O„zbekiston respublikasi qurilish vazirligi samarqand davlat arxitektura-qurilish instituti

 
14.3. Ishlab chiqarish diversifikatsiyasini tashkil etish va o„tkazish 
 
Har qanday diversifikatsion loyiha to‗rtta bosqichdan iborat bo‗ladi: 
1)
loyihani asoslash va ishlab chiqish (diversifikatsiya oldi ishi); 
2)
loyihani tadbiq etish; 
3)
loyihaga muvofiq ishlar bajarish, xizmatlar ko‗rsatish, mahsulot ishlab 
chiqarish; 
4)
loyihalashni tugatish va yakuniy xulosalar chiqarish. 
O‗z navbatida ishlab chiqarish diversifikatsiyasi dasturini loyiha muvofiq 
asoslash va ishlab chiqish bir nechta bosqichlarda olib boriladi. 
I bosqich. Pudrat ishlari bozori kon‘yunkturasi. 
II bosqich. Qurilish materiallari, konstruksiyalari, buyumlari, transport 
xizmatlariga bo‗lgan talab va takliflarni tahlil qilish. 
III bosqich. Noqurilish bozorlari kon‘yukturasini tahlil qilish. 
IV bosqich. Korxona moliyaviy ahvolini tahlil qilish yoki korxonadagi nochor 
holatga iqtisodiy tashxis qo‗yish. 
V bosqich. Ishlab chiqarish diversifikatsiyasi turini tanlash va loyiha yoki bines 
– reja ishlab chiqish. 
VI bosqich. Korxona faoliyati yakuniy ko‗rsatkichlarini bashorat qilish yoki 
oldindan aytib berish. 
Qurilish korxonalari diversifikatsiya dasturini ishlab chiqishda diversifikatsion 
mahsulot uchun bozor imkoniyatlarini baholash, diversifikatsiya yo‗nalishini va turini 
tanlash kabi kalitli momentlarga katta e‘tibor qaratmoqlari zarur. 
Birinchi tartibli vazifalar (bozorlar kon‘yunkturasi monitoringi)ni bajarish 
ishonchli axborotlar olish va ularni qayta ishlashni talab etadi. 
Bozor axboroti tizimi uchta yordamchi tizimlarni shakllantiradi: korxona ichki 
hisoboti tizimi, tashqi joriy axborot yig‗ish tizimi va marketing qidiruv tizimi. 
Korxona ichki hisoboti tizimi korxona faoliyatining yo‗l ko‗rsatuvchisi deb 
hisoblanadi. Qaytma aloqa funksiyasini bajarish bilan korxona ichki hisoboti tizimi 
korxona faoliyatiga bozor muhiti ta‘sirini ko‗rsatadi, bu ta‘sir o‗z navbatida korxona 
faoliyati asosiy ko‗rsatkichlari o‗zgarishi dinamikasi, ijobiy yoki salbiy moliyaviy va 
iqtisodiy natijalar bilan ifodalanadi. 
Korxona ichki hisoboti tizimining amaliyotda foydalanilgan metodlari, uning 
kundalik qo‗llanish xarakterini hisobga olish qurilish korxonalarining ishlab chiqarish 
diversifikatsiyasiga o‗tishida va uning amalga oshirilishida katta rol uynaydi.
Tashqi joriy axborot yig‗ish tizimi qurilish korxonalarini turli bozorlarda ro‗y 
berayotgan oxirgi axborotlar bilan ta‘minlaydi. Bu turdagi axborot turining manbalari 
bo‗lib O‗zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‗mitasi ma‘lumotlari, kompyuter 
dasturlari, gazeta va jarnallar xizmat qilishi mumkin. Bundan tashqari bu axborot 
qurilish korxonasi xodimlarining boshqa korxonalar (etkazib beruvchilar, investorlar, 
buyurtmachilar) mutaxasislari bilan bevosita muloqot natijasida ham olinishi 
mumkin. 

---

~ 165 ~ 
Qurilish korxonalari olinishi qiyin bo‗lgan axborotga ega bo‗lishi uchun 
ixtisoslashgan marketing qidiruviga buyurtma berishlari mumkin.