2.2. Kapital qurilishda shartnoma tizimi va tanlov savdolari
Qurilish ob‘yektlarini foydalanishga tayyor holda pudrat usulida
qurilish
muntazam ishlab turuvchi qurilish tashkilotlari (firmalari) tomonidan buyurtmachilar
2
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиѐевнинг Олий Мажлисга Мурожаатномаси.‖Халқ сўзи‖
газетаси, 2018 йил 29 декабрь.
~ 22 ~
bilan tuzilgan shartnomalar assida amalga oshiriladi. Bu qurilishning asosiy va eng
keng tarqalgan usulidir. Bugungi kunda kapital qurilish sohasidagi barcha pudrat
ishlarining taxminan 80 foizi shu usulda amalga oshiriladi. Uni amalga oshirish
uchun ―Kapital qurilish pudrat shartnomasi‖ asos bo‗lib xizmat qiladi.
Shartnomada quyidagi tariflar qo‗llaniladi:
ijro hujjatlari
- naturada bajarilgan ishlar yoki ishlarni bajarish uchun mas‘ul
bo‗lgan shaxslar tomonidan ularga kiritilgan o‗zgarishlarning ushbu ishchi
chizmalarga muvofiqligi to‗g‗risidagi yozuvlar bilan birgalikda ob‘yekt qurilishiga
ishchi chizmalar turkumi, sertifikatlar, texnik pasportlar va o‗rnatilgan asbob-
uskunalarning sifatini va ishlarni bajarishda qo‗llanilgan materiallar, konstruksiyalar
va detallarning sifatini tasdiqlovchi boshqa hujjatlar, berkitiladigan ishlar
tasdiqlanganligi to‗g‗risidagi dalolatnomalar, ayrim mas‘uliyatli konstruksiyalar
oraliq davrda qabul qilinishi to‗g‗risidagi dalolatnomalar, montaj qilingan asbob-
uskunalarning yakka tartibdagi sinovi to‗g‗risidagi dalolatnomalar, ishlarni bajarish
daftarlari hamda qurilish normalari va qoidalarida nazarda tutilgan boshqa hujjatlar;
qurilish maydoni
- mazkur shartnoma (kontrakt) doirasida barcha ishlarni
bajarish davrida dalolatnoma bo‗yicha Buyurtmachi tomonidan Pudratchiga berilgan
yer uchastkasi. Ob‘yektning qurilish maydoni chegarasi ajratib qo‗yiladi yoki bosh
rejaga muvofiq belgilanadigan boshqa belgilar bilan belgilab qo‗yiladi;
vaqtinchalik inshootlar
- Pudratchi tomonidan qurilish maydonida
o‗rnatiladigan va ishlarni bajarish uchun zarur bo‗lgan har qanday tipdagi
vaqtinchalik binolar va inshootlar;
berkitiladigan ishlar
- sifati va aniqligini keyingi ishlar bajarilgandan keyin
aniqlash mumkin bo‗lmagan keyinchalik bajariladigan ishlar va konstruksiyalar bilan
berkitiladigan ishlar;
shartnoma narxini bo„lib chiqish
- ishlarning har bir bosqichi va (yoki) turlari
qiymatini aniq belgilagan holda shartnoma bo‗yicha ob‘yektning umumiy qiymatini
bosqichlarga taqsimlash.
Pudratchi shartnoma shartlariga ko‗ra loyihada ko‗zda tutilgan ob‘yektni
foydalanishga tayyor holda qurish bo‗yicha qurilish ishlarini bajarish majburiyatini
oladi, Buyurtmachi esa pudratchiga qurilish ishlarini bajarish uchun zarur sharoitlar
yaratish, ularni qabul qilish va to‗lovni amalga oshirish majburiyatini oladi.
Ishlar qiymati uzil-kesil hisoblanadi va keyinchalik qayta ko‗rib chiqilishi
mumkin emas, quyidagi hollar bundan mustasno:
-
qurilish qiymatini ko‗paytirishga engib bo‗lmaydigan kuch (fors-major)
holatlari sabab bo‗lganda;
-
ishlar hajmi buyurtmachi tomonidan o‗zgartirilganda;
-
ob‘yektning qurilishi bir yildan ortiqqa o‗zgartirilganda.
Qurilish muddati bir yildan ortiq bo‗lganda ikkinchi yilga va keyingi yillarga
shartnomaviy narxlarni aniqlashtirish qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga
oshiriladi.
Pudratchining majburiyatlari quyidagilardan iborat bo‗ladi:
-
barcha ishlarni shartnomada ishlarni bajarish jadvalida nazarda tutilgan
hajmda va muddatlarda o‗zining kuchlari yoki jalb qilingan kuchlar bilan bajarish
~ 23 ~
hamda ishni buyurtmachiga shartnoma shartlariga muvofiq topshirish;
-
qurilish
maydoniga
zarur
qurilish
materiallari,
buyumlar,
konstruksiyalar, asbob-uskunalar va butlovchi buyumlar, qurilish texnikasini etkazib
berish, ularni qabul qilish, tushirish, omborga joylash va saqlash;
-
qurilish maydoni hududida vaqtinchalik inshootlar qurish;
-
buyurtmachini pudrat shartnomalari tuzilishi davomida subpudratchilar
bilan shartnomalar tuzilishi, shartnoma mavzusi, subpudratchining nomi va manzili
to‗g‗risida xabardor qilish;
-
qurilish maydonida texnika xavfsizligi, ishlarni bajarish vaqtida atrof
muhitni, o‗tqazilgan daraxtlarni va yer uchastkasini muhofaza qilish bo‗yicha zarur
tadbirlar bajarilishini ta‘minlash, shuningdek yoritish chiroqlari o‗rnatish;
-
qurilish tavakkalchiliklarini sug‗urta qilish;
-
mazkur shartnoma bo‗yicha ob‘yektni foydalanishga qabul qilib olish
to‗g‗risidagi dalolatnoma imzolangan kundan boshlab bir oy muddatda qurilish
maydonini o‗ziga tegishli qurilish mashinalari va asbob-uskunalari, transport
vositalari, anjomlar, priborlar, inventarlar, qurilish materiallari, buyumlar,
konstruksiyalar hamda vaqtinchalik binolardan bo‗shatish;
-
qurilish maydoni qo‗riqlanishini ta‘minlash;
Pudratchi shartnoma bo‗yicha barcha ishlarning o‗z kuchlari bilan va
subpudratchilar tomonidan zarur tarzda bajarilishi hamda ob‘yektning foydalanishga
tayyor holda topshirilishi uchun buyurtmachi oldida to‗liq mulkiy javob beradi.
Buyurtmachining majburiyatlari asosan quyidagilardan iborat:
-
shartnoma imzolangan kundan boshlab uch kun muddatda shartnomaga
muvofiq ishlarni bajarish uchun yaroqli bo‗lgan qurilish maydonini ob‘yekt qurilishi
va qurilish tugallangungacha bo‗lgan davrda dalolatnoma bo‗yicha pudratchiga
berish;
-
ishlar bajarilishi ustidan doimiy arxitektura-qurilish nazoratini va mazkur
shartnomada qayd etilgan pudratchi tomonidan qabul qilingan majburiyatlar va
boshqa funksiyalarga rioya etilishini nazorat qilish, pudratchidan tugallangan ishlarni
qabul qilib olishni ta‘minlash;
-
pudratchining barcha murojaatlarini o‗n kun muddatda ko‗rib chiqish va
qaror qabul qilish;
-
moliyalashtirish jadvaliga binoan pudratchiga avans berish va joriy
moliyalashtirishni amalga oshirish;
-
shartnoma imzolangan kundan boshlab 2 oy davomida pudratchiga
ishlarni qabul qilish uchun zarur bo‗lgan ijro hujjatlari ro‗yxatini taqdim etish;
-
pudratchi shartnomaga ilova qilinadigan moliyalashtirish jadvaliga
muvofiq birinchi avans to‗lovi tushgan kundan boshlab ishlarni bajarishga kirishadi.
To‗lovlar va hisob-kitoblar bo‗yicha quyidagi shartlar belgilanadi:
-
buyurtmachi pudratchiga shartnoma bo‗yicha ishlar umumiy joriy
qiymatining 30 foizi miqdorida, ikki oyga teng ulushlarga (oyiga 15 foizdan) bo‗lgan
holda avans o‗tkazadi;
-
joriy moliyalashtirish bajarilgan ishlar sifati tekshirilgandan keyin,
berilgan avansni hisobga olgan holda, ishlarni bajarish va moliyalashtirish
~ 24 ~
jadvallariga muvofiq ob‘yektning umumiy shartnomaviy joriy qiymatining 50
foizigacha doirasida amalga oshiriladi.
-
ob‘yektning shartnomaviy joriy qiymatining qolgan 50 foizi uchun
buyurtmachi va pudratchi o‗rtasidagi uzil-kesil hisob-kitob qurilish tugallangandan
keyin va ob‘yekt qabul komissiyasi tomonidan belgilangan tartibda qabul qilingandan
keyin ikki bosqichda;
-ob‘yekt qabul komissiyasi tomonidan qabul qilingan kundan boshlab bir oy
mobaynida - ishlar qiymatining kamida 45 foizi miqdorida;
-shartnomada belgilangan kafolatli muddat tamom bo‗lgandan keyin - ishlar
qiymatining 5 foizigacha miqdorida, biroq moliya yili tugamasdan amalga oshiriladi.
Pudratchi ob‘yekt foydalanishga topshirilgunga qadar shartnoma bo‗yicha
ob‘yektga mulk huquqini o‗zida saqlab qoladi. Ob‘yekt buyurtmachiga
topshirilgunga qadar ob‘yektning tasodifiy yo‗q qilinishi va shikastlanishi xavfi
pudratchining zimmasida bo‗ladi.
Buyurtmachi shartnoma bo‗yicha o‗z zimmasiga qabul qilgan majburiyatlarni
shartnoma kuchga kirgan kundan boshlab o‗ttiz kun mobaynida bajarmagan taqdirda,
pudratchi bu haqda qonun hujjatlarida belgilangan tartibda buyurtmachini yozma
ravishda xabardor qilgan holda, shartnomaga o‗zgartirishlar kiritish yoki shartnomani
bir tomonlama tartibda bekor qilish huquqiga egadir. Bunda buyurtmachi pudratchi
tomonidan bajarilgan ishlar uchun haq to‗lashdan ozod qilinmaydi.
Buyurtmachi qurilish maydonida o‗z vakilini - texnik auditorni tayinlaydi, u
buyurtmachining nomidan bajarilayotgan ishlar sifati ustn Respexnik nazoratni
amalga oshiradi, shuningdek pudratchi tomonidan foydalaniladigan materiallar va
asbob-uskunalarning shartnoma shartlariga va ish hujjatlariga muvofiqligini tekshirib
boradi.
Agar Buyurtmachi ishlarning borishi va sifatidan yoki pudratchining
qaydlaridan qoniqmasa, u holda ishlarni bajarish daftarida o‗z fikrini bayon qiladi.
Pudratchi daftarda buyurtmachi tomonidan asosli ravishda ko‗rsatilgan
kamchiliklarni 3 kun muddatda bartaraf etish chora-tadbirlarini ko‗rish majburiyatini
o‗z zimmasiga oladi.
Qurilishi tugallangan ob‘yektni qabul qilib olish shartnomani imzolash
sanasida amalda bo‗lgan belgilangan tartibga muvofiq mazkur shartnomada nazarda
tutilgan barcha majburiyatlar tomonlar tarafidan bajarilgandan keyin, shuningdek
qurilishi tugallangan ob‘yektlarni foydalanishga qabul qilib olishning belgilangan
qoidalariga binoan amalga oshiriladi.
Qabul qilib olingan paytdan boshlab ob‘yekt Buyurtmachining mulkiga
aylanadi.
Mavjud nuqsonlar va ularni bartaraf etish muddatlari pudratchi va
buyurtmachining ikki tomonlama dalolatnomasida qayd etiladi.
Agar pudratchi bajarilgaiy investorlar sonlar va chala ishlarni, jumladan
uskunalarning kamchiliklarini dalolatnomada ko‗rsatilgan muddat ichida bartaraf
etmasa, u holda buyurtmachi kafolat summasini pudratchidan ushlab qolish huquqiga
ega.
Buyurtmachi quyidagi hollarda shartnomani bekor qilish huquqiga ega:
~ 25 ~
-
shartnoma
kuchga
kirgandan
keyin
qurilishning
boshlanishi
buyurtmachiga bog‗liq bo‗lmagan sabablarga ko‗ra pudratchi tomonidan bir oydan
ko‗p vaqtga kechiktirilganda;
-
ishlarni tugatishning shartnomada belgilangan muddati pudratchining
aybi bilan bir oydan ortiq muddatga ko‗paygan holda, pudratchi tomonidan ishlarni
bajarish jadvaliga rioya etilmaganda;
-
pudratchi tomonidan shartnoma shartlari qurilish me‘yorlari va
qoidalarida nazarda tutilgan ishlarning sifati pasayishiga olib keladigan darajada
buzilganda.
Pudratchi quyidagi hollarda shartnomani bekor qilish huquqiga ega:
-
ishlarning bajarilishi pudratchiga bog‗liq bo‗lmagan sabablarga ko‗ra
buyurtmachi tomonidan bir oydan ortiq muddatga to‗xtatib qo‗yilganda;
-
buyurtmachi tomonidan moliyalashtirish shartlari bajarilmaganda.
O‗zbekiston Respublikasi hududida kapital qurilish, shuningdek ilgari to‗xtatib
qo‗yilgan ob‘yektlar qurilishini davom ettirish bilan bog‗liq ishlar va xizmatlarning
butun kompleksini bajarish, tovarlar xarid qilish, asbob-uskunalar sotib olish Vazirlar
Mahkamasining 2003 yil 3 iyuldagi 302-son qaroriga asosan tanlov savdolari
(tenderlar) orqali amalga oshiriladi. Uni tashkil etish va o‗tkazish tartibi va
shartlarini esa ushbu Qarorda qabul qilingan ―O‗zbekiston Respublikasi hududida
kapital qurilishda tanlov savdolari to‗g‗risidagi Nizom‖ belgilaydi.
Nizom tanlov savdolarini o‗tkazishning barcha tashkiliy bosqichlarini belgilab
beradi va quyidagilarni o‗z ichiga oladi:
-
umumiy qoidalar;
-
tanlov savdolari qatnashchilari;
-
tanlov savdolari shakllari;
-
talabgorga qo‗yiladigan malaka talablari;
-
tanlov savdolarini o‗tkazishga tayyorgarlik;
-
tanlov hujjatlarining tarkibi, tuzilishi, ularni ishlab chiqish va tasdiqlash
tartibi;
-
ofertalarni taqdim etish;
-
tanlov savdolarini o‗tkazish va ularni yakunlash;
-
tanlov hujjatlarini ekspertizadan o‗tkazish hamda tanlov savdolarini
tashkil etish va o‗tkazish tartibi monitoringi;
-
narxlarga tuzatishlar kiritish va sug‗urta;
-
tanlov savdolarini tashkil etish va o‗tkazish xarajatlari;
-
tanlov savdolari qatnashchilarining javobgarligi.
Yuqorida qayd etilgan Vazirlar Mahkamasining 2003 yil 3 iyuldagi ―Kapital
qurilishda tanlov savdolari tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to‗g‗risida‖gi
302-sonli Qarori va ―O‗zbekiston Respublikasi hududida kapital qurilishda tanlov
savdolari to‗g‗risidagi Nizom‖ ning to‗liq matni lex.uz saytida keltirilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |