O`zbеkiston Rеspublikasi Oliy va o`rta

3.1. Jismoniy tarbiya darslarini tashkil etish va o‘tkazish 

Dars  o‘tish.  Mashg‘ulotning  muvaffaqqiyati  unga  tayyorgarlik  ko‘rish 

jarayonida  aniqlanadi.  Biroq  shuni  unutmaslik  kerakki,  aniq  holatlar  har  doim 

hisobga olinmasligi mumkin, aks holda o‘z navbatida darsning borish jarayonida 

uni  qayta  qurish  talab  etiladi.  Darsda  yuz  bergan  holatlarni  ijodiy  hal  etishda 

pedagogik bilim, amaliy tajriba, mahorat imkon beradi. 

Darsning tayyorlov qismi shunday o‘tkazilishi kerak: 



 

darsga qo‘yilgan ma’lum vazifalarni ongili bajarish uchun 

o‘quvchilarni uyushtirishimiz va psixologik tayyorgarlikni vujudga keltirish 

zarur; 



 

o‘quvchilar ma’lum xarakterdagi mashqlarni o‘zlashtirib olishga 

tayyorlash, o‘yinli, engil atletikali; 



 

o‘quvchilar organizmini ko‘proq jadalli, shiddatli, murakkab 

mashqlarni bajarishga funksional tayyorlash; 



 

qomatni shakllantirishga yordam berish, engillikni tarbiyalash, harakat 

faoliyati bilan boshqara bilishlik. 

Demak  tayyorlov  qism  darsning  umumiy  vazifalarini  hal  etish  uchun 

bog‘liq bo‘lgan eng yaxshi sharoit bilan ta’minlash vazifalarini hal etadi va bir 

vaqtning  o‘zida  nisbatan  mustaqil  ta’lim  va  sog‘lomlashtirish  ahamiyatiga  ega 

bo‘ladi. 

Dars sinfning umumiy saflanishi va navbatchi o‘quvchini dars boshlanishga 

tayyor  ekanligi  haqidagi  raport  bilan  boshlanadi.  Kichik  maktab  yoshidagi 

o‘quvchilarning  navbatchisi  raport  berishi  shart  emas.  Navbatchi  o‘quvchidan 

---

 

 

42 

raport  qabul  qilishlik  dastur  bo‘yicha  uchinchi  sinfdan  boshlanadi.  Ammo 

bolalarni  birinchi  bor  raport  bilan  tanishtirganda,  uning  tarbiyaviy  ahamiyati 

ko‘zda tutib, ka’tiy e’tirof talab etish zarur. 

Salomlashgandan so‘ng navbatchi sinfning o‘ng qanotiga turadi. Bu har bir 

o‘quvchiga  yiliga  ikki  marotabadan  safni  saflash  imkonini  beradi.  Saf 

mashqlarini  o‘rganish  o‘quvchilarning  faolligini  oshiradi,  saflanish  va  qayta 

saflanish  hamda  saf  burilishlari  haqida  malaka  hosil  bo‘ladi.  O‘quvchi 

saflanishdagi  bir  xillikdan,  shablon  qochishi,  joylash  va  joylarini  o‘zgartirish 

usullari xilma-xil tarzda tashkil etish kerak. 

Kichik  sinflarda  boshlang‘ich  sinf  o‘qituvchisi  amalga  oshiradi,  o‘rta  va 

yuqori  sinflarda –navbatchi o‘quvchi o‘qituvchi bilan kelishgan holda bajaradi. 

Dars boshlanguncha o‘qituvchi mashg‘ulot joyiga kelguncha siniq saflangan va 

salomlashishga tayyor turgan bo‘lishi kerak.