O„zbekiston respublikasi sog„liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

 
   Tayanch  tushunchalar:  applikatsion  dori  vositalari,  plastifikator,  polimerlar, 
ta‘siri uzaytirilgan dori turlari, polimer dorivor parda
, 
-  ko‗z  polimer  pardalar, 
rinologik 
polimer 
pardalar 
Applikatsion 
dori 
turlari, 
polimerlar, 
fitokomponentlar, fitopardalar, adgezion va bo‗kuvchanlik xususiyatlari   
 
1.Applikatsion 
dori 
vositalarini 
ta'rifi, 
tasnifi, 
zamonaviy 
farmakoterapiyadagi o‟rni    
Hozirgi  vaqtda  dori  vositalarini  samaradorligini  oshirish  tibbiyotning  va 
farmatsiyaning  asosiy  muammolaridan  hisoblanadi.  SHu  maqsadga  erishish  uchun 
qo‗llanilib  kelingan  dorivor  substansiyalarning  mo‗‗tadil,  zamonaviy  dori  shakllarini 
ishlab chiqish maqsadga muvofiq hisoblanadi. 
 
 Oxirgi  20-30  yillar  davomida  ta‘siri  uzaytirilgan  dori  shakllari  qatorida  diqqat 
e‘tiborni  applikatsion    dori  turlari  o‗ziga  jalb  qilib  bormoqda.  Ulardan  eng  keng 
tarqalgan polimer dorivor pardalar (PDP) 
  Applikatsion dori turi sifatida polimer dorivor pardalar  teri yoki shilliq qavatlarga 
joylashtirish  uchun  mo‗ljallangan.  PDP  -  dori  mod-daning  ma‘lum  dozasini  saqlagan 
polimer eritmasidan shakllangan dori turi. PDP tabiati bo‗yicha dori moddalarning turli 
polimerlardagi eritmasi bo‗lib, ko‗rinishi - turli shakldagi (oval, kvadrat, disk va boshq) 
va katta-kichiklikdagi yupqa plastinalar. PDPga  ko‗z, og‗iz va burun bo‗shlig‗i  hamda 
yurak-qon  tomir,  saraton,  va  boshqa  kasalliklarni  davolash  uchun  mo‗ljallangan  DM 
kiritish    va  dorivor  terapiyani  samaradorligini  oshirish  mumkin.    PDP  yaratilishi  va 
rivojlanishiga,  farmatsiya  sohasiga  zamonaviy    polimerlarni  keng  tatbiq  etilishi  asos 
soldi 
      PDP  shaklida DM qo‗llash  afzallik tomonlari:        
•  DM ni  ta‘sir davomiyligi, turg‗unligi va dozasini aniqligi ta‘min-lanadi; 
•  dorini qabul qilish sonini qisqartirilishi va davolovchi kursga sarflanadigan dori 
moddasi miqdori kamaytirilishi; 
•  dorini ta‘siri tananing kerakli qismiga yo‗naltirilganligi;  
•   PDP texnologiyasini qulayligi (murakkab asbob-uskunalar zarur emas);  
•   qo‗llashni  qulayligi  (o‗rgatilgan  personal  va  maxsus  qurilma  zarur  emas)  va 
bemorning o‗zi ishlata olish mumkinligi; 
•  qo‗llashni  xavsizligi  (kerak  vaqtda  polimer  dorivor  pardalarni  olib  tashlash 
mumkinligi); 
•  DM nojo‗ya  reaksiyalarini minimal darajada bo‗lishi;  
•     turli guruhdagi DM kiritish imkoniyati borligi; 
•   turli holatlarda ishlatish mumkinligi (uzoq vaqtli sayohatlarda, uyquda, xushsiz 
holatlarda va boshqalar); 
•   qo‗llash vaqtida, saqlash jarayonida hamda tashishda qulayligi; 
•   sterilligi (ko‗z pardalari)  
 
PDP shaklida DM qo‗llash va ularni ishlab chiqish texnologiyasi oxirgi yillarda, 
farmatsevtik texnologiyaning maxsus yo‗nalishiga shakllanib bordi.