O`zbеkiston Rеspublikasi Oliy va o`rta

 

1.1. Maktabda jismoniy tarbiya tadbirlarini tashkil etish jarayonlari 

Maktabdagi  hamma  xodimlar  o‘quvchilarni  jismoniy  tarbiyalashni  tashkil 

etishning  maqsadi,    vazifalari,    mazmuni  va  shakllarini  to‘g‘ri  tushunishlari, 

amaliy  ishlarda  o‘z  kuchiga  yarasha  qatnashishlari,  o‘quvchilar  va  ota-onalar 

o‘rtasida jismoniy madaniyat va sportni faol  targ‘ib qilishlari lozim. 

O‘qituvchilari quyidagi vazifalarni bajarishlari shart: 

dars  yuksak  darajada  o‘tishini  ta’minlash  va  tegishli  sinf  jismoniy  tarbiya 

dasturini to‘liq bajarish; 

vrach  bilan  birgalikda  o‘quvchilarni  tibbiy  tekshiruvidan  o‘z  vaqtida 

o‘tkazib borish va o‘z ishlarida tibbiy tekshiruvi natijalarini hisobga olish; 

dars  o‘tkaziladigan  joylarning  tegishli  sanitariya-gigiena  holatida 

saqlanishini ta’minlash; 

bolalarning  hammasi  jismoniy  mashqlar  bilan  qulay  kiyimlarda 

shug‘ullanishlarga erishish; 

jismoniy tarbiya bo‘yicha sinfdan tashqari ishlarni uyushtirish va o‘tkazish 

va ishtirok etish hamda unga o‘quvchilarni keng jalb qilish; 

---

 

 

11 

bolalarni  jismoniy  tarbiyalashning  ahamiyati  xaqida  ota-onalar  o‘rtasida 

tushuntirish ishlari olib borish; 

o‘zining  bolalarni  jismoniy  tarbiyalash  sohasidagi  bilimlarini  muntazam 

oshirib borish; 

o‘quvchilarni jismoniy madaniyatga qiziqtirish va ularda jismoniy mashqlar 

bilan muntazam shug‘ullanish odatlarni shakllantirish. 

O‘qituvchilar  o‘z  malakalarini  oshirib  borish  uchun  tajriba  almashadilar, 

bir-birlarining darslarini tahlil etishni tashkil etadilar. 

Jismoniy tarbiyada  tibbiy  nazorat.   

Maktabda    jismoniy    tarbiya    to‘g‘ri    yo‘lga  qo‘yilishi  asosiy  shartlardan 

biri  yaxshi  uyushtirilgan  tibbiy  nazoratdir.    Maktabda  tibbiy  nazoratning 

vazifalari-bolalar  sog‘ligini  mustahkamlash  uchun  jismoniy  tarbiyaning  asosiy 

vosita  va  uslublaridan  foydalanish,    ular  to‘g‘ri    qo‘llanishini    nazorat    qilish,  

shuningdek    jismoniy    tarbiya    ishlari    uchun    tegishli  sharoitlarni  yaratishga 

ko‘maklashishdan iborat. 

Maktab  vrachi  bolalarning  salomatligi  va  jismoniy  tarbiyasi  masalalari 

bo‘yicha  o‘qituvchilarni  eng    yaqin    maslahatchisi,  sanitariya-gigiena  

talablarining    bajarilishini    nazorat    qiluvchi  hisoblanadi.    Vrachning    bolalar  

salomatligi  va  jismoniy  tarbiyasiga  ta’alluqli  hamma  ko‘rsatmalari  o‘qituvchi 

uchun  majburiydir.    Vrach  tibbiy  ko‘rigini  o‘tkazishda  xar  bir  o‘quvchining 

salomatlik  holati  bilan  batafsil  tanishib  chiqadi:    tekshirilayotgan  o‘quvchining 

oilasida  va  o‘zida  qanday  kasalliklar  bo‘lganligini  aniqlaydi;    angina  va  gripp 

kasalliklariga e’tibor beradi;  tez tarqaluvchi  yuqumli kasalliklar bilan qiziqadi;  

tashqi  qiyofasini  ko‘rikdan  o‘tkazadi  va  teri,    limfatik  bezlar,    ko‘krak  qafasi, 

umurtqa  pog‘onasi  kabilarning  holatini  hamda  oyoq  va  tovonlar  shaklini 

aniqlaydi;  antropometrik  ko‘rik  o‘tkazadi;    nerv  sistemalari,    nafas  va  qon 

aylanish  organlari,    ko‘rish,  eshitish,  tayanch-harakat  apparati  holatlarini 

aniqlashga  katta  e’tibor  beradi.  Vaqti-vaqti  bilan  rentgenografiya  yoki 

rentgenoskopiya,  qon,  siydiklar  tekshiruvi  va  boshqa  laboratoriya  tekshirishlari 

o‘tkazib boradi. 

---

 

 

12 

Asosiy gruppaga jismoniy rivojlanishi va salomatligi hech bir kamchiliksiz, 

etarlicha jismoniy tayyorlangan o‘quvchilar kiradi. 

Tayyorlov  gruppasiga  jismoniy  rivojlanishda  va  salomatligida  sal  og‘ish 

bo‘lgan hamda jismoniy jihatdan kam tayyorlangan o‘quvchilar kiradi. 

Sog‘ligida  doimiy  yoki  vaqtincha  xarakterdagi  jiddiy  nuqsoni  bo‘lgan 

o‘quvchilar maxsus gruppaga ajratiladi. 

Ayrim  o‘quvchilar    salomatligi    yaxshilanguncha  vaqtincha  jismoniy 

mashg‘ulotlardan  butunlay  ozod  qilinadi.    Zarur  holatda  muayyan 

ko‘rsatmalarga  binoan  ayrim  o‘quvchilarga  davolovchi  jismoniy  madaniyat 

mashg‘ulotlari belgilash xam mumkin. 

Jismoniy  mashg‘ulotlardan  vaqtincha  ozod  etilgan  o‘quvchilar  jismoniy 

tarbiya darslariga kelishlari shart. 

Jismoniy tarbiya nazariy ma’lumotlarning vazifasi  o‘quvchilarga jismoniy 

madaniyat  va  sport  sohasida  zarur  bilimlarni  berish,    jismoniy  mashqlar 

ahamiyatini   tushuntirish,  gigienik  qoidalarni  o‘rgatish   va ularni qo‘llay  olish 

malakasini berish. Maktab o‘quvchilarning harakat rejimi bolalarning sog‘ligini 

saqlash  va  mustahkamlashda,    xar  tomonlama  jismoniy  rivojlanishda  faol 

harakat rejimi asosiy omillardan biri  hisoblanadi.