Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta

Tashkilot tushunchasi va uning elementlari

Rasmiy va norasmiy tashkilotlar

Bozor munosabatlariga o’tish jarayonida vujudga kelgan yangi tipdagi korxona, firmalarning mohiyati va mazmuni

Funksional–yo’naltirilgan tashkilot



Tayanch so’zlar: tashkilot, gorizontal va vertikal tashkilotlar, rasmiy tashkilotlar, norasmiy tashkilotlar, kontsern, firma, TMK, korporatsiya, korxona, trest, sindikat, konsorsium, funksional tashkilotlar.

1. 
   Tashkilot tushunchasi va uning elementlari
   

Menejer o‘z faoliyatini yuritish uchun tashkilot yaratilishi kerak.
Vaqt o‘tishi bilan tashkilot tushunchasi ham bir necha marta o‘zgardi. Dastlabki paytda tashkilot har qanday tizimning tuzilmasi deb hisoblanar edi. “Menejment” alohida mustaqil fanga ajralib chiqganda, “tashkilot” so‘zi ma’lum modellarer tuzilmasi, funksiyalar, huquqlar va majburiyatlar bilan assosiasiya qilindi. Ya’ni “tashkilot” tushunchasi korxona, firma, idora va boshqa mehnat ijro etiladigan qismlarini tushunish kerak.
Mavzu -5. Tashkilotlar va ularni boshqarish (2 soat) 1.Tashkilotlar tushunchasi va ularning tavsifi. Tashkilotning yashash
davri.

2. 
   Tashkilot ichki va tashqi muhitining omillari va o’zgaruvchanlari.
   

Tashkilotlar faoliyatini turkumlashtirish.

2. 
   Tashkiliy tuzilmalarning turlari. Tashkilotning tashkiliy tuzilmasi. 4.Asosiy tashkiliy-xuquqiy shakllar.
   

5. 
   Boshqaruvning samaradorligi.
   

Menejmentning ishini samarali tashkil qilish uchun, menejer faoliyatini amalga oshiradigan tashkilot mavjud bo‘lishi kerak.Tashkilot tushunchasi vaqt o‘tishi bilan bir necha marta o‘zgardi. Boshlang‘ich bosqichda tashkilot har qanday tizimning strukturasi sifatida tasavvur qilingan. «Menejment» bilimning mustaqil sohasi bo‘lib ajralib chiqqandan so‘ng, «tashkilot» so‘zi ongli talqin qilingan, (korxonada (firmada) qabul qilingan), rollarning berilgan strukturasi, funksiyasi huquq va burchlar bilan fikr bog‘liqligini anglatadi. Ya’ni «tashkilot» so‘zini korxona, firma, ishlab chiqarish guruhi yoki mehnat tuzilmasi deb tushunmoq kerak.
Tashkilot — bu umumiy maqsad yoki maqsadga erishish uchun ongli ravishdagi faoliyatning muvofiqlashtirilgan kishilar guruhidir.
Tashkilotning hayot sikli. Tashkilot «hayoti» inson hayotiga o‘xshash bo‘lib har qanday mehnat predmeti va xizmatining yashash davriga ega. Uni o‘zining fazalari va rivojlanish xususiyati mavjud.
Tashkilotni 3 darajada ko’rib chiqamiz:

1. 
   Tashkilot turlari;
   
2. 
   tashkilotning asosiy shakllari;
   
3. 
   Funksiyalarni rejalashtirish;
   

Tashkilotchilar Berns va Stalker tashkiliy modelning 2 ko’rinishini ajratishadi : mexanik va organik struktura.