|
Oltinchidan, biznes muhitini yanada yaxshilash biz uchun eng muhim masalalardan biri boʻlib qoladi.
Jahon bankining “Biznes yuritish” reytingida eng yaxshi 50 ta mamlakat qatoriga kirish boʻyicha barcha tashkiliy-huquqiy chora-tadbirlarni qabul qildik. Hukumat ushbu tadbirlarning amaliy ijrosini samarali tashkil etishi zarur.
Yaqinda qabul qilingan yangi Soliq kodeksiga muvofiq, bu yildan boshlab koʻplab yangiliklar amaliyotga joriy etilmoqda. Jumladan, soliq turlari 13 tadan 9 taga kamaytirildi. Soliqlarni toʻlash muddatini uzaytirish yoki boʻlib-boʻlib toʻlashga ruxsat berish boʻyicha yengillashtirilgan mexanizmlar kiritildi.
Birinchi marta tadbirkorlarga ichki bozorda sotgan mahsuloti boʻyicha qoʻshilgan qiymat soligʻining bir qismini qaytarish tartibi joriy etilmoqda. Hozirgacha bu tartib faqat mahsulot eksport qilinganda qoʻllanar edi. Buning hisobidan tadbirkorlar ixtiyorida 3,4 trillion soʻm yoki oʻtgan yilga nisbatan 2,5 barobar koʻp mablagʻ qoladi.
Endi tadbirkor tomonidan toʻlangan ortiqcha soliq oʻz muddatida qaytarilmasa, unga Markaziy bankning asosiy stavkasi boʻyicha byudjetdan foiz toʻlanadi. Buning ahamiyatini mana shu zalda oʻtirgan va “oynai jahon” orqali mening soʻzlarimni eshitayotgan tadbirkorlar, oʻylaymanki, hammadan koʻra yaxshi tushunadi.
Soliq kodeksi normalarini har bir soliq xodimi, tadbirkorlar va soliq toʻlovchilar puxta oʻzlashtirishi, buning uchun ularni muntazam ravishda oʻqitish zarur.
Soliq xizmati xodimlari dunyoqarashini tubdan oʻzgartirish va malakali kadrlarni tayyorlash maqsadida Davlat soliq qoʻmitasi qoshida Fiskal institutini tashkil etishni taklif qilaman. Bu jarayonga katta tajribaga ega boʻlgan nufuzli xorijiy ekspertlarni jalb etish zarur.
Shu bilan birga, tadbirkorlarni koʻp qiynaydigan soha – litsenziyalash va ruxsatnomalar berish tartiblarini jiddiy oʻzgartiramiz. Ochiq aytish kerak, mavjud 280 ga yaqin litsenziya va ruxsatnomalar orasida faoliyat turlari hisobini yuritish, mablagʻ undirish yoki shunchaki nazorat qilish uchun joriy qilinganlari ham bor. Bu esa tadbirkorlarning haqli eʼtirozlariga sabab boʻlmoqda.
Shu sababli Adliya vazirligi, Savdo-sanoat palatasi, Biznes-ombudsman 2020-yil 1-martga qadar litsenziya va ruxsatnomalar berish asoslarini tubdan qayta koʻrib chiqib, ularning sonini kamida 2 barobar qisqartirish boʻyicha aniq taklif kiritsin. Shuningdek, “Kichik va oʻrta biznes toʻgʻrisida”gi qonun loyihasini ishlab chiqish zarur. Unda kichik va oʻrta biznes mezonlari hamda bu soha vakillarini ragʻbatlantirish mexanizmlari nazarda tutilishi kerak.
Bu yil har bir hududda tadbirkorlarga yer uchastkalariga oid maʼlumotlarni ochiq va haqqoniy yetkazish boʻyicha yangi tizim joriy etamiz. Unga koʻra, tadbirkorning faoliyat yuritishi uchun zarur boʻlgan boʻsh yer maydonlari, bino va inshootlar, ularning qiymati va shartlari haqidagi toʻliq xaritani istalgan vaqt va hududda onlayn tartibida olish imkoniyati yaratiladi.
Xabaringiz bor, bundan 2 yil oldin korxonalarning moliya-xoʻjalik faoliyatini tekshirishga nisbatan eʼlon qilingan moratoriyning muddati tugadi. Lekin, bu yana eski usulda yoppasiga tekshir-tekshirlarni boshlab yuborish mumkin, degani emas.
Bu kimgadir yoqadimi-yoʻqmi, biz bunga yoʻl qoʻymaymiz. Barcha nazorat idoralari rahbarlari shuni qulogʻiga yaxshilab quyib olsin.
2020-yilning birinchi choragida, ilgʻor tajribalar asosida, barcha darajadagi nazorat qiluvchi idoralarda yangi zamonaviy tizim joriy etilishi shart. Ana shu tizim orqali har bir korxona va tadbirkor boʻyicha alohida-alohida ish olib borib, ularning qonuniy faoliyat yuritishini taʼminlash, tekshirishni esa eng soʻnggi favqulodda chora sifatida adolatli oʻtkazish lozim. Mazkur masala yuzasidan, nazorat idoralarining rahbarlari parlament oldida har chorakda shaxsan hisobot berib boradi.
Bankrotlik borasidagi hozirgi tartib-tamoyillar korxonalarni tugatish va mol-mulkdan tushgan mablagʻlar hisobidan qarzlarni qoplashni nazarda tutadi. Shuning uchun soʻnggi 3 yilda atigi 3 ta korxonada sanatsiya qoʻllangan, xolos. Endi bunday qoidadan butunlay voz kechib, toʻlovga qobiliyatsiz korxonalarni eng ilgʻor xorijiy tajriba asosida sogʻlomlashtirish boʻyicha yangi tizim joriy etamiz.
Tadbirkorlarning huquqlarini taʼminlashda Oliy Majlisning ikkala palatasi ham taʼsirchan parlament nazoratini yoʻlga qoʻyishi zarur.
Tadbirkorlik sohasida ijtimoiy xavfi katta boʻlmagan ayrim jinoyat turlarini jinoyat toifasidan chiqarish siyosatini izchil davom ettirishimiz lozim. Jumladan, soxta tadbirkorlik, raqobatchining obroʻsini tushirish kabi qilmishlar uchun jinoiy javobgarlik bekor qilinadi. Shuningdek, bojxona qonun hujjatlarini buzish bilan bogʻliq jinoyatni birinchi marta sodir etgan, lekin toʻlovlarni toʻlagan shaxslarni jinoiy javobgarlikdan ozod qilish kerak.
Yuridik shaxs boʻlgan tadbirkorlik subyekti aʼzolariga “jinoiy uyushma” degan ayblov qoʻyib, ularga ogʻir jazo tayinlash kabi allaqachon umrini oʻtab boʻlgan tartiblarni bekor qilish vaqti yetdi. Buning oqibatida yuzlab tadbirkorlar qanchadan-qancha aziyat chekib, moddiy zarar koʻrayotganlarini inobatga olsak, bu oʻzgarishlarning qanday katta ahamiyatga ega ekani yaqqol ayon boʻladi.
Oliy sud, Bosh prokuratura, Biznes-ombudsman, Savdo-sanoat palatasi, Adliya vazirligi 2020-yil 1-aprelgacha ana shu masalalar boʻyicha tegishli qonun loyihasini puxta ishlab chiqishi lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
