O‘zbekiston respublikasi qishloq xo‘jalik vazirligi

Mahsulotni germetik qadoq idishda saqlashlash orqali kerakli gaz muhiti tarkibiga ega bo‘lish. ‘assiv usulda gaz muhitini yaratishning eng oddiysi yo‘li meva va sabzavotlarni polietilen
plyonkaga germetik qadoqlash hisoblanib, bunda mahsulotning nafas olish hisobiga qadoq ichida ^CO2 ^{miqdorini ko‘payishi va O}2 ^{ning kamayishi kuzatiladi.}
Qadoqlash materiali sifatida meva va sabzavotlar uchun plyonkali polimer materiallardan foydalaniladi. Gaz o‘tkazuvchanligi polimer materialning qalinligiga bog‘liq bo‘lib, 30...60 mkm plyonkalar 3...5 kg sig‘imli ‘aketlar tayyorlashda foydalaniladi. Bunday germetik ‘aketlarda havoni uzoq muddat saqlash uchun qulay sharoitlar mavjud bo‘lib, saqlash ob’ektidagi namlikning bug‘lanishi oqibatidagi yo‘qotishlar to‘liq bartaraf etiladi, hamda meva va sabzavotlarni saqlash ^{muddatini uzaytirishda xizmat qiladigan CO}2 ^{gazining 4...5 % li konsentratsiyasi to‘planadi. Katta} qalinlikdagi polietilen plyonkasi (100...200 mkm) deyarli gaz o‘tkazmaydi, va shuning uchun ^{germetikligi yuqori bo‘lgan qadoqdagi mahsulotni saqlashda asta – sekinlik bilan CO}2 ^{gazi miqdori} oshib boradi, oqibatda qoniqarsiz saqlash natijasiga olib keluvchi nafas olish va modda almashinish tizimining buzilishiga kuzatiladi. Bu holatni bartaraf etish uchun qalinligi yuqori bo‘lgan polietilen ^{plyonkalar ‘erforator yordamida teshib qo‘yiladi. Madomiki CO}2 ^{gazi havodan og‘ir ekan qadoq} ichidagi havoning tashqi havo bilan almashinishini ta’minlash maqsadida plyonkadagi teshiklar qadoqning pastki qismida hosil qilinadi.

1-rasm. Silikonli gaz almashinish moslamali yirik o‘lchamli polietilenli konteyner:

1 – polietilenli plenka; 2 – gaz almashinish moslamasi; 3 – poddon; 4 – tahlil uchun gaz namunasini olish trubkasi; 5 – mahsulot joylangan yashiklar; 6 – konteyner o‘ralgan plyoka og‘zi
polimer plyonkaga germetik qadoqlangan mahsulot va tashqi muhit o‘rtasidagi gaz almashinish muvozanati qadoq idishi sirtining maydoniga bog‘liq. Eng maqbul gaz almashinuvini tashkil etish uchun meva va sabzavotlarni yakka holda qadoqlash maqbuldir: har bir mahsulot namunasini mumli yoki suv yuqtirmaydigan (gidrofob) materiallar bilan qo‘lash; mahsulotni alohida tarzda (1 dan 10 tagacha) yu’qa (20...30 mkm) polietilen plyonkalarga qadoqlash.
Mexanik mustahkamlikga ega bo‘lgan mahsulotlarni (sabzi, rediska, bodring, olma, nok va h.k.) vakuumli qadoqlarda saqlashni tashkil etish mumkin. Vakuumli qadoqlash idish ^{ichidagi O}2 ^{konsentratsiyasini kamayishini} yuzaga keltirib, saqlanayotgan mahsulot sifatiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Masalan qadoqdagi ^{bosim 50,6 k’a bo‘lganda O}2 ^{konsentratsiyasi} 10% ni tashkil etsa, bosim 25,3 k’a – 5 % ni tashkil etishi aniqlangan.