Vaqt g‘animat, o‘tsa - nadomat.
Daraxt yaprog‘i bilan ko‘rkam, odam mehnati bilan.
Yer xazina, mehnat kaliti.
Mehnatdan kelsa boylik, tarmush boiur chiroylik.
Yigit husni mehnatda.
Yoshlikda o'igangan hunar, o‘zingga o‘lja qolar.
Qunt bilan o'rgan hunar, hunardan rizqing unar.
Sendan harakat — mendan barakat.
Bilimli kishi o‘zar, bilimsiz kishi to‘zar.
Usta ko'rmagan shogird har maqomga yo‘rg‘alar.
4. Ertaklar bola hayotida qanday o’rin tutadi? O’zbek xalq ertaklaridan misollar keltiring.
Markaziy Osiyo xalqlari og‘zaki ijodining yorqin namunasi bo‘lgan «Alpomish» dostonidagi quyidagi obrazlarni to‘g‘ri sharhlab bera olasizmi?
-
№
|
Obraz
|
Ijobiy
Xususiyatlari
|
Salbiy
xususiyatlari
|
Tarbiyaviy
ahamiyati
|
1.
|
Hakimbek
|
|
|
|
2.
|
Barchin
|
|
|
|
3.
|
Boybo'ri
|
|
|
|
4.
|
Boysari
|
|
|
|
5.
|
Qorajon
|
|
|
|
6.
|
Surxayl maston
|
|
|
|
7.
|
Qaldirg‘och
|
|
|
|
8.
|
Ultontoz
|
|
|
|
9.
|
Qultoy bobo
|
|
|
|
“Avesto”dagi ma’naviy-ahloqiy va hayotiy-tarbiyaviy g’oyalarni o’rganing, ularni sharhlang:
Pindori Nek (Ezgu fikr): Tangrining yagonaligiga ishonmok, iymonda sobitlik, tavakkul, qanoat, xayrixohlik, sulhjo‘ylik, kechirimli bo‘la bilish, ishonch, shijoatli, rahmli va muruwatli bo‘lmoq, pok-tiynatlik, insof, xushhulqlik, beozorlik, ochiqyuz- lik, ehsonlilik, nafsni chegaralash, kasb va ilmni sevmoq, mas’uliyatlilik va xaqiqatparast bo‘lmoq.
Guftori Nek (Ezgu so‘z): Tangriga hamdu sano aytmoq, to‘g‘riso‘zlik, ahdida sobitlik, haqgo‘ylik, salom va ta’zimda bo‘lmoq, to‘g‘ri va rost guvohlik bermoq, shirinkalomlik, o‘ylab, sinab gapirmoq, rost qavllik.
Raftori Nek (Ezgu ish, faoliyat): Tangri va payg‘ambar bergan farz va sunnatlarga so‘zsiz itoat etmoq hamda ularni bajarmoq, yaxshi ishlash, omonatga xiyonat qilmaslik, ojizlarni qollash, serg'ayrat bo'lmoq, ota-ona va ustod hukmiga farmonbar- dor bo‘lmoq, xalq uchun, Vatan uchun xizmat qilmoq, mehmon- do‘stlik, parxezkarlik, yomon ishlardan yuz o‘girmoq, mehribon- lik, insonparvarlik, jamiyat qonunlariga itoat etmoq, o‘tganlarni esda tutish, xaqiqattalab bo‘lmoq, bemorlar holidan xabar olib turmoq, muhtojlarga yordam berish, o‘z ishi va kasbiga mehr qo‘yish, adolatli bo‘lmoqdir.
«Avеsto» - insoniyatning moddiy, ma'naviy, pеdagogik boyligi sifatida juda katta ta'lim-tarbiyaviy qimmatga ega.
7. Zardushtiylik tadrijiysini o’rganing va eslab qoling:
8. Eng qadimgi davrlarda insonda ulug’langan xislatlarni sharhlang:
9. “Avesto” haqidagi ma’lumotlatga qo’shimchalar kiriting.
«Avеsto»da tarbiya yo’nalishlari
ZARDUSHTIYLIK AXLOQINING ASOSIY UCHLIGI
10. Quyidagi Zardusht nasihatlari o’rganing va ularni sharhlang:
Zardusht nasihatlari.
Dono o‘z aqlu farosati bilan nodon qalbini yoritmog'i lozim.
Ey mardum! Shunday kishi gapiga quloq tutginki, u donishmand va rostlik tarafdori bo‘lsin.
Kim farosatli, oqil va to‘g‘ri bo‘lsa, parvardigori olam uning homiysidir.
Keksalar gapiga quloq soling va andisha bilan mulohaza yuritib, yaxshi bilan yomonni o‘zingiz ajratib oling.
Otashdek pok va duraxshon bo‘ling!
Pokxilqat kishigina Tangri inoyatiga erishadi.
Jahonga haqorat ko‘zi bilan qaraydigan kishilar poktiynat- likdan yiroqdirlar.
Poktiynat kishilar to‘g‘rilik va do‘stlik tarafdoridirlar.
Pok xulqli yurt hamisha yuksalish va taraqqiyotda bo‘ladi.
Kishilar yaxshi xulq bilan kamolot va mangulikka erishadilar.
Har bir kishi andisha, so‘z va ishda muqaddas aqlga suyanmog‘i lozim.
Aqli raso kishi baxtli va farovon yashaydi.
Biz hayvonlarning ko‘payishi, parvarishi, ularga oziq-ovqat tayyorlash, binolar qurish payidan bo‘lmog‘imiz darkor. Hatto o‘zimizga oziq-ovqat, kiyim-kechak hozirlash uchun ham chorvador bo‘lmog‘imiz lozim.
Yaxshi ustozlar Tangriga yaqin odamlardir.
Nodonining ibodat paytida raqsga tushgisi keladi.
Odamlarga yaxshilik qilmoq - dunyodagi eng mo°tabar odatdir.
Tangri shomu sahar bandalariga yordam beradigan odamlarni yoqtiradi.
Rost so‘z sendan qoladigan eng qutlug‘ yodgorlikdir.
Adashganlami to‘g‘ri yo‘lga boshlagan odamni yaxshi odam deyish mumkin.
Qaerda ikki tan bir-birini qo‘llasa, o‘sha erda ish yurishadi.
Rost amaldan boshqa hech narsa bilan shug‘ullanma.
Hammaga yaxshilik tilaydigan odamlarga yaxshilik etsin.
Do'stlik rishtasini poklik bilan mahkam tuting.
Yer yuzining yaxshilari adog‘siz daryodirlar.
Poklik - inson tug‘ilganidan umrining oxirigacha qilinadigan eng yaxshi amaldir.
Kirn yolg‘on so‘zga og‘iz ochsa, baxt qushi undan qochadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |