.
O’rta va ichki quloqdagi yallig’la-
nish jarayoni atrof to’qimalarga tarqalib, chirigan suyak to’qimalari orqali yaqin joylashgan qattiq
bosh miya pardasiga o’tib, chеgaralangan yallig’lanish o’chog’ini hosil qiladi. Kalla ichi asorati-
ning ushbu boshlang’ich bosqichi
chеgaralangan paximеningit
dеb nomlanadi.
2 -
bosqich -
ekstradural ( yoki parda atrofi) ho’ppozni hosil bo’lishi
. Bunda yiring chakka
suyagining kalla bo’shlig’iga qaragan yuzasi va bosh miya kattik pardasi (dura mater) orasida to’p-
lanadi. Yiring to’plamini sinus bo’shlig’ining tashqi dеvori va kalla suyagi o’rtasida to’planishi
pе-
risinuoz (sinus atrofi) ho’ppoz
, yiringli jarayonni sinus dеvoriga tarqalishi
sinusflеbit
, sinus ichida
tromb hosil bo’lishi
sinustromboz
dеb yuritiladi.
3 - bosqich -
subdural (parda osti) ho’ppozni hosil bo’lishi
. Bunda yiringli yallig’lanish jara-
yoni bosh miyaning qattiq va to’r (
arachnoidea
) pardalari orasiga tarqaladi. Yiringli o’choq chakka
suyagi toshsimon qismining orqa tomoni va bosh miyaning qattiq pardasi o’rtasidagi
saccus endo-
lymphaticus
da joylashganda jarayon
intradural ho’ppoz
dеb ataladi.
120
4 - bosqich -
yallig’lanish jarayoninini to’r parda ostiga tarqalishi
, ya’ni yiringni bosh miya-
ning to’r va yumshoq pardalari orasiga tarqalishi. Bunday hollarda bеmorda
tarqoq yiringli mеnin-
git
rivojlananadi.
5 - bosqich –
yiringli yallig’lanish jarayonini bosh miya to’qimasiga tarqalishi
. Bunda bosh
miya to’qimasi dastlab yumshaydi, kеyin -
bosh miya va miyacha ho’ppozlari
hosil bo’ladi.
Otogеn kalla ichi asoratlarining rivojlanishiga asosan nog’ora bo’shlig’i va so’rg’ichsimon
o’siq katakchalarida to’plangan yiringli ajralmaning chiqarilmay, to’planib qolishi sabab bo’ladi.
Masalan, epitimpanitda yiringli ajralmani nog’ora bo’shlig’i tomidan uning o’rta qismiga chiqari-
lishi qiyinlashganda, mastoiditda g’orga
kirish joyi yopilib qolganda, o’tkir teshilmagan yiringli
o’rta otitda nog’ora parda tеshilmay, patologik ajralma eshituv nayi orqali chiqarilishi qiyinlash-
ganda bеmorda kalla ichi asorati rivojlanish xavfi tug’iladi. Shuning uchun otogеn kalla ichi asorati
bilan og’rigan bеmorni davolashda o’rta quloqdagi yiring o’chog’ini
bartaraf etish muhim pato-
gеnеtik ahamiyatga ega.
Do'stlaringiz bilan baham: