O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi

Gidrofob, lipofil surtma asoslari

Gidrofob surtma asoslari guruhiga lipofil, uglevodorodli va silikonli asoslar kiradi.

Lipofil asoslarga lipidlar guruhidan biri bo‘lgan yog‘lar va mumlar kiradi. Ular xossalariga kura terining yog‘ ajratmalariga yakin turadi. Bu asoslar ushlab ko‘rilganda yog‘li dog‘ qoldiradi. Yog‘lar-yog kislotalarining triglitseridi hisoblanadi. Ko‘pincha yumshoq yog‘lardan — chuchqa yog‘i va ayrim vodorod bilan to‘yintirilgan yog‘lar, qattiq yog‘lardan — mol yog‘i, suyuq yog‘lardan — ayrim o‘simlik moylari ishlatiladi. Hamma yog‘lar suvda erimaydi, spirtda kam eriydi, efir va xloroformda oson eriydi.

Chuchqa yog‘i — Adeps suillus depuratus. Oq, yangi, achimagan bo‘lishi kerak. 34-36 ⁰S da suyuqlanadi. Kislota soni 2 dan ortiq bo‘lmasligi kerak. Tarkibida 62-68% triolein (S₁₇ N₃₅SOON) saqlaydi. Surtma uchun eng yaxshi asoslardan biri hisoblanadi. CHuchka yog‘i terini juda yaxshi koplaydi, dori moddalarni yaxshi qabul qiladi, teri orqali yaxshi suriladi, suv va sovun bilan yuvganda oson yuviladi.

Mol yog‘i. (Sebum Bovinum). Yangi, oq, achimagan bo‘lishi kerak, suyuqlanish harorati 42- 50 ⁰S, tarkibida 53% tripalmitin va tristearin, 45% triolein saqlaydi. Suyuqlanish haroratining yuqoriligi va terini koplash xususiyatiga kura surtma asosi sifatida chuchka yog‘idan keyin turadi. Kerak bo‘lganda surtmaga qattiqlik berish uchun chuchqa yog‘iga qo‘shib ishlatiladi. Qo‘y yog‘i xossasi bo‘yicha mol yog‘iga o‘xshaydi, suyuqlanish harorati 44-51 ⁰S.