O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi

Sterilligi. Membranali filtratsiya usuli orqali tekshiriladi
1.1. Asboblar va filtratlar:
Membranali filtr orqali, porasi 0.45μ va 50 mm diametrli o‘lchamiga ega bo‘lgan tekshirilish olib boriladi. Filtr asbobini o‘rnatishda yopiq idish va filtrli yig‘ish joyidantarkibidan tashkil topgan. Membranani to‘g‘ridan to‘g‘ri filtrlash joyiga joylashtiriladi va sterilizatsiyani hamma o‘rnatilishlarga avtoklavda 20 daqiqa mobaynida 121°S haroratda ishlov beriladi. O‘rnatishlarni sterish alohida olib borilio‘ ham mumkin, bunda oldindan sterillangan filtrni testlash jarayonidagi filtri o‘rniga joylashtirilishi mumkin.
1.2. Kulturalash muhitining tarkibi
A. Tioglikolevaya suyuq muhiti:
L-Sistin 0.5 g
Agar 15.0g
Natriy xlorid 2.5 g
Dekstroza monogidrat 5.5 g
Achitqi ekstrakti 5.0 g
Pankreatik kazein sho‘rvasi 15.0g
Tioglikolyat natriy
yoki tioglikoleviyli kislota
Rezaurin natriy 1:1000 eritmasi
(yangi tayyorlangan) 1.0 ml
Suv 1000 ml
Sterilizatsiya qilingandan
so‘ng pH kattaligi: 7.1 ±0,2
Avtoklavda 20 daqiqada 121 °S haroratda sterilizatsiya qiliniladi. Muhitni 3 oy tayyorlangandan so‘ng ishlatish mumkin emas.


V. Soyali-kazein muhiti:
Pankreatik kazein sho‘rvasi 15.0g
Papaicsho‘rvasining soyali uni 3.0g
Natriy xlorid 5.0 g
Ikki o‘rin almashadigan kaliy fosfat 2.5g
Dekstroza monogidrat 2.5 g
Tozalangan suv 1000 ml
Sterilizatsiya qilingandan
so‘ng pH kattaligi: 6.55 ±0,05

Avtoklavda 20 daqiqada 121°S harorat (15 mm simob ustunidagi bosim) da sterilizatsiya qiliniladi. Agar yangi tayyorlangan muhitni 2 kun mobaynida ishlatilmagan bo‘lsa, 20°S dan 25°S haroratgacha saqlash mumkin.

Ko‘rsatma:degidrirlangan muhit uchun yuqoridagi ko‘rsatilgan muhit ishlatiladi.
Tahlil:Sterilligini o‘tkazish uchun quyidagi test o‘tkaziladi:
1. Muhitning sterilligini nazorat qilish:
muhitning sterilligini har birini avtoklavda ishlov berilib tasdiqlanadi, bunda suyuq tioglikolevli muhitli bitta probirkani 14 kun mobaynida 30°S - 35°S haroratda va suyuq soyali-kazen muhitli bitta probirkasini 14 kun mobaynida 20°S - 25°S haroratda inkubirlnadi. Probirkalarni har kunda sterillik tahlili tekshirilib, natijalarni yozib olinadi.Hech bir probirkalarda 14 kun inkubatsiyaon davrni oxirigacha mikrobiologik o‘sishni kuzatilmasligi kerak.
2. O‘sish faolligiga test.
har bir tayyor bo‘lgan muhit qismi o‘sish faolligiga test o‘tkazilish shart. Inokulirlangan probirkalar suyuq tioglikolevli muhit bilan shunday hayotga chidamli kulturalar, masalan Staphlococcus aureus (ATCC 6538 P/CIP 53. 156/NCTC 7447), Bacillus subtilis (ATCC 6633/CIP 52.62/NCIB 8054), Pseudomonas aeruginosa (ATCC 9027/NCIMB 8626/CIP 82.118) va Clostridium sporogenes (ATCC 19404/CIP 79.3) individual holatda 100 mikroorganizmni probirkalarda ko‘p bo‘lmasligi kerak. Probirkalarda inkubirlanish 3 kun mobaynida 30°S - 35°S haroratda o‘tkaziladi. Buning natijasida inokulirlangan probirkalar soyali kazein oziqali muhit xuddi shunday hayotga chidamli kulturalar, masalan Staphlococcus aureus (ATCC 6538 P/CIP 53. 156/NCTC 7447), Bacillus subtilis (ATCC 6633/CIP 52.62/NCIB 8054), Pseudomonas aeruginosa (ATCC 9027/NCIMB 8626/CIP 82.118) va Clostridium sporogenes (ATCC 19404/CIP 79.3) individual holatda 100 mikroorganizmni probirkalarda ko‘p bo‘lmasligi kerak. Probirkalarda inkubirlanish 5 kun mobaynida 20°S - 25°S haroratda o‘tkaziladi.
Muhitning yaroqligini ilk va juda ko‘p mikrorganizmlarni o‘sishida kuzatiladi. Natijalarni yozib olinadi.
3. Membranali filtrni nazorat qilishning salbiy tomonlari:
Aseptik sharoitlarda intervallab qismli filtrlashda tekshirilayotgan modda saqlamagan (0,1% mg/ml peptonli suvga) sterilsuyuqlikni o‘rnatilgan membranali filtrning boshqa o‘rnatilgan qismlar bilan birga sterilizatsiya qilingan bittasi orqali (porasi 0.45μ o‘lchamli membranali filtr) ajratiladi. So‘ng membranali filtrni steriligi tekshirilib, natijalar yozib olinadi. To‘g‘ri testni bajarilganligi uning sterilligini samaradorligiga va asboblarni ishlatishdagi mos kelishiga bog‘liq bo‘ladi.
4. Membranali filtrni nazorat qilishning ijobiy tomonlari:
Bu testni olib borishda membranali filtr va asbob tahlilida samaradorligi tekshiriladi. Intervallab qismli filtrlashda oldindan sterillangan membranali filtr asbobni sterilsuyuqlikni (0,1% mg/ml peptonli suvga), inokulirlangan 100 dan ortiq bo‘lmagan maxsus kulturali mikroorganizmlar (o‘sish faolligiga qarang) ni ajratiladi. Membranali filtrni ajratib olib mos bo‘lgan muhitga solinadi va 14 kun mobaynida inkubirlanadi. Qo‘shimcha ravishda filtratni ham o‘sha muhitga inokulyasiya qilinadi va 14 kun mobaynida inkubirlanadi. Membranali filtr va asbob tahlilida samaradorligini ijobiy natijalar (lozim bo‘lgan organizmni o‘sishi) membrana orqali test o‘tkaziladi va filtrat natijasiga ko‘ra salbiy natijalar tasdiqlanadi. Natijalarni yozib olinadi.
5. Membranali filtrlash – inokulyasiyani nazorat qilish:
bu testni olib borishda sterillik testini samaradorligi tekshiriladi, va buning uchun ekiladigan moddalarni samaradorligini ingibitor ta’sir qiladigan, substansiyadan qoldiq qog‘ozni tozalashuchun yuvish qancha suyuqlik ketishini bilish kerak.
Filtrlangan ma’lum miqdordagi mahsulotni olib, unga mos bo‘lgan suyuqlik bilan yuviladi. Inokulirlangan o‘sha miqdordagi suyuqlikni 100 dan ko‘p bo‘lmagan hayotga chidamli kulturalarni ajratib olinadi va o‘sha membrana orqali filtrlanadi. Membranali filtrni ajratib olinadi va mos bo‘lgan muhitga solinaji. Inkubatsiyadan so‘ng testlash jarayonida keltirilgan vaqtda va keltirilgan haroratda vizual hoslatda o‘sishni “membranali filtrning ijobiy nazorat qilish”da ko‘rsatilganidek, solishtiriladi. Natijalarni yozib olinadi. Bu test har doim bir yilda bir marta harbir mahsulot uchun tekshiriladi.
Tahlil:tekshirilayotgan flakonlarni tashqi sirtini (1 jadvalda keltirilgan test miqdordagi flakonlarni) mikrobga qarshi modda bilan yuviladi va dezinfeksiyalanadi, masalan, 0,02% VKS yoki 70% izopropil spirti. Aseptika qoidasiga rioya qilib, laboratoriya stolida LAF yozilgan flakonlar miqdorini 200 ml ekish uchun steril suyuqlikni, ya’ni 0,1% li peptonli suvini (Tarkibi: 1 gramm peptonni 1 litr suvda eritiladi, rN ko‘rsatkichi aniqlaniladi 7.1 ±0,2. Kolbalarga taqsimlanadi va 20 daqiqada 121 °S haroratda sterilizatsiya qiliniladi) kolbalarga o‘tkaziladi.
Sterillangan o‘rnatilishlarni kolbada filtrlash uchun kollektor orqali vakuumni yoqib, yig‘iladi.Aseptika qoidasiga rioya qilib, eritmani membranali filtrlashga o‘tqaziladi va tezda vakuum bilan filtrlanadi. membranani 200 ml har bir steril erituvchilar bilan 3 marta yuviladi. Aseptika qoidasiga rioya qilib, membranani ajratib olinadi va ikki qismga bo‘linadi. Steril pinset orqali inokulirlangan bir qism membranani 100 ml tioglikolevli muhitli steril suyuqlikdan tarkib topgan probirkaga, ikkinchi qism membranani - 100 ml soyali-kazein muhitli steril suyuqlikdan tarkib topgan probirkaga solinadi.
Suyuq tioglikolevli muhitli bitta probirkani 14 kun mobaynida 30°S - 35°S haroratda va suyuq soyali-kazen muhitli bitta probirkasini 14 kun mobaynida 20°S - 25°S haroratda inkubirlnadi.
Natijalar:muhitni makroskopik mikrob o‘sishini borligini butun inkubatsion davrimobaynida boshlanishidan to uning tugashigacha o‘rganiladi. Agar mikrob o‘sishi kuzatilmasa, sterillakka bo‘lgan test samarali o‘tganligidan dalolat beriladi. Agar mikrob o‘sishi kuzatilsa, bu mahsulotni sterillik talablariga mos kelmaydi, ammo ma’lum sabablarga ko‘ra tekshirilayotgan mahsulot ta’luqli bo‘lmaydi.
Testni yaroqsiz hisoblanadi, agar quyidagi sharoitlar bajarilsa:
a) mikrobiologik tekshirishlarni test olib borilganda, sterillash noto‘g‘ri bajarilgan bo‘lsa;
b) Jarayon taqrizidagi testda xatolik topilsa;
s) Salbiy nazorat qilishda mikrob o‘sishi kuzatilsa;
d) Testirlashdan ajratib olingan mikroorgnaizmlarni tabiatini aniqlaganda, bu mikroorganizmlarini o‘sishi sterilligini olib borishdagi asbob va /yoki materiallarni noto‘g‘ri ishlatishidan bo‘lishi mumkin.
Agar testni yaroqsiz hisoblansa, o‘sha material va asboblarni ishlatib, qaytarish lozim. Agar qayta o‘tkazilgan testda mikroblarni o‘sishi kuzatilmasa, tekshirilayotgan mahsulot sterillik testining talablariga javob beradi. Agar qayta test o‘tkazilashda mikroblarni o‘sishi kuzatilsa, tekshirilayotgan mahsulot sterillik testining talablariga javob bermaydi.