O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta

Mitsellyar elektrokinetik xromatografiya (MEKX)

MEKX da bufer eritmaga ionlanuvchi surfaktantlar qo‗shilib, ularning miqdori mitsella hosil qilish kritik nuqtasidan yuqori bo‗ladi. Bunda hosil
bo‗lgan mitsellalar ―yolg‗on statsionar faza‖ vazifasini bajarib, ularda tahlil qilinayotgan modda molekulalari taqsimlangan bo‗ladi. Ushbu mexanizm qutbsiz va zaryadlangan zarrachalarni bir-biridan ajratishda qo‗llaniladi.

3. Kapillyar gel-elektroforez (KGE)

KGE gel-filtratsiya tahlil usuliga o‗xshash. Bunda moddalarni ajratish uchun gel bilan to‗ldirilgan kapillyarlar ishlatiladi. Bunda ajralish jarayoni molekulalarning o‗lchamlari va molekulyar massasiga bog‗liq. Ushbu tahlil usuli, asosan, oqsil moddalari, peptidlar va oligomerlar tahlilida ishlatiladi. Gellar EOO ni kamaytirish bilan birga oqsil moddalaring kapillyar devorlariga absorbsiyalanishini kamaytirishi sababli tahlil qilinuvchi moddalar cho‗qqisining ―dum‖ining qisqarishiga sabab bo‗ladi.

4. Kapillyar izoelektrik fokuslash (KIEF)

KIEF da bir-biridan ajratilgan zonalarda joylashgan ikkita bufer eritma ishlatiladi. Bunda bir vaqtning o‗zida anionlar va kationlar tahlil qilinishi mumkin. Bundan tashqari tahlil qilinuvchi moddalar konsentratsiyasi zonalar bo‗yicha bir xil bo‗lib, ushbu zonalarning kengligi modda miqdoriga bog‗liq bo‗ladi.

5. Kapillyar izotaxoforez (KITF)

KIEF kabi tahlil qilinuvchi ionlarni ikkita bufer eritma orasida ajralishiga asoslangan. Bunda kapillyar boshqa barcha ionlarga nisbatan katta harakatchanlikka ega bo‗lgan tashuvchi elektrolit bilan to‗ldirilib, unga tahlil qilinuvchi namuna eritmasi kiritiladi. SHundan keyin kapillyar tahlil qilinuvchi moddalarga nisbatan kam harakatchanlikka ega bo‗lgan bufer eritmaga tushiriladi. Kapillyar orqali elektr toki o‗tkazilganda anionlar anod tomonga harakatlanadi. Bunda tashuvchi elektrolit hammadan tez harakatlanadi. Tahlil qilinuvchi ionlar o‗z harakatchanliklariga mos ravishda turg‗un zonalarga ajraladi. Bunda bir vaqtda faqat kationlar yoki anionlar tahlil qilinishi mumkin.
Eng keng qo‗llaniladigan KE variantlari KZE va MEKX bo‗lib, ularning qisqacha tavsifi quyida keltirilgan.