O’zbekiston respublikasi qishloq xo’jaligi vazirligi

2.1. Mikrobiologik preparatlar va ularning ahamiyati

Mikroorganizmlar yoki ularning hayoti faoliyati hosilalaridan tayyorlangan biopreparatlardan o’simliklarni himoya qilishda foydalanish biologik himoyaning eng zamonaviy va mukammal yo’nalishidir. Zararkunanda hasharotlarga qarshi kurashda, mikroorganizmlar guruhiga qarab, qo’llaniladigan mikrobiologik preparatlar bakteriyalar, viruslar va zamburug’lar asosida yaratiladi.

Mikrobiopreparatlar bilan dalaga ishlov berilgandan keyin yomg’ir yopsa tez yuviladi, quyoshning ultrafiolet nurlariga chidamsiz, past haroratda zararkunandalar kam oziqlanadi. Chunki ular ozuqa bilan qurtlarning ichiga o’tadi. Katta yoshdagi qurtlarga ta’siri kam bo’lganligi uchun o’rta va kichik yoshdagi qurtlarga qarshi ishlatish talab qilinadi. Saqlash davomiyligi qisqa. Dalada qurtlarning yoshi har xil bo’lsa, unda kimyoviy preparatlar bilan aralashtirib ishlatiladi. Mikrobiologik preparatlarni ishlarishning oddiyligi shundan iboratki, preparat zavodlarda tayyorlanib kelinadi va uni zararkunandalarga qarshi qo’llashda preparatni suvga aralashtirib yoki poroshok holida ishlatish mumkin. Qishloq xo’jaligi ekinlarining kemiruvchi zararkunandalariga qarshi qo’llsh maqsadida bunday mikrobiopreparatlarning bir necha turlari ishlab chiqilgan va tavsiya etilgan.

Qishloq xo’jaligi ekinlarining kemiruvchi zararkunandalariga qarshi qo’llash maqsadida mikrobiopreparatlarning bir necha turlari tavsiya qilingan. Mikrobiopreparatlarni qo’llashda qulay tomonlari mavjud.

Birinchidan- atrof- muhitga zararsiz;

Ikkinchidan- bu preparatlar tarkibidagi tirik sporalar o’z xo’jayinlaridan boshqa turlarda rivojlanmaydi;

Uchinchidan- inson, issiqqonli hayvonlar va entomofaglarga salbiy ta’sir ko’rsatmaydi;

To’rtinchidan- bir necha insektitsidlar bilan qo’shib ishlatish xususiyatiga ega usul hisoblanadi.

O’simlik kasalliklariga qarshi vaksina qo’llash. Bunda o’simliklarning tanasiga kuchsizlantirilgan kasallik qo’zg’atuvchisi yuborilib, undagi immunitet xususiyatlari orttiriladi. Natijada himoyalovchi mikroorganizmlar faollashtirilib, tashqaridan yuqoridagi kasalliklarga immuniteti ortadi. Bu usul pomidor o’simligi tanasiga sust faollikdagi tamaki mozaykasi virusining shtampi yuborilib, o’simlikning o’zidagi antagonis mikroorganizmlarning faolligini oshirish orqali qarshi kurash olib boriladi.