O„zbekiston respublikasi qurilish vazirligi samarqand davlat arxitektura-qurilish instituti

A = Н
ам
 x Ф, 
bu yerda Ф - asosiy fondlarning o‗rtacha yillik qiymati. 
Asosiy ishlab chiqarish fondlari qurilish industriyasidagi korxona va 
tashkilotlarning ishlab chiqarish quvvatiga bevosita ta‘sir ko‗rsatadi. qurilish 

---

~ 95 ~ 
tashkilotlarining fond bilan jihozlanish darajasi qanchalik yuqori bo‗lsa, ularning 
ishlab chiqarish quvvati ham shu qadar yuqori bo‗ladi. Ishlab chiqarish quvvati - 
berilgan mashina va asbob-uskunalar, texnologiyalar va ishlab chiqarishni tashkil 
qilish uslubida (ishchilar soni va ajratilgan vaqtni hisobga olgan holda) mahsulot 
ishlab chiqarishning (qurilish-montaj ishlarini amalga oshirishning) maksimal hajmi. 
Buni hisobga olgan holda qurilish korxonasining yillik, choraklik va oylik ishlab 
chiqarish quvvatini aniqlash mumkin.
Ishlab chiqarish quvvatini va umuman asosiy ishlab chiqarish fondlaridan 
foydalanishni hisoblashda bir qator ko‗rsatkichlar qo‗llaniladi. Ularni quyidagi uch 
guruhga bo‗lish mumkin: 
ekstensiv ko„rsatkichlar - 
asosiy ishlab chiqarish fondlaridan foydalanishning 
vaqt bo‗yicha ko‗rsatkichlari; 
 
intensiv ko„rsatkichlar - 
asosiy ishlab chiqarish fondlaridan foydalanishning 
unumdorlik (quvvat) ko‗rsatkichlari;
 
integral
ko„rsatkichlar
- ekstensiv va intensiv omillarning jami ta‘sirini, ya‘ni 
ekstensiv va intensiv ko‗rsatkichlarning hosilasini hisobga oluvchi ko‗rsatkichlar. 
Mazkur 
ko‗rsatkichlar asosan asosiy ishlab chiqarish fondlaridan 
foydalanishning natural ko‗rsatkichlari hisoblanadi va quyidagi kategoriyalarni o‗z 
ichiga oladi: 

asbob-uskunalar va mashinalarning bandlik koeffitsienti; 

almashinuv koeffitsienti; 

asbob-uskunalarning unumdorligi. 
Ular bilan bir qatorda amaliyotda asosiy ishlab chiqarish fondlaridan 
foydalanishning qiymat ko‗rsatkichlari ham keng qo‗llanilmoqda. Ular qatoriga 
quyidagilarni kiritish mumkin: