O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni Saqlash vazirligi P. F. Borovskiy nomli tibbiyot kolleji

 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
40 

---

7-Mavzu 
Antibiotiklarning asosiy guruhlari 
   Antibiotiklar mikroorganizmlarga qarshi kuchli ta’sir etuvchi kimyoterapevtik 
moddalardir. 
 
Mikroorganizmlarga qarshi ta’sir doirasi bo`yicha antibiotiklar 5 guruhga 
bo`linadi: 
 
             
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
41 
            
1.Asosan gr+ 
mikroorganizm
larga qarshi va 
ayrim gr- 
mikroorganizm
larga qarshi 
ta’sir 
ko`rsatadigan  
antibiotiklar 
             
2.asosan gr- 
mikroorga-
nizmlarga 
qarshi ta’sir  
ko`rsatadigan  
moddalar 
                    
3.Ta’sir 
doirasi keng 
antibiotiklar 
                       
4.O`tkir 
zaharli,asosan 
sirtga 
qo`llaniladigan  
antibiotiklar 
 
5.Zamburug`
larga,mikoz-
larga qarshi 
qo`llaniladi-
gan 
 
 
 
Gramitsidin,
neomitsin, 
monomitsin 
     
 
Tetrasiklinlar
,levomitsetin,
sefolosporin-
lar,aminogli-
kozidlar. 
  
 
Nistatin,levo-
rin,grizeofulerin 
                               
 
 
Polimiksinlar 
Penitsillinlar, 
ristomitsin,va
nikomitsin, 
linkomitsin 
va makrolid-
lar-eritromit-
sin va olean-
domitsin 

---

Mikroorganizmlarga qarshi xususiyatiga qarab antibiotiklar 2 guruxga 
bo`linadi. 
 
Klinik qo`llanilishiga qarab 2 guruhga bo`linadi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
42 
 
1.Bakteritsid-ular ta’sirida 
mikroorganizmlar 
halok bo`ladi 
2.Bakteriostatik_ular 
ta’sirida 
mikroorganizmlarning 
o`sishi,ko`payishi 
to`xtatiladi 
Penitsillinlar,sefalosporin-
lar,aminoglikozidlar,poli-
miksinlar 
Tetraseklin,levomitsetin,ri-
fampitsin 
Asosiy antibiotiklar 
Rezerv antibiotiklar 
Asosiy antibiotiklar 
ta’siri bo`lmasa 
qo`llanadi. 
Penitsillin, 
streptomitsin 

---

Antibiotiklar mikroorganizmlarga  qarshi ta’sir 
mexanizmiga ko`ra 4 guruhga    bo`linadi. 
 
 
I.
 
Penitsillinlar. 
 
Penitsillinlar guruhiga quyidagi preparatlar kiritiladi. 
1.Benzylpenitsillinning natriyli tuzi 
2.Bitsillin 
3.Metisillin 
4.Oksatsillin 
5.Ampitsillin 
6.Ampioks 
7.Amoksiklav 
8.Karbenitsillin 
 
Benzylpensillinlar  asosan  gr+  mikroorganizmlarga:  streptokokk,  stafilakokk, 
pnevmokokk,  qoqshol,  kuydirgi,  gazli  gangrenani  paydo  qiladigan,  spiroxeta 
hamda  gr-  mikroorganizmlardan  gonokokk,  meningokokklarga  qarshi  ta’sir 
ko`rsatadi. 
Penitsillinlar  tibbiyotda  juda  keng  qo`llaniladi:  Zotiljam,  angina,  sepsis,  saramas, 
qoqshol, gazli gangrena, kuydirgi, so`zak,  meningit, zahm,  moxov,  yuqumli ko`z 
xastaligi, buyrak,  o`t pufagi kasalliklarida. 
Metisillin.Methycillinum natrium(Б) 
Chiqarilishi  0,5 va 1,0 
 
43 
 
1.Mikroorganizm-
larning hujayra 
qobig`i hosil 
bo`lishini to`xtatib, 
bakteritsid ta’sir 
ko`rsatadigan 
antibiotiklar 
Mikroorganizmlarning 
sitoplazmatik 
membranalarini 
o`tkazuvchanligini 
jarohatlab,bakteritsid 
ta’sir ko`rsatuvchi 
antibiotiklar. 
Mikroorganizmlar 
oqsillarini hosil 
bo`lishini 
to`xtatib,bakteritsid 
va bakteriostatik 
ta’sir ko`rsatadigan 
antibiotiklar. 
Penitsillinlar,setalo
sporinlar 
Polimiksinlar,gramit-
sidin,nistatin,levorin 
Bakteriostatik ta’sir 
etuvchi-
tetrasiklinlar,levomitsetin,
bakteritsid ta’sir etuvchi-
streptomitsin,neomitsin,m
onomitsin, gentamitsin 

---

 
Rp:Methycillini 1,0 
      D.t.d.N 6 
       S:m/o 
Oksatsillin.Oxacillinum natrium(Б) 
Tabletka 0,25;0,5 kapsula-0,25,flakon 0,25-0,5 
Rp:Oxacillini natrii 0,5 
      D.t.d.N 10 
      S:m/o 
Ampitsillin.Ampicillinum(Б) 
Tabletka, kapsula -0,25; 0,5. 
Rp: Ampicillini 0,5 
       D.t.d.N 10 in tab 
       S. 1tab x 3mahal 
                      
Ampioks.Ampiox 
Kapsula 0,25,flakon-100,200,500mg 
Rp:Ampioxi 0,25 
      D.t.d.N 10 in caps.gelat 
      S:1 kaps x 3mahal 
Amoxiclav (Б) 
Tabletka 0,25;0,5 
Rp:Tab.Amoxiclavi 0,5 
      D.t.d.N 10 
      S.1 tab x 3mahal 
                                               II. Sefalosporinlar 
                     
 
 
 
 
 
 
 
 
                          
Zotiljam,plevrit,o`pka abstsessi, 
                                            siydik yo`llari infeksiyasini, sepsis, 
                                                    meningitni davolashda 
 
 
 
Buyrak faoliyati izdan chiqqanda  sefolosporinlar ayniqsa qayta qo`llanganda 
yig`ilib(kumulyatsiya),zaharli ta’sir etishi mumkin. 
 
 
 
44 
Qo`llanilishi 

---

 
 
 
 
                                       
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  
 
 
                                    
 
 
 
 
 
 
 
 
45 
 
 
 
Sefobit 
Cephabitum 
Flakon 0,5:1,0 
Seftriaksan 
Cephtriaxonum 
Flakon 0,5:1,0 
Rp;Cephabiti 0,5 
     D.t.d.N 6 
      S.m/o 
    
Rp:Cephtriaxoni 1,0 
     D.t.d.N10 
      S.m/o 
Setmetazol 
Cephmethazolum 
Flakon 0,5:1,0 
Sefpiram 
Cephpiramum 
Flakon 0,5:1,0 
Sefaleksin 
Cephalexinum 
Flakon 0,5;1,0 
kapsula tabletka 
0,25;0,5 
Sefazolin 
Cephazolinum 
Flakon 0,5;1,0 
Sefalotin 
Cephalotinum 
Flakon 0,5;1 
Sefaloridin. 
Cephaloridinum 
Flakon 0,5;1,0 
Rp:Cephaloridini 
                      1,0 
      D.t.d.N10 
      S.m/o 
 
Rp:Cephazolini     
                       0,5 
      D.t.d.N 6 
      S.m/o 
Rp:Cephalotini 
                   1,0 
      D.t.d.N 10 
      S.m/o 
Rp:Tab.Chepha 
       -lexini  0,5 
   D.t.d.N 10 
   S:1t x mah
 
3mammm 
Sefatoksitin 
Cephatoxitinum 
Flakon 0,5:1,0 
Rp;Cephatoxini 1,0 
      D.t.d.N 6 
      S.m/o 
Sefatoksim 
Cephatoxinum 
Flakon 0,5:1,0 
Rp:Cephpirami 0,5 
      D.t.d.N 10 
      S.m/o 
Rp:Cephmethazoli 0,5 
      D.t.d.N 6 
       S.m/o 
Rp:Cephatoxitini 0,5 
      D.t.d.N 6 
      S.m/o 

---

Makrolidlar 
Moddalarni  nursimon  zamburug`lar  hosil  qiladi,  ularning  molekulasi 
makrosiklik lakton halqaga ega,shuning uchun 
makrolid
 deb ataladi. Makrolidlar 
zahira antibiotiklar. 
Eritromitsin  va  oleandomitsin
:        zotiljam,  bronxit,  tonzillit,  otit,  sinusit, 
ko`kyo`tal,  difteriya,  xolesistit,  xolangit,  enterit,  kolit,  sistitlarni  davolashda 
qo`llanadi. 
Nojo`ya ta’sirlari
:Ko`ngil  aynash,qusish,ich  ketish,qorinda  og`riq  bo`lishi,venaga 
yuborilsa flebitlar. 
Azitromitsin-
bakteriostatik,  yuqori  konsentratsiyada  bakteritsid  ta’sir  ko`rsatadi. 
Azitromitsin gr+, gr- mikroorganizmlarga, inflyensa, xlomidiylarga qarshi ta’sirga 
ega. 
Erytromycinum(Б)                                Rp:Ung. Erytromycini 10,0 
Tabletka 0,1;0,25                                        D.S:jarohatga surtish uchun 
Kapsula 0,1;0,2                                                       
Malham-10;15,30. 
 
Oleantomycini phosphas(Б)                  Rp:Oleandomycini phosphatis 0.1 
Qobiqli tabletka 0,125                                 D.t.d.N 6 
Flakon 0,05;0,1;0,2                                      S.m/o 
                                                                             
 
Azitromycinum(Б)                                 Rp:Azitromycini 0,5 
Flakon 0,5;0,1                                              D.t.d.N 10 
                                                                     S.m/o