O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi

Дорихона муассасаларида тайѐрланадиган дори турларининг сифатини баҳолаш бўйича қўлланмага 1-сон илова
Дорихона муассасаларида тайѐрланадиган дори турлари учун йўл қўйилиши мумкин бўлган оғиш меъѐрлари
1. Кукун дори моддаларнинг алоҳида ўлчаб олинган оғирлигида ва гомеопатик тритурацияларнинг умумий оғирлигида йўл қўйилиши мумкин бўлган оғиш меъѐрлари:

Кўрсатилган оғирлиги, г	Оғиш меъѐри, %
0,1 гача	±15
0,1 дан 0,3 гача	± 10
0,3 дан 1,0 гача	± 5
1,0 дан 10,0 гача	± 3
10,0 дан 100,0 гача	± 3
100,0 дан 250,0 гача	± 2
250,0 дан юқори	± 0,3

УЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ СОҒЛИҚНИ САҚЛАШ ВАЗИРЛИГИ
БУЙРУҒИ
2003 йил 28 апрель № 198 Тошкент шаҳри

«Дорихона муассасаларида стерил ва асептик дорилар тайѐрлаш бўйича цўлланма»ни тасдиқлаш тўғрисида»
Дорихона муассасаларида стерил ва асептик дорилар тайѐрлаш ишларини такомиллаштириш, уларнинг сифатини амалдаги меъѐрий ҳужжатлар талаблари даражасига етказиш мақсадида
Б У Ю Р А М А Н :

1. 
   «Дорихона муассасаларида стерил ва асептик дорилартайѐрлаш бўйича қўлланма» тасдиқлансин.
   
2. 
   Мазкур буйруқ 2003 йил 1 майдан кучга киритилсин.
   
3. 
   Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг Даволаш- профилактика ѐрдами Бош бошқармаси ва«Дори-Дармон» давлат акционерлик уюшмасига:
   

-ушбу буйруқни барча тиббиѐт ва дорихона муассасаларига етказиш вазифаси топширилсин.

4. 
   Мазкур буйруқ ижроси устидан назоратни вазирнинг биринчи муовини Д.А. Асадов ва вазир муовини М.Х. Ходжи-бековлар зиммасига юклатилси
   

ВАЗИР Ф.Ғ. НАЗИРОВ

Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2003 йил « 28 » апрель

« 198»- сон буйруғи билан тасдиқланган
Дорихона муассасаларида стерил ва асептик дорилар тайѐрлаш бўйича қўлланма
Ўзбекистон Республикаси «Дори воситалари ва фармацевтика фаолияти тўғрисида»ги қонуннинг 8 моддасига мувофиқ ишлаб чиқилган ушбу қўлланма дорихона муассасаларида стерил ва асептик дорилар тайѐрлашнинг асосий услуби ва қоидаларини ўз ичига олади. Ундан дорихона муассасаларида қўлланма сифатида фойдаланилади.
Умумий қоидалар

1. 
   Дорихона муассасаларида стерил ва асептик дориларсанитария меъѐрларига тўлиқ жавоб берадиган асептик блокда(асептик мухит яратилган хоналарда), амалдаги Фармакопеямақолалари, Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг буйруқлари ва тегишли меъѐрий ҳужжатлар талаблари асосида тайѐрланади, сифати текширилади, қадоқланади, стерилланади сўнг тайѐр маҳсулот сифати бахоланади ва ѐрлиқланади.
   
2. 
   Асептик блок иш куни давомида камида 2 маротаба ювилади ва дезинфекциялаш воситалари билан ҳўллаб тозаланади, қуруқ латта билан тозалаш қатъиян тақиқланади.«Республикада дезинфекция, дезинсекция, дератизация учун фойдаланишга рухсат этилган воситалар таркиби, қисқачата снифи» Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2000 йил 21 июлдаги 390-сон буйруғи билан тасдиқлаган.
   

Хоналар, жиҳозлар ва турли асбоб-ускуналарни дезинфекциялаш тартиби 1 - иловада келтирилган.

3. 
   Стерил ва асептик дорилар тайѐрлаш жараѐнидауларни ҳаводаги турли микроорганизмлар билан ифлосланишдан сақлашни таъминлаш мақсадида асептик блок хоналарининг ҳавоси Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан тиббиѐтда ишлатишга рухсат этилган ультрабинафша нур тарқатувчи экранлаштирилмаган (очиқ) ѐки экранлаштирилган бактерицид лампалар ѐрдамида зарарсизлантирилади.
   

289

Экранлаштирилмаган (очиқ) бактерицид лампалар иш бошланишидан 1,5-2 соат олдин (хоналарда ходимлар йўқ вақтида) ѐқиб қўйилади. Ушбу лампаларни ѐқиб- ўчириш хона ташқарисидан амалга оширилади ва алоҳида журналда қанча вақтга ѐқилганлиги ҳақидаги маълумот ҳар сафар ѐзиб борилади. Лампа ѐқилган вақтида эшик олдида «Кирманг! Бактерицид лампа ѐқилган» деб ѐзилган электр мослама ѐки тахтача осилган бўлиши керак. Бактерицид лампалар ўчирилгач, 15 дақиқа ўтгандан кейин хоналарга ходимлар кириб ишлашига рухсат этилади.

Хонада ходимлар ишлаѐтган вақтда эса экранлаштирилган бактерицид лампалардан фойдаланиш мумкин.

Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан тиббиѐт муассасаларида ишлатишга рухсат этилган бактерицид лампаларни ўрнатиш тартиби, улардан фойдаланиш қоидалари ва турлари, ишлатишга яроқлилик муддатлари ҳақида маълумотлар 1998 йил 16 январ 0078 -98-сон СанПиН талабларида ва 2002 йил 21 октябр

«Дорихоналарда микробиологик ва биологик назорат бўйича қўлланма»нинг 4 - иловасида келтирилган. Лампаларнинг яроқлилик муддатини унинг паспортидан ва дорихонада тутиладиган бактерицид лампани қанча вақтга ѐқилганлигини кундалик ҳисобини олиб бориш журналидан фойдаланиб ҳисобланади.

Яроқлилик муддати тугаган бактерицид лампалардан дорихона муассасаларида фойдаланиш тақиқланади.

1.4. Стерил ва асептик дориларни тайѐрлашда ҳамда қадоқлашда ишлатиладиган асбоблар (колбалар, цилиндрлар, мензуркалар, воронкалар, шиша фильтрлар, штанглазлар), шишадан, чиннидан, металдан ясалган кичик ҳажмдаги идишлар, қопқоқлар ва барча керакли ѐрдамчи воситалар стерилланган бўлиши керак.

Ишлатишга тайѐр ҳолатга келтирилган ѐрдамчи восита-лар (қоғоз фильтрлар, пахта тампони, дока, пергамент қоғозлари ва бошқалар) биксларга ѐки қопқоғи ишқаланиб (шлифланган қопқоқлик) ѐпиладиган шиша идишларга жойлаб, уларнинг ичига иссиқ ҳаво ѐки буғ киришига мўлжаллаб қопқоғи маҳкамлаб беркитилмаган ҳолда, автоклавда стерилланади. Стериллаш жараѐни тугагандан сўнг зарурият бўлса ѐрдамчи воситаларни автоклавнинг ўзида қуритилади. Бунинг учун автоклавдан ҳаво ва буғ чиқарилгандан сўнг, қопқоғини

290

очмасдан сув насоси ишга туширилади. Кейин ҳаво сўргич жўмрак очилади ва 0,5 атм. босимдан кам бўлмаган вакуумда 4 - 10 дақиқа давомида қуритилади. Ёрдамчи воситаларни шу идишларнинг ўзида оғзи ѐпиқ ҳолатда 3 кунгача сақлаш мумкин. Асептик шароитда стерил дориларни тайѐрлаш жараѐнида керакли бўлган ѐрдамчи воситалар бикс ѐки шиша идишдан стерилланган пинцет ѐрдамида олинади, сўнг бикс ѐки шиша идишнинг оғзи яхшилаб беркитилади. Идишнинг оғзи очилгандан сўнг, ундаги ѐрдамчи воситалар 24 соат давомида ишлатилиши керак. Алоҳида буюмларни стериллаш тартиби иловада келтирилган (2- илова).

5. 
   Стерил ва асептик дориларни тайѐрлашда ва сифатини текширишда ишлатиладиган барча ўлчов асбоблар белгиланган муддатларда, ўрнатилган тартибда текширув кўригидан (метрология) ўтказилиши лозим.
   
6. 
   Катта ҳажмли баллонларни ювгандан кейин, уларни истисно тариқасида иссиқ буғда 30 дақиқа давомида буғлабстериллашга рухсат этилади, сўнг идишнинг оғзини стерилланган қопқоқ ѐки стерилланган пергамент қоғоз билан беркитилади ва асептик шароитда сақлаб, 24 соатгача ишлатишга рухсат этилади.
   
7. 
   Стерил ва асептик эритмаларни тайѐрлашда ишлат-ладиган дори воситалари (субстанциялар) амалдаги меъѐрий ҳужжатлар талабига жавоб бериши керак. Улар «кимѐвий тоза» (к.т.) ѐки «тахлил учун тоза» (т.у.т.) даражали (белгили) бўлиши, инъекция ва инфузия учун қўлланиладиган эритмаларни тайѐрлашда ишлатиладиган дори воситалари «Инъекция учун яроқли» деган қўшимча талабга жавоб бериши керак.
   
8. 
   Дори воситалари қопқоғи ишқаланиб беркитиладиган штанглазларда сақланади. Бўшаган штанглазларни доривоситалари билан қайтадан тўлдиришдан олдин ювилади вастерилланади.
   
9. 
   Дорихонада эритмалар оғирлик-ҳажм усулида тайѐр-ланади. Дорихонада катта ҳажмли ўлчов идишлари бўлмаса,эритма тайѐрлаш учун сарф бўладиган сувнинг миқдорини дори воситасининг ҳажм ошиш коэффициенти (ҲОК) орқали ҳисоблаш мумкин. Дори воситаларининг ҳажм ошиш коэф-фициенти Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2002 йил 29 декабрдаги 582-сонли «Дорихона муассасаларида суюқ дори турларини тайѐрлаш бўйича қўлланмани тасдиқлаш тўғрисида»ги буйруғининг 7- иловасида келтирилган.
   
10. 
    Битта иш столида бир вақтнинг ўзида ҳар хил таркиблк стерил дориларини тайѐрлаш, ѐки бир дори моддасидан
    

291

ҳар хил концентрацияли стерил эритмалар тайѐрлаш қатъиян тақиқланади.

11. 
    Иш столида стерил дориларни тайѐрлашда ишла-тилмайдиган бошқа дори воситалари бўлмаслиги керак.
    
12. 
    Асептик блокка бегона (стерил дори тайѐрлашга алоқаси бўлмаган) ходимнинг кириши тақиқланади.
    
13. 
    Асептик блокда ишлайдиган ходимлар қуйидаги шахсий гигиена талабларига риоя қилишлари керак:
    

• 
  иш бошлашдан олдин ходимлар маҳсус кийимлар (халат, қалпоқча, пойафзал- бахил ва б.қ.} кийишлари, қўлларини ювиб, дезинфекция қилишлари керак;
  
• 
  асептик блокдан ташқарига маҳсус кийимларда чиқиш тақиқланади.
  

- дори тайѐрлаш, текшириш, қадоқлаш, стериллаш вауларни ѐрлиқлашда қатнашадиган ходимларга тирноқ ўстириш ва лак билан бўяш, иш вақтида бармоқларга узуклар тақишга рухсат этилмайди.

11. 
    Инъекция учун қўлланиладиган эритмаларни тайѐрлашда ФС 42 Уз-0512- 2002 фармакопея мақоласи талабларига жавоб берадиган инъекция учун сув ишлатилади.
    

Шунингдек, асептика шароитида тайѐрланадиган ва қайта стерилланмайдиган эритмаларни тайѐрлашда ҳам инъекция учун сув ишлатилади.

Асептик шароитда тайѐрланадиган ва инъекция учун ишлатиллмайдиган стерил эритмаларни тайѐрлашда ФС 42 Уз-0511-2002 фармакопея мақоласи талабларига жавоб берадиган стериллакган сув ишлатилади.

1.5. Асептик шароитда тайѐрланган эритмаларни, уларни ҳоссаларига қараб фильтрлаш асбобларидан, чинни (мембра-нали) фильтрлардан ѐки гигроскопик тиббий пахта, лаборатория қоғоз фильтри, докадан ва бошқа фильтрловчи материаллар ипак, крепдешиндан фойдаланиб тайѐрланган фильтрлардан ўтказилади.

2.