Ozbekiston respublikasi oliy va


Javobi: ..  л/a f f i  + л/об2  + b



Download 7,34 Mb.
Pdf ko'rish
bet155/281
Sana01.01.2022
Hajmi7,34 Mb.
#293351
1   ...   151   152   153   154   155   156   157   158   ...   281
Bog'liq
fayl 130 20210324

Javobi:
..  л/a f f i  + л/об2 
+ b
a - b
-  agar  a*b
  bo'lsa.
5.  3M
Л а 2
27£2  '

i
^   (x2  + j>2)2  -(4 x ^ )2.
(л/х + l) ( x 2  - л / х )   1 
(x + л/х + xV x j  1
7.
a - 1  
4 a  + tya 
j
 
i
8.  Т
Т
Т
^ Г
* * 1-
a 4  + a 2
Javobi:a[$  27 au bb  agar  b>0,  a>0
  bo'lsa.
Javobi:  x
 + 
у   .
л/х +1
Javobi:  —j
=— • 
V x  - 1
Javobi:
 Va  .
9.
(l -  x 2 )2  +1
+
Javobi
:— — —
142


10
.
11
.
12
.
у/х + у/у
 
у[х*  - 2
у
 
. + • 
х
х  + у
4
х
- 2
х
■V?
л/х^ + 2 
4
х
  +   2
х
-
у
/
х
4  1 + т ^ 2 
4
yfa*  - y f a  
l + yfa
 
\ - y f a  
На
Х ~ А
\2
:|1  + - ^  + --  |. 
Va 
а
y/x + y/у  

{ y f x y - x   J x y + y  
yfxy  ^
1
Javobi: J y   -  yfx.
1  ' 
Javobi:
l - x
л
13.
(a + b)2
 
- y j a - b
yja + b + y j a - b
Javobi:

a - y l a 2  -  b1
4 -§ .  Trigonometrik  ifodalarni  ayniy  almashtirish
M aktab  m atem atika  kursining  trigonometriya  bo‘limida juda  ko‘p 
ayniy  m unosabatlar,  jum ladan,  quyidagi  m unosabatlar  o'rganiladi:
1. Trigonometrik fUnksiyalaming birini ikkinchisi orqali ifodalaydigan 
ayniy almashtirishlar.
2. Trigonometrik ifodalarni soddalashtirishdagi ayniy almashtirishlar.
3. Trigonom etrik ayniyatlarni isbotlashdagi ayniy almashtirishlar.
4. Trigonometrik tenglamalarni yechishdagi ayniy almashtirishlar.
Yuqoridagilardan ko‘rinadiki, trigonometriya kursida ayniy almash­
tirishlar muhim o'rinni egallaydi. IX sinf geometriya kursida trigonometrik 
funksiyalarga ta ’rif berilganidan so‘ng, to 'rtta trigonometrik funksiyalami 
o ‘zaro  bog‘lovchi  quyidagi  uchta  ayniyat  o ‘rganiladi:
1. cos2«+sin2 <3=1; 
2. 
tga=
s i n g
.
 
cos а
-  _ 
cos 
a
 
3 .c tg a =
  .
sin а
Bu ayniyatlarni keltirib chiqarish maktab geometriya kursida batafsil 
bayon  qilingan.  Bu  ayniyatdardan yana  quyidagi  uchta  ayniyat  keltirib 
chiqariladi:
l.tg a   ctga =
 1;  2.


-.2. 

1
cos
2
 
a
= 1 
+ tg*a-,
  3 . -
sin
2
 
a

+ ctg2a.
143


Yuqoridagi ayniyatlar trigonometrik ifodalarni hisoblashda bajarila-
 
digan ayniy shakl almashtirishlarda eng ko‘p qo'llaniladigan ayniyatlar
 
bo'lib hisoblanadi. 
0
‘qituvchi o'quvchilarga ildizli ifodalar ustida bajari-
 
ladigan  trigonometrik  ayniy  shakl  almashtirishlami  bajarishga  alohida
 
e’tibor berishi  lozim.
Masalan, Vi -  cos2~a 
ifodani  olaylik.  Buni  hisoblaydigan  bo'lsak,
Vl -  cos
2
   = ±sindt  tengligi o'rinli bo'ladi.
О 
quvchilarga 
Vl -  cos
2
 a  = sina  va  Vl -  cos
2
 a  = -  sin  
ten§"
 
liklarning  ma’nosini  tushuntirisli  lozim.  Bunda  V l-c o s
2
   = ± sin a
qiymat  I  chorakdagi,  Vl -  cos
2
   = -s in a   esa  ^   chorakdagi  qiymat
ekanligini geometrik nuqtayi nazaridan ko'rsatib tushuntirish maqsadga
 
muvofiq.  Bundan  tashqari,  a  ning  aniq  son  qiymatlarida  ham  bu
 
ifodalarni hisoblash lozim.
я 
it
 
V3
M asalan,   = —  bo'lganda  sin-j = —  
shuning  uchun
V l-c o s
2
 a   =  y a m m o -s in a  = s i n ^ - y j = - ;y .  Demak,  Vl -  cos
2
   =
 
=   ±sina  ekan.
0
‘quvchilar  ayniy  shakl  almashtirishlami  yaxshi  o'zlashtirishlari
 
uchun  birinchidan  trigonometrik  funksiyalar  ta’rifmi,  ulardan  birini
 
ikkinchisi orqali ifodalovchi va asosiy ayniyatlar kabi formulalarni bilish-
 
lariga, ikkinchidan esa ana shu formulalarni trigonometrik ifoda berilishiga
 
qarab  tatbiq  qila  olish  malakalariga  bog'liqdir.  Maktab  matematika
 

Download 7,34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   151   152   153   154   155   156   157   158   ...   281




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish