O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti

Muammoli savol tashlanadi 
Turli fikrlar tinglanadi 
Fikr-g’oyalar to’planadi 
Tahlil qilinadi 
Aniq va maqbul yеchimni topish 

---

149 
mahsulotlarga muvofiqlik belgilarini o'zaro tan olish to'g'risida kelishib oldilar. 
Sertifikatlashtirish sinovlari har qanday mamlakatda akkreditatsiyalangan laboratoriyada 
o'tkazilishi mumkin. 
Sertifikatlashtirishning me'yoriy-huquqiy bazasi xalqaro, davlatlararo yoki milliy 
standartlar tomonidan Bitimga a'zo davlatlarda tan olingan. Rossiya 1001 tizimi xalqaro 
qoidalar bilan ko'proq uyg'unlashganligi sababli, MDH mamlakatlari sertifikatlashtirish 
bo'yicha uslubiy hujjatlarni tayyorlash uchun Rossiya qoidalari va boshqa ishlanmalarni qabul 
qildilar. 
Xorijiy davlatlarning milliy sertifikatlash tashkilotlari. AQShda sertifikatlash. AQShda 
har xil turdagi mahsulotlarning xavfsizligi to'g'risida qonunlar mavjud bo'lib, ular 
muvofiqlikni sertifikatlash uchun huquqiy asos bo'lib xizmat qiladi. Ushbu qonunlarga 
muvofiq, davlat standarti qabul qilingan, shuningdek, davlat tomonidan ichki va tashqi 
bozorlarda sotib olinadigan mahsulotlar majburiy sertifikatlashtirilishi kerak. Majburiy 
sertifikatlashtirish davlat idoralari tomonidan nazorat qilinadi. 
Ixtiyoriy sertifikatlash iste'molchilar yoki mahsulot ishlab chiqaruvchilarning 
talablariga binoan ularning taklif etilayotgan me'yoriy hujjatlarga muvofiqligi bo'yicha 
amalga oshiriladi. 
Amerika 
Qo'shma 
Shtatlarida 
Federal 
hukumat 
tomonidan 
tasdiqlangan 
sertifikatlashtirish dasturlarining (tizimlarining) uchta asosiy toifalari mavjud: 
* I toifasi - xavfsizlik va xavfsizlik uchun tovarlar va xizmatlarni sertifikatlash. Ushbu 
dasturlarning barchasi talab qilinadi; 
* 2-toifa - to'liq nazorat o'rnini bosadigan mahsulot va ishlab chiqarish namunalarini 
tekshirish dasturlari. Davlat muassasalarida iste'mol qilinadigan tovarlarni majburiy va 
ixtiyoriy sertifikatlash uchun ishlatiladi; 
* 3-toifa - mahsulotlar savdoga chiqarilishidan oldin ishlab chiqarish shartlariga muvofiq 
sifatni baholash dasturlari. Majburiy va ixtiyoriy sertifikatlash uchun ishlatiladi. Hukumat 
tomonidan ma'qullanganlarga qo'shimcha ravishda, AQShda xususiy sektorda tashkil etilgan 
sertifikatlashtirish dasturlari mavjud. Ularning xizmatlaridan nafaqat AQSh firmalari, balki 
boshqa 
davlatlar 
eksportchilari 
ham 
foydalanadilar. 
Sertifikatlashtirishning me'yoriy-huquqiy bazasi quyidagilar tomonidan ishlab 
chiqilgan standartlardir: Sinov materiallari bo'yicha Amerika jamiyati (ASTM) tomonidan 
keng iste'mol mahsulotlari uchun; Milliy elektr ishlab chiqaruvchilar uyushmasi (NEMA) - 
elektr buyumlari va elektr jihozlari uchun; Iste'mol tovarlari xavfsizligi bo'yicha komissiya 
(CPSC) - iste'mol tovarlari uchun; Federal atrof-muhitni muhofaza qilish agentligi (EPA) - 
turli sohalarni, ichki yonish dvigatellarini, er, suv va havo transportini va boshqalarni 
sertifikatlash uchun. 
Milliy standartlar va texnologiyalar instituti (NIST), majburiy standartlarni ishlab chiqadigan 
davlatning standartlashtirish idorasi. Mamlakatda umumiy sertifikatlashtirish boshqaruvi 
standartlashtirish ishlarini muvofiqlashtiruvchi va AQSh, ISO, IEC va boshqa xalqaro 
tashkilotlarda AQSh vakili bo'lgan NIST tarkibiga kiruvchi Sertifikatlash qo'mitasi tomonidan 
amalga oshiriladi. 
Germaniyada sertifikatlash. Germaniyada sertifikatlashtirishning huquqiy asosi bu 
aholi salomatligi va hayotini himoya qilish, atrof-muhitni muhofaza qilish, mehnat 
xavfsizligi, resurslarni tejash va iste'molchilar manfaatlarini himoya qilish sohalaridagi 
qonunlardir. 1990 yildan beri mamlakatda EIga a'zo davlatlar qonunchiligi bilan 
uyg'unlashtirilgan va yagona bozor doirasida sertifikatlash uchun qonuniy asos bo'lib xizmat 
qiladigan, standart bo'lmagan mahsulotlarni ishlab chiqarganlik uchun javobgarlik 
to'g'risidagi qonun mavjud. Germaniyaning milliy sertifikatlash tizimi quyidagi 
tizimlarni o'z ichiga oladi. 
* A - qoidalarga muvofiqlikni sertifikatlash tizimi; 
* A1 - DIN sertifikatlash tizimi DIN standartlariga qo'yiladigan talablarning barcha turlarini 
qamrab oladi. Germaniya standartlashtirish instituti tomonidan boshqariladi. DIN 
standartlariga mos keladigan mahsulotlar DINGEPRUFT belgisi bilan belgilanadi; 
* A2 - VDE sertifikatlash tizimi. Bu Sertifikatlash va Sinov Instituti (PZI) tomonidan qo'llab-

---

150 
quvvatlanadigan elektrotexnika birlashmasi (VDE) tizimi. Mahsulotlar VDE belgisi bilan 
belgilanadi; 
* AZ DVGW sertifikatlash tizimi. Gaz va suv ta'minoti kompaniyalari uyushmasining Ego 
sertifikatlash tizimi. Germaniya bozoriga etkazib beriladigan gaz uskunalari DVCJW 
muvofiqlik belgisiga ega bo'lishi kerak; * B - Sifatni ta'minlash bo'yicha Germaniya instituti 
va RAL markirovkasini sertifikatlash tizimi. Ushbu tizimning faoliyat doirasi qishloq xo'jaligi 
mahsulotlari va qurilish materiallari.
Xorijiy davlatlarda milliy sertifikatlashtirish tizimlarining muvofiqlik belgilari 
Xorijiy davlatlarning milliy sertifikatlash tashkilotlari baliq skeleti ko’rinishida ifodalang