O`zbekiston respublikasi qishloq va suv xo`jaligi vazirligi toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti buxoro filiali

Joylashish  aniqligi  obyekt  joylashish  to`g’risidagi  axborotini  haqiqiy 

koordinatalarga  mosligini  bildiradi.  Misol  uchun,  xaritada  obyektlar  0.5  mm 

---

 

53 

aniqligi  bilan  ko`rsatiladi  va  joyda  agar  1:25000  masshtabdagi  xaritadan 

foydalanilgan  bo`lsa  bu  12,5  metrga  to`g’ri  keladi,  agar  1:250000  masshtabdagi 

xaritadan foydalanilgan bo`lsa bu 125 metrga to`g’ri keladi. Ma`lumotlar bazasida 

1:25000 masshtabadgi xaritalardan olingan ma`lumotlar shartli aniqligi 0,01, 0,01, 

0,001  ga  teng  deb  hisoblasa  bo`ladi.  Joylashish  aniqligini  kanday  qilib  tekshirsa 

bo`ladi? YUqori aniqlikka ega bo`lgan manba`dan foydalanish kerak va ular:  

o 

Yirikrok masshtabdagi xarita  

o 

GPS (Global Positioning System GPS) kuzatishlari  

o 

Daladagi syomka  

Boshqa  yo`llarlardan  ichki  belgilardan  foydalanish  yoki  noaniqlik  belgilarini 

tekshirishlarni  ko`rsatish  mumkin,  ya`ni  yopilmagan  poligonlar,  ohirigacha 

etkizilmagan  yoki  o`tib  ketgan  chiziqlar  va  boshqalar.  Ularning  katta-kichikligi 

aniqlikni bildiradi. 

Aniqlik turli manba`lardan olingan hatolar asosida hisoblanadi:  

o 

manba` sifatida ishlatilgan xaritadagi aniqlik, misol uchun 1 mm ga barobar 

o 

xaritani registratsiya qilish va raqamli tarzga aylantirish jaraenida aniqlik 0,5 

mm ga barobar 

o 

agarki  manba`lari  bevosita  ishlangan  bo`lsa,  umumiy  aniqlik  urtacha 

kvadratik hato deb hisoblanadi