O„zbekiston respublikasi sog„liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

 
 
 
 
 
18-Mavzu: Lipidli vizikulalar asosidagi dori vositalarining turg`unlashtirish 
tamoyillari, qo`llanilish istiqbollari, ularni yaratishdagi asosiy muammolar 
 
Reja: 
1. 
Lipidli vizikulalarni turg‗unlashtirish prinsiplari  
2. 
Lipidli  dorilarni yaratishdagi asosiy muammolar.  
3. 
Lipidli vizikula dori turlarining qo‗llanilishi istiqbollari.  
 
Tayanch tushunchalar: lipidli vizikula, transdermal so`rilish, , dori 
moddalarni tanada yo`naltirish, krioprotektorlar, fosfolipidlar 
     
 Lipidli  vizikulalar    sun‘iy  ravishda  olinadigan  tutashtirilgan  sharsimon  zarrachalar. 
Ular biomolekulyar lipid qavatlardan iborat bo‗lib,  o`z  bo`shliqlarida shakllantiruvchi 
muhit saqlaydi. 
  Liposomalarni qobig‗ini hosil qiluvchi lipidlar suvda erimaydigan, xossalari bo‗yicha 
yog‗larga  yaqin  moddalardir.  Suv    bilan    chayqatilganda  polyarli  lipidlar  o‗z-o‗zidan 
osonlikcha  mitselalar  hosil  qiladi.    Lipidlar  bu  tabiiy  moddalar  bo‗lib  ular 
hujayralarning    membranasining  20-80%    ni  tashkil  qiladi  (qolgani  oqsil  va  qandlarga 
to‗g‗ri keladi). 
Liposomal preparatlar parenteral, peroral va  transdermal  yo‗llari bilan tanaga kiritilishi 
mumkin.  
    Lekin liposomalarni parenteral  yo‗l bilan ishlatishda bir muammo  yechilishi lozim  - 
bu  sterillash  jarayoni.  Sterillash    usuli  ta‘sir  etuvchi  moddalarni  va  liposomalarni 
turg‗unligini ta‘minlash kerak.  Asosan krioradiatsiya usuli ishlatiladi,  ya‘ni radiatsiya 
nurlari bilan muzlatilgan liposomal sistemani sterillash.              
         Liposomalarni  farmatsiya  sohasida  keng  ishlatish  uchun    bir  necha  muommalar 
yechilish shart:  
-oddiy va yengil olinish usullarini ishlab chiqish; 
- liposomal preparatlarning turg‗unligini o‗rganish va saqlash muddatlarini uzaytirish; 
- farmatsevtika sanoatida fosfolipidlarni ishlab chiqarilishini yo‗lga qo‗yish.