O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi

Barbitur kislota hosilalarini qon va peshobdan ajratib olish hamda tahlilih 
50 ml hajmli kolbaga 2 ml qon yoki 10 ml peshob olinib, pH sharoiti 2 ga kelguncha xlorid 
kislota bilan nordonlashtiriladi. Aralashma 2 qayta 5 ml dan xloroform bilan, har gal 1 daqiqadan 
chayqatib ajratib olinadi, so‘ngra yupqa qatlam xromotografiyasi usuli bilan barbituratlarni 

---

133 
aniqlanadi. Buning uchun silikagel bilan qoplangan oyna yoki “Silufol” plastinkalarining start 
chizig‘iga nuqta shaklida bir tomchi xloroformli eritmadan, undan 2 sm oraliqda nuqta holida 
bir tomchi barbituratlarning aniqlovchi eritmalardan (0,01% etil spirtidagi barbiturat eritmasi) 
tomiziladi. Plastinka xloroform n-butanol-25% ammiak (70:40:5) erituvchilar sistemasini 
saqlagan idishga tushiriladi va suyuqlik 10 sm ga ko‘tarilguncha saqlanadi. Plastinka kameradan 
olinib ochiq havoda quritilgach, dog‘larni hosil qilish uchun difenilkarbozidning 0,02% 
xloroformli va simob sulfatning 1% eritmasi bilan purkaladi. Barbituratlar bo‘lgan taqdirda 
xromotagrafik plastinkada binafsha rangdagi dog‘lar hosil bo‘ladi. Barbiturat aniqlangan 
taqdirda birlashtirilgan xloroformli ajralmaga 4-5 g suvsiz natriy sulfat tuzi qo‘shiladi hamda 10 
ml pH sharoiti 7,4 bo‘lgan fosfat buferi eritmasi bilan yuviladi (tozalash). Xloroformli qatlam 
ajratgich voronkasi yordamida ajratilib, barbituratlarni 10 ml pH=10 bo‘lgan borat buferi bilan 
qayta ekstraksiyalanadi. Emulsiya hosil bo‘lsa 5 daqiqa davomida sentrifuglanadi va suvli 
qatlam barbituratlarni aniqlash uchun ajratib olinadi va UB spektrofotometrik usulda miqdori 
aniqlanadi. 
VAZIYATLI MASALA 
Sud kimyo laboratoriyasiga Sud -tergov organlari qaroriga ko'ra 1935 yil tug'ilgan A.Kim 
kasal o'z turmush o'rtog'iga uyqu chaqiruvchi barbital dori vositasini muntazam berib borganligi 
natijasida barbital miqdorini oshirib berganligi natijasida o'lim holati ruy berganligini tan olgan. 
Surushtiruvchi tomonidan sud kimyo bo'limidan dori vositasining miqdorini aniqlab berish 
so'raldi. UB-spektrofotometriya usulida barbital dori vositasini chinligi va miqdorini aniqlang? 
1-KEYS.
Sud-kimyo ekspertizasiga biologik ob`yekt sifatida qon keltirildi. Undan dastlabki
tahlil morfin borligiga gumon qilindi. Qaysi moddalarga tahlil olib borish zarur.
Muammoning yechimini izohlang. 
Muammo turi 
Kelib chiqish sabablari 
Hal etish yo`llari