O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi farmakognoziya fanidan amaliy mashg’ulotlar bo’yicha o’quv qo’llanma

Dorivor va xushbo’y 
moychechak 
 
Moychechak guli tarkibida 
0,22-0,8% efir moyi, apiin, 
kvertsimeritrin, kvertsetin, 
lyuteolin va boshqa (35 
tacha 
birikmalar) 
flavonoidlar, 
gvayyanolid 
guruh 
laktonlaridan 
matrikarin 
va 
matritsin, 
geterotsiklik halqali poliin 
laktonlar, 
proxamazulen, 
kumarinlar 
(umbelliferon, 
gerniarin), 
dioksikumarin, 
karotin, vitamin C, shilliq, 
achchiq 
va 
boshqa 
moddalar bo’ladi.
Dorivor 
preparatlari 
me’da-ichak 
(ichak 
yopishib qolganda va ich 
ketganda) va ginekologik 
kasalliklarni davolashda 
hamda 
ter 
va 
yel 
haydovchi dori sifatida 
ishlatiladi. 
Bulardan 
tashqari, 
moychechak 
guli 
yumshatuvchi, 
antiseptik 
va 
yallig’lanishga 
qarshi 
(og’iz, 
tomoqni 
chayqashda, 
shifobaxsh 
vanna 
hamda 
klizma 
qilishda) vosita sifatida 
qo’llaniladi. 
6. 
Qulmoq 
qubbasi 
- 
Strobuli Lupuli 
 
Qubba tarkibida 2% gacha 
efir moyi, ko’p miqdorda 
smola, 
achchiq, 
modda, 
valеrian kislota, xumulin 
alkaloidi, 
xolin 
va 
boshqalar bor. 
Prеparatlari 
siydik 
haydovchi, 
tinchlantiruvchi, 
og’riq 
qoldiruvchi, 
oshqozon 
kasalliklariga qarshi dori 
sifatida 
ishlatiladi. 
Dorivor 
prеparatlari.
Quruq 
ekstrakt 
“Xovalеtin”' (Vengria), 
“Valosеdan” (Chexiya). 

---

108 
Tinchlantiruvchi sifatida 
ishlatiladi. 
“Urolеsan” 
tarkibiga kiradi.
 
 
1. Qalampir yalpiz bargining mikroskop efir moyi saqlovchi bezlari, ustitsalar, 
oddiy tuklar ko’rindi. Qalampir yalpiz bargining mikroskopik ko’rinishi 
bo’yicha o’z nomiga mosligini izohlang.
2. Qalampir yalpiz bargining efir moyi saqlovchi bezlari mikroskop ostida 
qanday ko’rinishda ko’rinadi.
3. Efir moylarini olish usullarini izohlang.
4. Efir moylarini saqlagan dorivor o’simlik mahsulotlarini tahlil qilish bo’yicha
usullarini tushuntiring
1-Topshiriq : Vaziyatli masalalarni yechish
2-Topshiriq: “Bumerang” usulida berilgan topshiriqlarni bajarib, 
fikrlarni umumlashtirish 
Talabalar kichik bir nechta guruhlarga bo’linadi va vazifa yozilgan 
material tarqatiladi. Har bitta guruh o’z fikrlarini Bayon qiladi va 
guruhlar orasida savol javob ketadi. O’qituvch yordamida fikr 
umumlashtirib to’g’ri javob aniqlanadi.

---

109 
Amaliy mashg’ulotda kichik guruhchalar tashkil qilinib ularga alohida topshiriq 
beriladi 
KICHIK GURUHLARDA ISHLASH QOIDASI 
3.
4.
 
 
1-guruhcha
2-guruhcha 
3-guruhcha 
 
Xalq tabobatchilar 
 
Shifokorlar 
 
Farmasetlar 
 
I-guruh vazifasi
1.Yasnotkadoshlar 
II-guruh vazifasi
III-guruh
vazifasi
1. Qulmoq o’simligining 
1 
Ta'lim oluvchilar auditoriyada erkin harakatlana olsinlar, ta'limoluvchilar 
bajaradigan vazifalarini aniq bilishlari lozim 
2 
Kichik guruh oldiga qo‘yilgan topshiriqni bajarish uchun yetarli vaqt 
ajratiladi.