|
Xossalari
Boshqa metallardan hosil bo'lgan gidroksidlarda bo'lgani kabi (masalan:
xrom, alyuminiy, berilyum, qo'rg'oshin yoki qalay gidroksidi), rux gidroksidi va
shu metal hosil qilgan oksidi ham amfoter xususiyatga ega.
Amfoter deb hisoblangan ushbu gidroksid kuchli kislotali moddaning
(masalan, xlorid kislota, HCl) suyultirilgan eritmasida yoki asosiy tur
eritmasida (masalan, natriy gidroksidi, NaOH) osonlikcha eriydi.
Xuddi shu tarzda, eritmada rux ionlari mavjudligini tekshirish uchun
reaksiyalari o'tkazish haqida gap ketganda, bu metallning xususiyati rux
gidroksidi bo'lgan eritmaga ortiqcha natriy gidroksidi qo'shilganda sinkat
ionining hosil bo'lishiga imkon beradigan xususiyatdan foydalaniladi.
Bundan tashqari, rux gidroksidi ortiqcha suvli ammiak ishtirokida eritilganda
amin koordinatsion birikmasini (suvda eriydi) hosil qilishi mumkin.
Ushbu birikmanng zararli tomonlari : ko'z va terini jiddiy tirnash xususiyati
keltirib chiqaradi, bu suv organizmlari uchun juda zaharliligini ko'rsatadi va
atrof-muhit uchun uzoq muddatli xavflarni keltirib chiqaradi .
Ishlatilishi .
Noyob minerallarda mavjud bo'lishiga qaramay, rux gidroksidi ko'plab
qo'llanmalarga ega, ular orasida elektrokimyoviy jarayonlar orqali rux va
alyuminiy plyonkalar shaklida sintetik ishlab chiqariladi
Odatda jarrohlik materiallari yoki kiyim-kechaklarni singdirish jarayonida ham
qo’llaniladi .
Xuddi shu tarzda, ushbu gidroksid qiziqadigan tuzni natriy gidroksid bilan
aralashtirish orqali rux tuzlarini topish uchun ham ishlatiladi.
Rux gidroksidining reaktiv sifatida mavjud , masalan, bu birikmaning
koordinatsion birikmalari bilan tuzlarning gidrolizlanishi.
Vodorod sulfididagi reaktiv adsorbsiya jarayonida sirtning xususiyatlarini
o'rganishda ushbu rux birikmasining ishtirokida boradi .
XULOSA
Xulosa qilib aytganda rux och kul rang geksagonal shaklda kristallanadigan
metall, nam havoda oksidlanib, sirti oksid parda bilan qoplanadi, hosil
bo’lgan parda ruxni yana
oksidlanishdan saqlaydi. Rux kislotalar, kuchli ishqorlar, yuqori haroratda suv
bilan reaksiyaga kirishadi. Zn-ko’kish oq tusli metall bo’lib, suyuqlanish
temperaturasi 419,5ºC zichligi 7,14g/sm3 . Havoda bularning usti parda bilan
qoplanadi. Tarkibida ancha aktiv bo’lmagn metall qo’shimchalar bor texnik Zn va
Cd HCl da H2SO4 da eriydi. Zn temir tunukalarni korroziyadan saqlashda ularni
qoplashda ishlatiladi.Surxondaryo viloyatidagi Xandiza va Jizzax viloyatidagi
Uchquloch konlaridagi ruxli polimеtall rudalar qazib olinib, so`ng qayta ishlanadi
va boyitiladi. Tarkibida o`ptacha 50% li ruxli boyitma Toshkеnt viloyatining
Olmaliq shaxriga qayta ishlash uchun jo`natiladi. 1970 –1995-yillari Olmaliq
xududiga yaqin bo`lgan qo`rg`oshin va Oltin topgan konlaridan pux-qo`rg`oshinli
rudalar qazib olinib, boyitilgan va Olmaliq pux zavodida qayta ishlangan.
(Zn(OH)2) U anorganik tabiatning kimyoviy
moddasi sifatida qaraladi, faqat uchta elementdan iborat: rux, vodorod va
kislorod. Uni tabiatda kamdan-kam uchraydi , uni uch xil mineral topish qiyin
bo'lgan turli xil qattiq kristalli shakllarida topish mumkin, ular shirin, ashoverit
va vulfingit deb nomlanadi.
Ushbu polimorflarning har biri tabiatida o’ziga xos xususiyatlarga ega, garchi
ular odatda bir xil ohaktosh tosh manbalaridan kelib chiqsada va boshqa
boshqa kimyoviy xossalarga ega
U shbu moddaning eng muhim xususiyatlaridan biri bu amalga
oshiriladigan kimyoviy reaksiyaga qarab kislota yoki asos sifatida harakat
qilish qobiliyatidir, ya'ni u amfoterdir.
Ammo rux gidroksidi ma'lum darajada toksiklik darajasiga ega, u zaharli
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1.N.P.Olimxo`jayeva, X.N.Akbarxo`jayeva. Bioanorganik fizkolloid kimyo. T. 2007 “O`zbekiston”
2. Y.X.To’raqulov Bioximiya.T.”O’zbekiston” 1996
. 3.A.Qasimov, Q.Qochqarov,S,Teshaoev. Biokimyo. T.”O’zbekiston” 1985.
4.I.Asqarov, M,Ashuraliev. Kimyoviy elementlar inson organizmida.T.”Tafakkur”
2012. 5.K.M.Ahmerov, A.Jalilov, R.S.Sayfitdinov, Umumiy va anorganik kimyo,
”O’zbekiston”, 2006.
5.Vikipediya. (s.f.). Sink gidroksidi. En.wikipedia.org saytidan tiklandi
Poling, L. (2014). Umumiy kimyo. Books.google.co.ve saytidan olingan
.PubChem. (s.f.). Sink gidroksidi. Pubchem.ncbi.nlm.nih.gov-dan tiklandi
.Sigel, H. (1983). Biologik tizimlardagi metall ionlari: 15-jild: Sink va uning biologiyadagi o'rni. Books.google.co.ve saytidan olingan
Chjan, X. G. (1996). Sinkning korroziyasi va elektrokimyosi. Books.google.co.ve-dan tiklandi
Do'stlaringiz bilan baham: | 
