O’zbekiston respublikasi qurilish vazirligi mirzo ulug’bek nomidagi samarqand davlat arxitektura qurilish instituti «Shahar qurilishi va xo’jaligi»

Tasiya etiladigan adabiyotlar:

1. 
   Qo’ziboev T .K. Texnikaviy nivelirlash . T. O’qituvchi., 1975.
   
2. 
   Голубева З.С. и.др. Практикум по геодезии . М. Колос .1969.
   
3. 
   Условны знаки для топографичиских планов масштабов.
   

I: 5000, I:2000, I:1000 va 1: 500. M. Nedra 1973 g. GUGK

Kurs ishining rahbari: Madiev. F.

Topshiriq berilgan sana: 17.03.2022.

Kurs ishining bajarish muddati: _______________________.

Samarqand- 2022 y

2

Yo’lning planini chizish uchun berilgan tafsilotlar jadvali

V a r i a n t l a r


29

1	2	3	4
1	RP57	6550
		1763
			6050
	PKO		1265
2	GKO	6642
		1857
			5491
	PK1		0704
3	PK1	7753
		2967
			7273
	PK2		2490
4	PK2	6753
		1967
			5608
			0823
	PK3
5	PK3	5886
		1101
			7516
	PK3+60		2732
6	PK3+60	5686
		0899
	PK4		7508
			2723
7	PK4	6556
		1773
			5763
	PK5		0977
8	PK5	5999
		1216
			6225
	RP58		1439

3

Mundarija
Kirish	5
Nivelirlash va loyixalashning mohiyati	6
Bo’ylama profilga loyiha chizig’ini tushirish.	11
Foydalanilgan adabiyotlar	17
Ilovalar	18

4

KIRISh
Texnik nivelirlash dastlabki qidiruv ishlari, so’ngra esa loyihalash va turli inshootlarni qurish maqsadida bajariladi.

Agarda quriladigan ob’yekt tor uzun palasani egallasa, bo’lajak inshoot o’qi nivelirlanadi, bunga trassani nivelirlash deyiladi.

Chiziqli inshoot yo’nalishini belgilovchi o’q bo’yicha nivelirlash bo’ylama nivelirlash, o’q chizig’iga perpendikulyar chiziq yo’nalishi bo’yicha trassa yon tomonidagi joyning malum xarakterli nuqtalarini nivelirlash esa ko’ndalang nivelirlash deyiladi. Bo’ylama va ko’ndalang nivelirlash bir vaqtda olib boriladi, bunda nivelirlashda urtadan murakkab nivelirlash usuli qo’llaniladi.

Bo’ylama nivelirlashda nivelirlanadigan o’q chizig’i ma’lum masofalarda (odatda 100 metrdan) bo’lib, joyda qoziqlar bilan mahkamlanadi. Bu koziklar piketlar deb ataladi. Piketlar orasidagi past – baland nuqtalar hamda trassani turli inshootlar bilan kesishgan joylari ham qoziqlar bilan belgilanadi. Bu nuqtalar oraliq (plyus) nuqtalar deyiladi.

Joyda barcha piket va oraliq nuqtalar belgilab bo’lingandan so’ng, xar bir juft piket (bog’lovchi) nuqtalar o’rtadan nivelirlash usulida nivelirlab chiqiladi.

Orqa piketda o’rnatilgan reykadan a va oldingi piketda o’rnatilgan reykadan b sanoqlar olinadi.

5

NIVELIRLASH VA LOYIXALASHNING MOHIYATI

Nisbiy balandlik h  a b formula yordamida hisoblab topiladi.

Agarda nivelirlash paytida ikki yoqli reykadan foydalanilsa,reykani kizil tomonidan,agarda bir tomonli reykadan foydalanilsa asbob balandligi

10-15 sm.ga o’zgartirib nivelirni qaytadan ish holatiga keltirib ikkinchi gorizontda yana orqa va oldingi bog’lovchi nuqtalarga o’rnatilgan reykalardan a΄va b΄sanoqlar olinadi. Ikkinchi marta hisoblab topilgan nisbiy balandlik

h^˝ =a΄-b΄

birinchi natija h΄dan ± 5mm dan katta farq qilmasligi kerak.

Agarda h΄- h^" ≤ ± 5mm bo’lsa ularni o’rtachasi olinib butun millimetrgacha

yaxlitlanib nivelirlash jurnaliga yoziladi.

Izox

Bunda h΄ asbobning birinchi gorizontida olingan a va b sanoqlar bo’yicha

topilgan nisbiy balandlik:

˝
topilgan nisbiy balandlik;


a va a΄- orqa reykadan olingan sanoqlar;


b va b - oldingi reykadan olingan sanoqlar.

Ko’rilayotgan misolda 1-stansiyada 1 reper bilan PKO orqasidagi asbob

birinchi gorizontidagi nisbiy balandlik

h΄pko=1524-1184=+0340mm

ikkinchi gorizontida esa nisbiy balandlik

h˝pko =1475-1135=+0340mm
teng bo’ladi.

6

Har bir stansiyada topilgan nisbiy balandliklar farqi (asbobning ikki

gorizonti bo’yicha) 5mm dan katta bo’lmasligi kerak.Agarda nisbiy

balandliklar farqi yo’l qo’yarlik bo’lsa natija jurnalni 5-grafasiga

yoziladi, so’ngra ularni urtacha qiymati topilib 7-grafaga yoziladi.

Orqa reykadan olingan sanoq oldingi reykadan olingan sanoqdan kichik bo’lsa u vaqtda nisbiy balandlik manfiy ishoraga ega bo’ladi va uning qiymatlari jurnalni 6-inchi va 8-inchi grafalariga yoziladi. Shu usul

bilan qolgan barcha stansiyalarda piket nuqtalari orasidagi nisbiy

balandliklar hisoblaniladi.

Asbob birinchi va ikkinchi gorizontida olingan sanoqlar bo’yicha

hisoblanilgan nisbiy balandliklar (mm-da)

h΄_pko=6550-6050=+500,


h΄_pk1= 6642-5491=+1151,


h^΄_pk2=7753-7273=+480,


h^΄_pk3=6753-5608=+1145,


h^΄_pk3+60=5886-7516=-1630,


h ^΄_pk4=5686-7508=-1822,


h΄_pk5=6556-5763=+793,


h΄_Rp58=5999-6225=-226,


h˝_pko =1763-1265=+498.


h˝˝_pk1=1857-0704=+1153.


h˝_pk2=2967-2490=+477.


h˝_pk3=1967-0823=+1144.


h˝_pk3+60=1101-2732=-1631.

8. 
   ˝_pk4=0899-2723=-1824.
   

8. 
   ˝ _pk5=1773-0977=+796.
   

h˝_Rp58=1216-1439=-223.

Hisoblab topilgan nisbiy balandliklar 5-grafaga (musbat ishoraliklar) va 6 inchi grafaga (manfiy ishoraliklar) yoziladi.

O’rtacha nisbiy balandliklar topiladi (mm da)

hpk0

h^1

 h^11



 500 498

499,

ПКО

ПК 0

2

2

h^1

 h^11



11511153

1152,