O’zbekiston respublikasi oliy va urta maxsus ta’lim vazirligi

1.Tashqi iqtisodiy faoliyatdagi transport operatsiyalari. 

 

Mohiyatdan  transport  operatsiyalari  tashqi  savdo  bitimlarini  amalga 

oshirishni  boshlaydi  va  tugatadi.  Korxonaning  eksport  maxsuloti  sifati  qanchalik 

yuqori  bo‘lmasin,  agar  transport  xizmati  yaxshi  tashqil  qilinmagan  bo‘lsa,  bu 

korxonaning ishlari yurishmasligi mumkin. 

Yuklarni  xalqaro  tashish  umumiy  foydalanishdagi  transportlar  dengiz,  daryo, 

temir yo‘l, avtomobil, xavo va truboprovod transportlari orqali ta‘minlanadi. 

Eksport  yuklarini  paket  va  konteyner  shaklida  tashish  keng  tarqalgan.  Aralash 

holda  tashishlar  ham  keng  tarqalgan.  Bunda  bir  necha  transport  turlari  qatnashadi. 

Bunday  xollarda  yuklarning  o‘g‘irlanishi  kamayadi.  Konteynerdagi  yuk  ―eshikdan 

eshikkacha‖ tashuvining muxri ostida yetkazib berilishi mumkin. 

Transportning  normal  ishlashi  kontrakt  tuzgan  tomonlarning  o‘z 

majburiyatlarini  bajarishlarini  ta‘minlaydi.  Agar  bu  majburiyatlar  bajarilmasa, 

---

ancha  yo‘qotishlar  kelib  chiqadi.  Bu  esa  ham  tovarlarning,  ham  ularni 

tayyorlovchilarning raqobatbardoshligiga ta‘sir etadi. 

Xorijiy  mamlakatlar  bilan  savdoda  yuk  yetkazib  berishni  tezlashtirish 

bitimning  amalga  oshirilishini  tezlashtiradi.  Bu  esa  xorijiy  valyutaning  tezroq 

tushishi  degan  gap.  Tez  yetqazib  berish  oborot  mablag‘larining  aylanishini 

tezlashtiradi. 

Yuklarni  tashish  xalqaro  amaliyoti  shuni  ko‘rsatdiki,  transport  xarajatlari 

keyingi  paytda  o‘sib  bormoqda  va  xalq  xo‘jaligi  sezilarli  yo‘qotishlarga  duch 

kelmokda.  Bu  avvalambor,  transport  vositalarining  yetishmasligi,  yuk  tashish 

tezligining  kamligi,  yuklarning  tashishga  ta‘sir  tayyor  emasligi,  tashuvchilarning 

yo‘lda  yuklarning  buzilishi  uchun  javobgarlikni  xam  qis  qilishlari  va  q.k.  larga 

bog‘liq.