O„zbekiston respublikasi sog„liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi


Uslubiy  ta‟minot  va  mashg„ulot  jixozlanishi



Download 5,29 Mb.
Pdf ko'rish
bet231/392
Sana31.12.2021
Hajmi5,29 Mb.
#246893
1   ...   227   228   229   230   231   232   233   234   ...   392
Bog'liq
dori vositalarini modifikatsiyalash va yonaltirish tizimlari

 
   Uslubiy  ta‟minot  va  mashg„ulot  jixozlanishi:  mavzuga  oid  tarqatma  materiallar, 
uslubiy qo‗llanma,  adabiyotlar,  ma‘ruza  matni, internet  ma‘lumotlari, mavzu  bo‗yicha 
prezentatsiya 
Tarqatma material 


158 
 
     An‘anaviy dori turlari (tabletka, kapsula, draje, poroshok, qiyom, eritmalar, in‘ksion  
eritma, surtma,  shamchalar)  qatorida DMning ajrab chiqishi  modifikatsiyalangan dori 
turlari    mavjud.  Dorini    terapevtik    samarasini  oshirish    masalasida,  DB  ni    etkazib 
berilishi  nazoratlanadi  va yo‗naltiriladi. Dori moddani  dozasi  oshib ketmasligi, uning 
samarasi    uzoq  vaqt    bo‗lishi,  bu  bilan  birga    dorini    kamroq    istemol  qilinishini  
boshqarish  mumkin  bo‗ladi.  SHuning  uchun    DV  farmakokinetik    jarayonini  
modifikatsiyalanadi. 
  Bir  muncha  yillar    davomida    DM  ni    yangi  etkazib  berish    tizimlari    ishlab 
chiqarilmoqda    va  ushbu  jarayonda    ikki  etapni    kuzatish  mumkin:  birinchi  etap  (XX 
asrni oxirgi 20 yillari)  da DV ni sekin ajrab chiqishi  so‗rilishi  darajasini oshirish va 
uning ta‘sirini  uzaytiirish  bo‗lgan. Ikkinchi  etap ( xozirgi zamon ) da  DM ning  ajrab 
chiqish  vaqti,  tezligi  va joyini  modifikatsiyalab yangi tizimlarni topish. 
 Bunday  dori  turlari    keng  ko‗lamda  kardiologiya,  ankologiya,    aftalmologiya    kabi 
tibbiyotning  bo‗limlarida  ishlatilmoqda. Organizimga  yuborish yo‗llari  turli:  peroral, 
parenteral,  implontatsiya,    transdermal,  ingalyasiya,  nazal,  lokal  (  ko‗z  tomchilari)  va 
boshqalar.  
 Jadval 1-1  ni ko‗rib  chiqish ( M.V. Leonova, M .2011 –B. 11-12) Dmni etkazib berish 
va  ajralib chiqishini  modifikatsiyalash usullari: 
-  fizikaviy 
-   kimyoviy 
-  texnologik 
    DV  ni  etkazib    berish  tizimiga    qo‗yilgan  talablar:  inert    bo‗lishi.  Biomutanosib,  
turg‗un,  ishlatuvchiga  qulay,  xavfsiz,  oddiy,  ishlab  chiqarilishr  va  sterillash  mumkin 
bo‗lishi. 
Modifikatsiyalangan DV lar  tasnifi: 
    Texnologiyasi bo‗yicha 
1.  monolit ( matritsa) sistemalar; 
2.   rezevuarli ( membranali); 
3.  nasosli  (osmotik) tizimlar; 
Mexanizmi  bo‗yicha: 
a)  diffuziyasi orqali  nazoratlash 
c) osmotik yoki  magnitli  kuchlar orqali   nazoratlash 
-  Dori turidan  DM diffuziya yordamida (  eruvchan sistemada); 
-    erimaydigan    qobiq  orqali  (  rezervuarlida)  yoki    erimaydigan    matriks  orqali 
(monolitda) 
 Suyuqlik yordamida  ular faollashadi ( bo‗kib yoki  biodegradatsiyaga uchrab) 
 Osmotik tizim  DM ning  ajorab chiqishini  osmotik bosim xosil qilib ta‘minlaydi. DM  
magnitli  kuchlar    ta‘sirida    xam    ajralib  chiqadi,  agar    matriksga    magnit    materiallar  
kirgizilsa 
  Dori  vositalarni    yo‗naltiruvchi  tizimlar    ta‘rifi:    monolitli,  rezervuarli,  osmotik 
sistemalar 
Monolitli sistemalar – asosi matriks. Ularni fizik kimyoviy  xossalari xar hil: eruvchan  
yoki erimaydagan, lekin  bo‗kuvchan, biodegratsiyali yoki bioeroziy xosil qiluvchi. 
Matrikslar- inert polimerlar,  kompleksonlar, uch o‗lchamli  setka, ichida DM 
 Fizik  kimyoviy  xususiyati  bo‗yicha  gidrofil,    gidrofob  yoki  amfifil,  neytral  yoki  
polielektrolit.  
Strukturasi bo‗yicha:  makrog‗ovakli (0.1-1 mkm); 
-mikrog‗ovakli yoki g‗ovaksiz ( DM struktura reshyotkadan ajraydi) (5-20 nm) 


159 
 
Mexanizmli (15-16 bet) -  diffuziya (1-20rasm) 
Ishlatilishi: suvda eruvchan  matriksli-  peroral DT- da  biodegradatsiyaga uchraydigan 
matrikslar- p/ k, implantatsionda  erimaydigan- implant dori sistemada 
Ushbu sistemalar bir necha yuzdan yuz kungacha. 
Rezervuarli  sistemalar:  -  2  qismdan  iborat:  qobig‗i  (  membranali)  –  bu  rezervuar  
yadrosi- DM kiritilgagn Mexanizmini 1-3 rasmga 180- bet qarang. 
 Osmotik sistemalar 
1.  Generik – ichki rezervuarli bor, unda DM  eritmasi 
2.  Elementar ustida  yarimo‗tkazuvchan qobiq, tashqi  rezervuar  osmotik moddasi 
bor, ustiga qobiq peroral 1-6 rasm  rasm 1-4 OROS ni eslatadi 
 

Download 5,29 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   227   228   229   230   231   232   233   234   ...   392




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish