O’zbekiston respublikasi qishloq xo’jaligi vazirligi toshkent davlat agrar universisteti termiz filiali

4.3 Issiqxona sharoitida bodring zarakunandalariga qarshi uyg‘unlashgan kurash tizimining samaradorligi
O’rgimchakkanaga qarshi oltinko’zni samaradorligi. Bodring o’simligini issiqxonalarda o’rgimchakkana ayrim yillari kuchli zarargan. U asosan issiqxona yo’laklarida, egatlar boshlarida rivojlangan. Keyinchalik ish qurollari, suv, ishchi xodimlar orqali dalaning o’rtasiga tarqalib boradi. Zararlangan barglarning sirtida dastavval mayda, oq sariq dog’lar paydo bo’ladi, keyinchalik dog’lar yiriklashib, barglar sarg’aygan. Kuchli zararlangan o’simlik barglari, ayrim hollarda o’simli
butunlay qurib qolgan. O’rgimchakkana sonini tabiatda kamaytirib turishda oltinko’z entomofagining ahamiyati beqiyosdir. Ammo, bu hasharot bo’yicha issiqxonalarda tajribalar o’tkazilmagan. Ilk bor bunday tajribalar o’tkazib ijobiy natijalar olingan. Olingan ma’lumotlar 4.12-rasmda keltirilgan.
Oltinko’zni 1:10 nisbatda qo’yish sarf miqdori barcha variantlarda yaxshi samara berib, biomahsulot qo’yilgandan so’ng 14-kuni biologik samaradorlik 87,0 foizni tashkil etgan. Yuqoridagi sarf miqdor (nisbat) o’rgimchakkananing issiqxonalardagi sonini bemalol boshqarib turishi mumkin. Ayrim hollarda issiqxonalarda atrof muhit uchun bezarar bo’lgan Baccillius thuringiensis bakteriyasidan olingan mikrobiologik preparatlarni ishlatish yaxshi natijalar bergan (Geshtov, 2002).
Bu asosdagi preparatlar O’zbekistonda XX asrning 80-90 yillari paxtachilikda va sabzavotchilikda keng miqyosda ishlatilgan. Lekin, oxirgi yillari bu yo’nalishga e’tibor susayib, mikrobiologik preparatlar respublikamizda ishlatilmay qo’yilgan. Bizning fikrimizcha kelajakda qishloq xo’jaligida bakterial va virus preparatlarining ishlatish imkoniyatlari kattadir.
90

-1:10
-1:15

-1:20

Биологик самарадорлик, %
80
70
60
50
40
30
20
10
0
3-kun 7-kun 14-kun