O‘zbеkistоn rеspublikаsi sog‘liqni saqlash vazirligi аbu аli ibn sinо nоmidаgi buхоrо dаvlаt tibbiyot instituti anatomiya, klinik anatomiya (oxta) kafedrasi

Buyrakni olib tashlash — nefrektomiya
. K o‘ r s a t m a t l a r .O‘q otilgan jaroxatlar, 
buyrakning shikastlanishi tufayli yorilishi, pielonefroz, gidronefroz, buyrak o‘smalari. 
Nefrektomiya operastiyasini bajarishdan oldin ikkinchi buyrakning mavjudligi va uning 
ishlayotganligig a ishonch xosil qilish lozim, chunki yagona buyrakni olib tashlash so‘zsiz o‘limga 
olib keladi 
Bemor sog‘lom yonboshi bilan yotadi, shu yonboshi tagiga bolish qo‘y il ad i. Sog‘lom 
tomondagi oyoq chanoq-son va tizza bo‘g‘imlarida bukiladi, kasallangan tomonda esa to‘g‘rilanadi 
(yoziladi). 
O p e r a st i ya t ex n i k a s i . Bergmann — Izroil bo‘yicha kesib ochishda kesma orqani 
to‘g‘ri ushlaydigan muskul bilan XII qovurg‘a oral ig‘ida xosil bo‘lgan burchakdan yuqoriroq
va medialroqda boshlanadi. Kesma shu burchak bisssktrisasi bo‘ylab qiyshaytirilib, nac ga va
oldinga yo‘naltiriladi, yonbosh suyagining oldingi yukoridagi chikib turgan joyidan 3-4 sm 
balandrokda o‘tib, oldingi aksillyar chiziqqacha boradi. Keyin siydik yo‘liningpastki kismiii 
ochishga extiyoj tug‘ilgudek bo‘lsa, kesma chov boylamiga parallel ravishda oldinga va pastga 
tomom davom ettiriladi. 
Kesma chizigi bo‘ylab, teri tori osti kletchatkasi va yuza fasstiya, orkaning keng muskuli, 
qorinning tashqi qiyshiq muskuli, orqa pastki tishsimon muskul va qorinning ichki qiyshiq
muskuli, bel - ko‘krak fasstiyasining chuqur varag‘i va qorinning ko‘ndalang muskuli kesiladi. 
Oxirgi qavatni kesishdan avval ikkita nerv —qovurg‘a osti va yonbosh nervlar xolatiga e‘tibor 
qilinadi. Bu nervlar XII qovurg‘adan pastda, ko‘ndalang muskul ustida joylashgan va ular 
nervlaydigan muskullar atrofiyaga uchramasligi uchun bu nervlarni kesmaslik lozim. Qorin 
bo‘shlig‘i ochilib ketmasligi va chambar ichak shikastlanmasligi uchun parietal qorin parda tupfer 
bilan oldinga va yuqoriga itariladi. Jaroxatning yukori medial burchagida plevra xaltachasi past 
joylashganida, shuningdek XII qovurg‘a yo‘q bo‘lgan xolda qovurg‘a-diafragma sinusi tasodifan 

---

108 
kesilib, ochilib ketishi mumkin. Qorin parda yoki plevra jaroxatlanganda teshik uzluksiz ingichka 
ketgutli choklar bilan tikiladi. Buyraklar yukori joylashganda jaroxat kengaytiriladi yoki XII 
qovurg‘a rezekstiya qilinadi. 
Qorin devori kesilgandan keyin buyrak fasstiyasining orqa varag‘i kesiladi, uning tagida 
buyrakning yog kapsulasi ochiladi. Jaroxat qirg‘oqlari ilmoqchalar bilan kengaytiriladi va yog‘ 
kletchatkasi buyrakdan ajratiladi. Buyrak barcha tomondan ajratilgandan keyin u o‘ng qo‘l bilan 
qamrab olinadi va jaroxatga chiqariladi. So‘ngra extiyotkorlik bilan buyrak oyoqchasining oldingi 
na orqa yuzalaridan tupfer yordamida birin-ketin buyrak venasi, arteriyasi, so‘ngra buyrak 
kosachasining orqa devori va siydik yo‘lini ocha turib, yog‘ kletchatkasi olib tashlanadi. 
Siydik yo‘lini iloji boricha pastgacha ajratib, unga ikkita mustaxkam ketgut ligaturalar 
qo‘yiladi; operastiyadan keyin jaroxatga aloxidalab qo‘yadigan sochiqchalar yopiladi va qo‘yilgan
ikkala ligaturalar orasida siydik yo‘li kesiladi. Siydik yulining kesilgan joyiga yod surtiladi. Xar bir 
buyrak tomirlari tagiga bir-biriga 1 sm uzoklikda ikkitadan ipak ligatura olib kelinadi. Birinchi
bo‘lib, umurtqaga yaqin ligatura pastki kavak vena devorini qamrab olmaslik uchun extiyotkorlik
bilan bog‘lanadi. Ikkinchi ligatura ham bog‘lanadi va ular bilan buyrak darvozasi oralig‘iga 
 
Fedorov qisqichi qo‘yiladi. Qon tomirlari quyidagi tartibda avval arteriya, so‘ngra vena 
bog‘lanadi. Qisqich branshlari ochiladi, agar qon ketmayotgan bo‘lsa, unda echib olinadi, 
ligaturalarning uchlari kesiladi va buyrak olinib joylashtiriladi. Qunt bilan gemostaz o‘tkazilgandan 
so‘ng buyrak o‘rindig‘iga rezina drenaj qo‘yiladi. Jaroxat drenajgacha qavatma – qavat tikiladi. 

---

109