O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmasevtika instituti

Qarshiliklarni o‘lchash
6.5-rasmdan uzoqlashmay turib, rezistorlarni va yuqori omdagi o‘tkazgichlarning qarshiligini 
qanday o‘lchashni ko‘rib chiqamiz. Qarshiliklarni o‘lchash rejimiga qayta ulanish uchun rejimlarga 
o‘tkazuvchini soat mili bo‘yicha bir qancha bo‘lgan:
200Ω 
2000Ω 
20k 
200k 
2000 k oraliqlarda buraymiz.
Birinchi ikkita oraliqlar tarkibida Ω belgisi mavjud, bu shuni bildiradiki displeydagi raqamlar
qarshilik kattaligi Om larda ko‘rsatadi. 200 Ω oraliqda kattaliklari 200 Ω gacha bo‘lgan 
rezistorlarni o‘lchash mumkin, 2000 Ω oraliq 2 KOmgacha bo‘lgan qarshiliklarni o‘lchashga 
mo‘ljallangan. Agar o‘lchanayotgan rezistorni markirovkasi 1K5 bo‘lsa, unda asbob 1350…1650 
Ω ko‘rsatadi, ±10% rezistoriga kirish ruxsatini ko‘rsatadi. Bu ma’lumotlarni multimetr bilan 
o‘lchashlar olib borishda doimo yodda tutish kerak. Qolgan uchta oraliqlarda 20 Kom gacha, 200 
Kom gacha va 2000 Kom gacha bo‘lgan qarshiliklarni o‘lchash uchun mo‘ljallangan. 2000k oraliq 
2 MΩ gacha bo‘lgan qarshilikni o‘lchashga imkon beradi. Nominali 1 MΩ bo‘lgan rezistorni 
o‘lchashda displeyda 995…1000 natijalarni ko‘rish mumkin va bu ham yo‘l qo‘yilishi bilan 
ifodalandi. 560K nominaldagi rezistor 560 ni ko‘rsatadi. Agarda ushbu oraliqda 5K6 rezistorni 
o‘lchansa, unda indikatorda faqat 5 bo‘ladi, - sonni bo‘lakdagi qismi tashlab yuboriladi. Bu 
holatda, ancha aniq natijalarga agar 20 K oraliqda o‘lchash o‘tkazilganda erishish mumkin.
SHuning uchun xamisha juda aniq natijani ta’minlovchi oraliqni tanlash lozim. Agar toklarni va 
kuchlanishlarni o‘lchashlarda, asbobni kuydirib qo‘yishni oldini olish uchun o‘lchashni maksimal 
oraliqdan boshlash tavsiya qilinsa, qarshiliklarni o‘lchashda esa aynan teskarisiga, ya’ni 
o‘lchashlarni eng kichik oraliklardan boshlash tavsiya qilinadi. Nima uchun? Bu juda oddiy . 
Taxmin qilamiz, qarshilikni o‘lchash oralig‘i 200Ω o‘rnatilgan, o‘lchanadigan rezistorni (u 
noma’lum deb hisoblaymiz) o‘lchanadigan qarshiligi 51 KOm. Ko‘rinib turibdiki, 200Ω, 2000Ω, 
20k oraliqlari bunday qarshilikni o‘lchashda kamlik qiladi, va displeyda bir ko‘rinadi (6.6-rasm). 
Va faqat 200k oraliqlarga o‘tishda ishonchli natija olinadi. Oraliqlarni keyingi qayta yoqishlar talab 
qilinmaydi.