O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta


 Shartnoma va muzokaralar tili



Download 1,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet61/195
Sana30.12.2021
Hajmi1,88 Mb.
#94181
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   195
Bog'liq
2511-Текст статьи-7155-1-10-20200711

 
3.5. Shartnoma va muzokaralar tili 
 
“O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston 
Respublikasi  qonuni  (yangi  tahriri  2017-  yil  3-  aprel)ning  5  moddasi  xalqaro 
shartnomalar  tuzishda  shartnoma  va  muzokaralar tiliga bag‘ishlangan  bo‘lib, quyida 
bu modda keltirilgan: 
5-modda. O‘zbekiston Respublikasi xalqaro shartnomasining tili. 
O‘zbekiston Respublikasi xalqaro shartnomasining tili O‘zbekiston Respublikasining 


54 
 
davlat tili va boshqa ahdlashuvchi tomon tili hisoblanadi. 
Boshqa  ahdlashuvchi  tomon  bilan  kelishilgan  holda  O‘zbekiston  Respublikasi 
xalqaro  shartnomasining  tili  sifatida  boshqa  til  tanlanishi  mumkin.  Xalqaro 
shartnoma  matni  tuzilgan  til  mazkur  shartnomada  ko‘rsatiladi  va  uning  matnining 
autentikligi va rasmiyligi belgilanadi
9

Shartnomalar tili muammosi mavjud amaliy ma’noga ega
10
. Har bir til 
tegishli  huquqiy  tizimning  o‘ziga  xosligini  tasvirlaydi.  Huquqiy  tizimlarning  o‘ziga 
xosliklaridan kelib chiqib, shartnomada ishlatilgan 
tushuncha yoki termin turli tarzda tushunilishi mumkin. 
Masalan,  ingliz  tilida  so‘zlashuvchi  davlatlarda  turli  xildagi  majburiyatlarni 
bildiruvchi 2 ta atama mavjud: 
                                                yoki 
 
 
 
Ikki  tomonlama  shartnomalar  ikkala  taraf  tilida  tuziladi.  Ikkala  matn  ham  teng 
kuchga,  aniqlikka,  ishonchlikka  ega.  Tillar  o‘rtasida  nomutanosiblik  kelib  chiqqan 
vaziyatlarda  shartnoma  uchta  tilda  tuziladi.  Barcha  matnlar  autent  (asliga  muvofiq) 
hisoblanadi, biroq nomutanosiblik holatida uchinchi til ustunlikka ega bo‘ladi.  
Masalan,  O‘zbekiston  va  Qozog‘iston  o‘rtasidagi  shartnomalar  o‘zbek,    qozoq 
va  rus  tillarida  tuziladi.  Barcha  matnlar  autent  hisoblanadi.  Nomutanosiblik 
holatlarda ustunlik rus tiliga beriladi. 
Ko‘ptomonlama  shartnomalarda  bir  necha  tillarda  tuziladi. BMT tashabbusi 
bilan  qabul  qilinadigan    universal    konvensiyalar    6    ta    rasmiy  tilda  –  ingliz,  arab, 
ispan, xitoy, rus va fransuz tillarida tuziladi. 
Matnlarning    autentliligi    ularning    shartnoma    tarkibini    teng    ravishda  aks 
ettirishini    bildiradi.    Shuning    uchun    Vena    Konvensiyasiga    muvofiq, 
nomutanosiblik  holatida  “shartnoma  obyekti  va  maqsadini  hisobga  olgan holda,  
bu  matnlar  eng  qulay  kelisha  oladigan  ma’no  e’tiborga  olinadi” (4-band, 33-
modda). 
Har  xil  tilli  matnlar  bilan  bog‘liq  barcha  qiyinchiliklarga  qaramay, xalqaro  
huquqshunoslikning  doimiyligi  xalqaro  huquqning  umume’tirof etilgan  tushuncha  
va  normalaridan  iborat  yagona  tilni  shakllanishi jarayonini  uyg‘otib  turadi.  Bu  
jarayon  nafaqat  xalqaro  huquq  uchun  balki tobora  xalqaro  huquq  bilan   o‘zaro  
faol  harakat  olib  borayotgan  ichki huquq uchun ham katta ahamiyatga ega. 
Vena  konvensiyalarida  mazkur  masalaga  alohida  modda  bag‘ishlangan  bo‘lib, 
bu  vazifa  nafaqat  murakkabligi  bilan,  balki  amaliy  ahamiyatga  ham  egaligi  bilan 
ajralib  turadi.  Turli  tildagi  matnlar  bilan  bog‘liq  bo‘lgan    muammolar    nafaqat  
xalqaro  huquq  amaliyotida, balki davlatlaring ichki huquqi amaliyotida ham  doimiy  
ravishda  yuzaga  kelib turadi.  
“Rasmiy  matn”  deganda  aynan    “rasmiy    tarjima”  atamasini    tushunish 
maqsadga  muvofiq.  Bu  tushunchalar  autentliligi  belgilangan  shartnomalarning  
                                                 
9
 http://lex.uz, O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami 
10
 Лукашук И.И. Язык международных договоров//РЕМП. 1992. СПб., 1994. – C.22. 

Download 1,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   195




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish