O’zbekiston respublikasi oliy va orta

4.1-rasm. G’ishtning egilishga mustaqillik darajasini aniqlash.

Tayanchlar 10-15mm radius bilan dumaloqlangan bo’lishi kerak. G’ishtning qoq o’rtasiga xuddi shunday dumaloq tayanch orqali kuch qo’yildi. G’isht tayanchlarga to’q’g’ri joylashishi va ularga yopishib turishi lozim, buning uchun g’ishtning uchta joyiga va tepadan kuch bilan bosiladigan joyiga sement qorishmadan eni 20-30mm bo’lgan tasmalar yotqizildi. Namunalar to qorishma qatlami toshdek qotguncha 3-4 sutka laboratoriyada saqlanildi. Sinash oldidan g’ishtning ko’ndalang kesimini uning tayanchlar orasidagi o’rta joyidan 1mm gacha aniqlikda ulandi. G’ishtlar 5 tonnalik gidravlik prtsda siqildi. Maxsulotning egilishga mustaxkamligini quyidagi ifoda orqali ifodalaniladi.

R_eg=MW=PL4 bh²6=3PL(2bh)²
Bu erda: M-Egilish davri kg|m;
W-qarishlik davri;
P-emiruvchi kuch og’irligi, kg; L-tayanchning joylashtirish xolati, mm; bh-namunaning rtngligi va qalinligi,mm:
Namunaning zichligi piknometr metodika 25⁰C haroratli distillangan suv orqali aniqlandi. Namunaning zichligi tubandagi ifoda orqali ifodalanildi.
ρ=g₁ ρ_ж/g₂+g₁-g₃;
Bu yerda g₁ – quruq namunaning xaqiqiy massasi; kg, g₂ – piknolitrdagi suvning massasi,kg; g₃ – suvni va namunani piknometrda ko’rsatilgan massa,kg; ρ_ж – suvning zichligi, kg/sm³;
Massani xaqiqiy zichligini anbiqlash uchun tanlab olingan va puxta aralashtirilgan o’rtacha namunadan tarozida 200-220 g tortib olindi.
Namunaning quritish javonida 110-115^o C haroratda doimiy massagacha quritildi, so’ngra chinni havonchada tugildi. Hosil bo’lgan tugun kukun turning nomeri 02 bo’lgan elakdan o’tkazildi. Elakda elangan kukundan tarozida 180 g tortib olindi va 110-115^o C da yana quritildi, so’ngra ekstraktorda uy haroratigacha sovutildi va sinovdan o’tkazilgunga qadar eksiqatorga saqlandi. Materialning haqiqiy zichligi Le- Shatele hajm o’lchagichida aniqlandi (4.3-rasm).