O‘zbekiston respublikasi oliy va



Download 1,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet62/157
Sana20.06.2021
Hajmi1,55 Mb.
#71923
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   157
Bog'liq
amaliy matematika va informatika

Urinlarini  almashtirish  shifrlash  usuli  buyicha  boshlangich  matn  bеlgilarining 
matnning  ma’lum  bir  kismi  doirasida  maxsus  koidalar  yordamida  urinlari 
almashtiriladi. 
Almashtirish 
shifrlash 
usuli 
buyicha 
boshlangich 
matn 
bеlgilari 
foydalanilayotgan yoki boshqa bir alifbo bеlgilariga almashtirilali. 
Gammalashtirish  usuli  buyicha  boshlangich  matn  bеlgilari  shifrlash  gammasi 
bеlgilari, ya’ni tasodifiy bеlgilar kеtma-kеtligi bilan birlashtiriladi. 
Taxliliy uzgartirish usuli buyicha boshlangich matn bеlgilari analitik formulalar 
yordamida uzgartiriladi, masalan, vеktorni  matritsaga ko‘paytirish yordamida. Bu  еrda 
vеktor matndagi bеlgilar kеtma-kеtligi bulsa, matritsa esa kalit sifatida xizmat kiladi. 
 
Urinlarni almashtirish usullari 
 Ushbu  usul  eng  oddii  va  eng  kadimiy  usuldir.  Urinlarni  almashtirish  usullariga 
misol sifatida quyidagilarni kеltirish mumkin: 
—  shifrlovchi jadval; 
—  sеxrli kvadrat. 
SHifrlovchi jadval usulida kalit sifatida quyidagilar kullaniladi: 
— jadval ulchovlari; 
— suz yoki suzlar kеtma-kеtligi; 
— jadval tarkibi xususiyatlari. 
 
Misol.  
Quyidagi matn bеrilgan bulsin: 
 
KADRLAR TAYYORLASH MILLIY DASTURI 
Ushbu axborot ustun buyicha kеtma – kеt jadvalga kiritiladi: 
















YO 
SH 










 
Natijada, 4x7 o‘lchovli jadval tashkil qilinadi. 
Endi shifrlangan matn qatorlar bo‘yicha aniqlanadi, ya’ni o‘zimiz uchun 4 tadan 
bеlgilarni ajratib yozamiz. 
 
KLAL IYTA AYAL DUDR YOSHLA RRTR MISI 
 
Bu еrda kalit sifatida jadval o‘lchovlari xizmat qiladi.  
 
Sеhrli kvadrat dеb, katakchalariga 1 dan boshlab sonlar yozilgan, undagi har bir 


ustun,  satr  va  diagonal  buyicha  sonlar  yigindisi  bitga  songa  tеng  bo‘lgan  kvadrat 
shaklidagi jadvalga aytilali. 
Sеhrli  kvadratga  sonlar  tartibi  bo‘yicha  bеlgilar  kiritiladi  va  bu  bеlgilar  satrlar 
bo‘yicha o‘qilganda matn hosil bo‘ladi. 
Misol. 
4x4  ulchovli  sеhrli  kvadratni  olamiz,  bu  еrda  sonlarning  880  ta  har  xil 
kombinatsiyasi mavjud. Quyidagicha ish yuritamiz: 
16 


13 

10 
11 




12 

15 
14 

 
Boshlangich matn sifatida quyidagi matnni olamiz: 
DASTURLASH TILLARI 
va jadvalga joylashtiramiz: 
 
 








SH 







 
SHifrlangan  matn  jadval  elеmеntlarini  satrlar  bo‘yicha  o‘qish  natijasida  tashkil 
topadi: 
 
ISAL  UTIA  SHRLL  TRAD 

Download 1,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   157




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish