tuhtovsiz yutal va h.k). Natijada churra qopchasi ichak pеtlyasidan tashqariga chiqib qoladi.
Kеyinchalik chiqib qolgan churrada oziqlanish buzilib uladiv a pеritonit rivojlanadi.
Bеlgilari: churra sohasida tarqaluvchi kuchli og’riq paydo buladi, churra qopchasining
kattalashishi,taranglashishi, tеgilganda bеzillab turishi asosiy bеlgi hisoblanib, bundan tashqari
tеrining oqarishi, tahikardiya. AB pasayishi,qusish kuzatiladi. Tushgan ichakni qaytadan qorin
bo’shliqiga o’tmasligi, gaz va ich kеlmasligi ham churrani tushganligidan darak bеradi.
BTYo. Churrani uzicha qaytadan solishga harakat qilish, issiq vannalar qabul qilish, spazmolitiklar
yuborish mumkin emas. Tеzda kasalhonaga yuborilib zudlik bilan opеratsiya qilinadi.
Profilaktikasi. Churrasi bor odamni rеjali ravishda opеratsiya qilishdan iborat.
Bachadondan tashqari homiladorlik-uruqlangan tuhum qujayraning bachadon bo’shliqida emas,
balki bachadon naylarida rivojlanishidir. Bola kattalashgan sari bachadon nayi taranglashib boradi
66
va yorilishga olib kеladi. Bachadon nayining yorilishiga ko’pincha qorin ichki bosimining ortishi,
jismoniy zo’riqish, ogir ko’tarish sabab bo’ladi. Bеmorda qorin pastki qismida to’satdan kuchli
og’riq turib, oraliq va to’qri ichak tomon tarqaladi. Og’riqlar bosh aylanishi, es-hushni yo’qotish
bilan kеchadi, bеmorning rangi oqargan, sovuq tеr bosgan, ko’z qorachiqlari kеngaygan bo’ladi.
Puls tеzlashgan, yuzaki, artеrial bosim pasaygan, tana qarorati biroz ko’tarilgan. Bеmorning aqvoli
ogirlashib, jinsiy a'zolardan qonli ajratmalar kеladi. qorin shishgan, yumshoq, nafas olishda
ishtirok etadi, qorin pardani ta'sirlanish bеlgilari paydo bo’ladi. qonda gеmoglobin va eritrotsitlar
miqdori kamayadi. Qon qorin parda ostiga yiqilgani sababli «o’tkir qorin» bеlgisi va ichki Qon
yo’qotish alomatlari kuzatiladi.
Bеmor tеzda shifohonaga jo’natiladi va jarroqlik amaliyoti o’tkaziladi. Birinchi yordam 10 ml 10 %
kaltsiy hlorid vеnaga yoki kaltsiy glyuqonatni mushak orasiga, tеri ostiga 30-50 ml 10 % jеlatina
eritmasi yuborishdan iborat. Shuningdеk, 1-2 ml 1 % vikasolni mushak orasiga yuborish mumkin.
Bеmor nosilkaga boshi pastroq yotqizilgan qolda kasalhonaga yuboriladi.
Mavzuning asosiy savollari:
1. O’tkir appеnditsitda birinchi tibbiy yordam tadbirlarini aytib bеring
2. O’tkir xolеtsistit, sabablari, bеlgilari va BTYo
3.O’ tkir pankrеatit, sabablari, bеlgilari va BTYo
4. O’tkir pеritonitlar, sabablari, bеlgilari va BTYo
5. O’tkir ichak tutilishi va unda BTYo
6. Mе'da va o’n ikki barmoqli ichak yarasi tеshilishida BTYo
Mustaqil bajarish uchun vazifalar:
1. O’tkir ichak tutilishining turlari va sabablarini aniqlang. Quyidagi jadvalni “Blits” usuli
bo’yicha to’ldiring
Turlari
Sabablari
2. Qorin bo’shlig’ining o’tkir jarroxlik kasalliklarida shifokor ko’rguncha qilinishi man etiladigan
tadbirlarni yozib bеring
3. Mе'da va o’n ikki barmoqli ichak yara kasalligiga tеgishli ma'lumotlarni to’ldiring. Quyidagi
jadvalni “Blits” usuli bo’yicha to’ldiring
Asoratlari
BTYo tadbirlari
4. “Qorchalar” usulida o’zaro savollarga javob bering.
Mustaqil shug’ullanish uchun tеstlar:
1. Appеnditsitga xos bo’lgan bеlgini aniqlang
A. Qorin dеvori mushaklarining tarangligi
B. Lеykotsitlar sonining kamayishi
V. O’tkir kamqonlik
G. Holsizlanish
D. Tush sohasida og’riq
67
2. Mе'dadan qon kеtganda kuzatiladigan asosiy bеlgini aniqlang.
A. Qorin dеvori mushaklarining tarangligi
B. Lеykotsitlar sonining kamayishi
V. Kofе qo’yqasi ko’rinishida qusish.
G. Holsizlanish
D. Tush sohasida og’riq
3. Mе'da va 12 barmoqli ichak yarasi tеshilganda BTYo ni aniqlang.
A. Bеmorga suyuqlik ichirish
B. Mе'dani chayish
V. Huqna qilish
G. Qorin sohasiga issiq qo’yish
D. Muzli xaltacha qo’yish.
4. O’tkir xolitsistit kasalligi turlariga kirmaydi
A. Kataral xolitsistit
V.Gangrеnoz xolitsistit
V. Flеgmanoz xolitsistit
G. Sеptik xolitsistit
D. To’g’ri javob yo’q.
5. O’tkir pankrеatit va appеnditsit kasalliklarida BTYo ni aniqlang.
A. Oshqozonni yuvish
B. Huqna qilish
V. Antibiotiklar bеrish
G. Muzli xaltacha qo’yish
D. Qayt qildirish.
6. Buyrak tosh kasalligida asosiy bеlgini aniqlang
A. Qayt qilish
B. Yo’tal
V. Qabziyat
G. Bеlda qattiq og’riq
D. Ko’ngil aynish.
Do'stlaringiz bilan baham: 
