O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi

Xarakatni o‘zgartiruvchi mexanizmlar

Krivoship mexanizm yoki krivoship shatunli mexanizm to‘g‘ri chiziqli olg‘a (oldinga qarab) boradigan xarakatni aylanma xarakatga yoki aksiga o‘zgartirish uchun xizmat qiladi. Bu mexanizm krivoshipdan, shatundan va sirpantirgich (polzun)lardan tashkil topgan. Ekssentrikli uzatgich - aylanma xarakat jufti (para) sharnir va sirpantirgichlardan iborat.

Ekssentrik - bu dumaloq (yumaloq) disk bo‘lib, xarakatlanadigan valga o‘rnatilgan. SHunday qilib diskni markazi valning o‘qiga to‘g‘ri kelmaydi. Kulakchakli mexanizmlar - bu aylanma xarakatni davriy olg‘a-orqaga xarakatga aylantirish imkoniyatini beradi. Bu esa mashina va avtomatlarda keng qo‘llaniladi.

Maydalash

Maydalash - bu qattiq moddalarni mexanik usulda parchalanishidir. Maydalash uchun xar xil tipdagi mashinalar ulkan maydalagichlardan,toki 0,1 mkm gacha kattalikda maydalaydigan kolloid tegirmonlar ishlatiladi.

Yirik maydalash va tolqonga aylantirish maydalash darajasi bilan belgilanadi:

Maydalash xar bir mashinada bitta yoki bir nechta bosqichda olib boriladi. CHunki mashinalar tuzilishiga qarab chegaralangan maydalikni berishi mumkin. O‘ta maydalik darajasini ta’minlash uchun, bu jarayon bir nechta bosiqchda olib boriladi. Bunda bir nechta yirik va tolqon beradigan mashinalar ketma-ket joylashtirilgan bo‘ladi. CHunki bir martada kerakli maydalikka erishib bo‘lmaydi. Bo‘lakchalarni boshlang‘ich va oxirgi kattaligiga qarab maydalash quyidagi turlarga bo‘linadi:

Yirik maydalash (droblenie) d_b =1000 mm d_o =250 mm

O‘rtacha maydalash (droblenie) d_b =250 mm d_o =20 mm

Mayda tolqon (droblenie) d_b =20 mm d_o =1,5 mm

O‘ta mayda tolqongacha maydalash (tonkoe, razmol)

d_b =0,10-0,4 mm

d_o =0,005-0,015 mm

Kolloid zarrachalargacha maydalash

d_b <0,1 mm

d_o <0,001 mm

Odatda mayda va o‘ta mayda tolqongacha maydalash quruq va xo‘l (nam) xolda olib boriladi. Xo‘l maydalashda chang xosil bo‘lishi kamayadi, zarrachalar bir xil kattalikda maydalanadi. Materiallarni fizik-mexanik xossalariga (zarrachalar shakli, tarangligi, namligi va elastikligi-qayishqoqligi) qarab quyidagi maydalash usullari tanlanadi:

qattiq va mo‘rt materiallar uchun - ezish va zarb bilan urish.

qattiq va qayishqoq materiallar uchun - ezish bilan.

Mo‘rt va o‘rtacha qattiq materiallar uchun - zarb bilan urish, yorib maydalash, ishqalab (istiranie) maydalash.

Qayishqoq va o‘rtacha qattiq materiallar uchun - ishqalab va ishqalab zarb bilan urib maydalash. Maydalashda materiallarni namlik darajasini va qumoqlanib qolish xossalarini xisobga olish kerak. Maydalash ochiq va yopiq sikllarda olib boriladi.

Ochiq siklda material maydalagich (drobilka) orqali bir marta o‘tkaziladi. YOpiq siklda esa bir necha marta o‘tkaziladi.

Maydalash xillari: Mashina turlari:

Yirik maydalash - Shnekli maydalagichlar

O‘rtacha maydalash - Konusli maydalagich, valikli (juvalab) maydalagich

Yirik tolqongacha maydalash - Valikli (juvali) maydalagich, bolg‘achali maydalagich

Tolqongacha maydalash -Urib - markazdan qochma tegirmonlarda, barabanli

tegirmonlarda, rolik-xalqali tegirmonlarda.

O‘ta mayda tolqongacha maydalash - Vibro tegirmonlarda, oqimli-vibro tegirmonlarda, kolloid tegirmonlarda.