O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi farmakognoziya fanidan amaliy mashg’ulotlar bo’yicha o’quv qo’llanma

 
I-BOB. Farmakognoziyaga kirish. 
1.1.FARMAKOGNOZIYAGA KIRISH. DORIVOR O’SIMLIK 
MAXSULOTLARINI FARMAKOGNOSTIK O’RGANISH 
Maqsad: 
1.Dorivor o’simlik maxsulotlarini farmakognostik o’rganish 
2.Katta Zubturum bargi misolida makroskopik taxlilni o’tkazish: 
3.Katta Zubturum bargi misolida mikroskopik taxlilni o’tkazish:
4.Katta Zubturum bargi misolida Sifat rеaktsiyalar o’tkazish: 
Darsning mazmuni: 
1.Dorivor o’simlik maxsulotlarini farmakognostik o’rganish 
Farmakognoziya so'zi yunoncha 
Pharmacon 
- zahar, dori va 
gnosis 
- bilim, fan 
so'zlaridan tashkil topgan bo'lib, y sosan dorivor o'simliklardan, qisman hayvonlardan 
olinadigan dorivor mahsulotlarni o'rgatadigan fandir. Tibbiyotda ma'lum kasallikni 
davolash va shu kasallikning oldini olish uchun ishlatiladigan o'simliklar 
dorivor 
o'simliklar
- deb ataladi. Kasallikni davolash va uning oldini olish maqsadida dorivor 
o'simliklardan dori turlari tayyorlanadi yoki ulardan dorivor preparatlar va sof holdagi 
dorivor moddalar
olinadi. Buning uchun shu o'simliklarning kasalliklarni davolash 
xususiyatga ega biologik faol moddalarga boy bo'lgan qismlaridan, ya'ni ba'zi 
o'simliklarning yer osti organlaridan (ildiz, ildizpoya, tuganak yoki piyoz), ba'zilarini 

---

8 
esa yer ustki organlaridan (barg, gul, meva, urug', po'stloq yoki o't o'simliklarning 
butunlay yer ustki qismi - o'ti) foydalaniladi. Ba'zan dori turlari, dorivor preparat va 
toza moddalar o'simlik hamda hayvonlarni birlamchi ishlash yo'li bilan olingan efir 
moylar, smolalar, moy va yog'lar, daraxt yelimlari, zaharlar (Hon va asalari zaharlari), 
lanolin, prapolis va boshqalardan ham tayyorlanadi va olinadi. Farmatsevtikada dori 
turlari tayyorlash va dorivor preparatlar hamda toza moddalar olish uchun 
ishlatiladigan dorivor o'simliklar va hayvonlar organlari yoki ulardan birlamchi ishlash 
yo'li bilan olingan mahsulotlar