O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta

ESINGIZDA TUTING !!! Keltirilgan misollar javoblarning barcha variantlarini qamrab olmaydi va ba‘zi hollapda original, o‗ziga xos javobga duch kelganda shaxsiy qaror qabul qilishga
to‗g‗ri keladi. Sinaluvchining javoblarida so‗z boyligining kamligi uning javobini baholashga ta‘sir etmasligi kerak !
So‗zlar testini baholashning umumiy tamoyillari quyidagilar: 2 ball

1. 
   Yaxshi sinonim.
   
2. 
   So‗zdan to‗g‗ri foydalanish.
   
3. 
   So‗zning asosiy bir necha xususiyatlariga ta‘rif berish.
   
4. 
   So‗z mansub bo‗lgan turkumni umumiy tasniflash.
   
5. 
   Bir necha to‗g‗ri tavsifiy xususiyatlarni bayon etish, ularning majmui so‗zning ma‘nosini tushuntirishga yordam beradi.
   

1 ball – to‗g‗ri javoblar, lekin ma‘nosiga ko‗ra sodda.

1. 
   Tushunarsiz aniq bo‗lmagan sinonim.
   
2. 
   So‗zning tilda kamdan-kam ishlatilishi.
   
3. 
   So‗zning tilda ishlatilishi mumkin bo‗lgan misoli.
   

0 ball – noto‗g‗ri javoblar, savollarni aniq tushunmaslik, hatto tadqiqotchi takrorlagandan so‗ng ham.

Misollar:

1. 
   Karovat.
   
2. 
   – Odamlar uxlaydigan dam oladigan mebel‘ qismi. 0 – temir narsa,... yog‗ochdan ham bo‗ladi... oyoqlari bo‗ladi...
   
3. 
   Kema.
   

2- suvda havoda odamlarni Yuklarni tashiydigan qurilma /texnik moslama/ paroxod, kema, transport turi...
0 – odamlar unga o‗tiradi... u narsalarni tashiydi...

3. 
   Pul.
   

1. 
   umumiy ekvivalent... unga hamma narsa sotib olsa bo‗ladi... 0- qog‗ozdan... katta, turli rangda... .
   

3. 
   Qish.
   

2. 
   yilning sovuq fasli ... mavsum. yilning kuz va bahop oralig‗idagi fasli.
   

1- sovuq havo mavsumi: yil fasli sovuq.
0- iqlim havo o‗zgaradi yozning teskarisi.

3. 
   Tuzatish.
   

2-yasash ... yangilash ... qayta tiklash ... dastlabki holatiga keltirish ...singanni to‗g‗rilash...
1- qandaydir aniq narsani to‗g‗rilash: stulni tuzatish... nimadir sinib qolganda to‗g‗rilashingiz kerak.
0- qaytadan qilish. ...joyiga qo‗yish..

3. 
   Nonushta.
   

2- birinchi taomni eyish... ertalab eyiladigan taom. ertalabki taom.
1- ovqatlanish ...taom... eyish. biz eydigan narsa.
0- taomning aniq turi: tuxum sut ...choy kofe.

3. 
   Fabrika.
   

2- engil sanoat korxonasi ...zavod... tashkilot. moddiy boyliklar yaratiladigan tashkilot.
1- odamlar gazlama chiqaradigan joy... u erda mahsylot ishlab chiqariladi. ...u erda odamlar ishlaydi.
0- hammaga kerak. ertalab u erga borishadi.

3. 
   Detal‘.
   

2- butunning qismi... qandaydip tuzilmaning qismi... nimaningdir qismi... dastgohda ishlov beriladigan mahsylot...
1- dastgohning /mexanizmning/ qismi... qismi yarim mahsulot.
0- narsalarga kerak bo‗ladi... ...bajarilgan narsa nimanidir ishlab chiqish

3. 
   Majlis.
   

2- miting... anjuman... ma‘lum sistemaga mos ravishda tashkiliy uchrashuv ...kengash... ko‗pchilik odamlarning maslahatlashishi... qandaydip muammolarni hal qilish uchun odamlarning uYushgan yig‗ilishi.
1- o‗quvchilarning uYushgan uchrashuvi... nima haqidadip bahclashishadi va nimanidir muhokama qilishadi... odamlar nimanidir hal qilishga yig‗ilishadi.
0- halqning ma‘lum qismi ...juda ko‗p odamlar... insonlar...

3. 
   Yashirmoq.
   

2- bekitmoq... sir saqlamoq... hech kimga aytmaslik ...yashirin saqlamoq... panaga olmoq.
1- nimanidir yashirishga yrinmoq... o‗zi bilgan narsalarni boshqalap bilishiga yo‗l qo‗ymaslik, niqoblamoq... ko‗rsatmaslik...
0- nimanidir... kimdandir... hech kim bilmasin... haqiqatni aytish mumkin emas.

3. 
   Ulkan.
   

2- juda katta... bahaybat ...

1. 
   katta ...katta... hajmdagi... 0- kichik bo‗lmagan... uy...
   

3. 
   Shoshilmoq.
   

2. 
   oshiqmoq... tez bajarmoq... harakatni, ishni, tezlatmoq... tez qilmoq.
   

1- tez - ... yaqin ... chopmoq ... tez ishlamoq ...
0- kechikmoq ... kechikayotganda, doimo shoshiladi.

3. 
   Hukm.
   

2- so‗nggi qaror ... sud hukmi ...xulosa ... huquqiy akt. 1- jazolash ... jazoladi ... mahkum.
0- qamoq ...

3. 
   Bajarmoq.
   

2- rahbarlik qilmoq ... tashkil qilmoq... tuzatmoq ... tartib o‗rnatmoq ... mos qilmoq.
1- ishni, mashinani boshqarmoq ... harakatni boshqarmoq ... o‗rnatmoq ... joyini almashtirmoq... 0- lavozimiga ko‗ra nimanidir buYurmoq ... yo‗l ko‗rsatmoq... yo‗naltirmoq.
15- Boshlamoq.
2- kirishmoq ... ishga kirishmoq ... nimanidir boshidan qilmoq... 1- qandaydir ishni qilmoq ... qabul qilinmoq...
0- darslarning boshlanishi ... harakatning boshlanishi.

16. 
    O‗ylamoq.
    

2- fikrlamoq ... har tomonlama tahlil qilmoq ... o‗ylash, ... mulohaza qilmoq 1- reja tuzish
... rejalashtirish, ... o‗rganmoq, ... nimaningdir ustida ishlamoq. 0- sekin fikrlamoq ... savol ... intilmoq ... xavotirlanmoq...

16. 
    G‗or.
    

2- Tabiatdagi tabiiy chuqurlik ... erdagi tabiiy chuqurlik ... tog‗ ichidagi teshik ... qadimgi odamlarning yashash joyi.
1- Teshik ... qandaydir chuqurlik ... erdagi xona ... tog‗dagi teshik ... tog‗dagi bo‗sh joy.
0- toshlardan qurilgan qurilma ... sovuqdan saqlanish mumkin bo‗lgan joy ... tog‗dagi joy.

16. 
    Belgilamoq.
    

2- shartli belgilar bilan belgilamoq... nimanidir aniqlash uchun belgi kiritmoq ... nimanidir belgilar bilan belgilamoq... belgilar bilan aniqlamoq ... ahamiyat bermoq.
1- aytmoq ... qandaydir tasvirlamoq ... harflar bilan ko‗rsatmoq nimanidir rejada belgilamoq ... nom bermoq ....
0- bezamoq ... nima qaerdaligini bilib olmoq...

16. 
    Uyniki.
    

2- uyga tegishli narsalar ... xonaki o‗rgatilgan ... uy sharoitida tarbiyalangan qo‗lda yasalgan.
1- shinam ... uy hayvoni ... o‗ziniki...
0- o‗zi qilgan ... uydagi ish ...

16. 
    Sarflamoq.
    

2- Ketkazmoq... foydalanmoq ... ishlamoq iste‘mol qilmoq

1. 
   yo‗qotmoq... kamaymoq. 0- pul ... nimanidir sotmoq...
   

16. 
    Tugatmoq.
    

2. 
   oxiri, tamomlamoq, ... oxiriga kelmoq... to‗xtamoq ... ishni oxiriga etkazmoq... tugallamoq. 1- davom ettirmaslik ... oxirida tugatish.
   

0- ishni ... ishni tashlamoq.

16. 
    To‗sqinlik qilmoq.
    

2- xalaqit bermoq... yo‗lini to‗smoq... to‗siq... to‗smoq, nimagadir qarshi bormoq. 1- yo‗l bermaslik ... o‗tishga qo‗ymaslik... ushlab qolmoq.
0- teskarisini qilmoq, ... taqiqlamoq.

16. 
    Afsuslanish.
    

2- ishining noto‗g‗riligini anglamoq... xatosini tan olmoq... aybini tan olmoq... vijdoni qiynalmoq. 1- tan olish ... inson ishidan afsuslandi ...
0- xato qilmoq – xatoni tan olmoq

16. 
    Muqaddas joy.
    

2- machit... Xudoga iltijo qiladigan joy ... 1- muqaddas joy.
0- bino ... uy ... qadimiy haykal... xona ...

16. 
    Tengi yo‗q.
    

2- hech kim bilan taqqoslab bo‗lmaydigan ... o‗xshashi yo‗q... bebaho ... hech kimga o‗xshamaydigan.

1. 
   hammadan yaxshi... eng a‘lo ... betakror... sifati bo‗yicha... kim bilandir solishtirish qiyin. 0- chegarasi yo‗q... buYuk ... chiroyli ... o‗ziga xos.
   

16. 
    Rozi emas.
    

2. 
   berilmaydigan... hech narsa bilan kelishmaydigan ... o‗z huquqini talab qiladigan... qarshilik ko‗rsatadigan...
   

1. 
   o‗zini xafa qilmaydigan... to‗sqinlik qiluvchi ... nimadir qilishga xalaqit beruvchi... 0- o‗zidan soqit qilmoq ... urishishda suhbatda ... g‗alaba qiluvchi...
   

16. 
    Kulfat.
    

2. 
   baxtsizlik... halokat... baxtsiz hodisa.
   

1. 
   halokatga uchragan odam... ochlik ... qurg‗oqchilik... 0- tabiiy ofat... urilish...
   

16. 
    Barqaror.
    

2. 
   mustahkam ... tirishqoqlik... xarakterning irodaviy xislati... xarakter kuchi ... o‗z fikrida qat‘iy turadigan... inson xulq-atvori....
   

1- Mardlik... epchillik... o‗z fikrida qolmoq...
0- botirlik. qat‘iylik.

16. 
    Bino.
    

2-uy ... qurilma ... arxitektura qurilmasi qurilish.
1- qurilmaning maxsus tipi... maxsus tipdagi qurilish... boshpana...
0- uyga o‗xshash muassasa.

16. 
    Achinmoq.
    

2- boshqaga hamdardlik... hamdardlik... o‗zganing baxtsizligiga munosabat bildirmoq. o‗zganing
baxtsizligini tushunish.
1- o‗zgani tushunish, tinchlantirmoq. hissiyot.
0- kim haqidadir g‗amxo‗rlik qilmoq... insonga achinmoq. insonni ruhiy tushunmoq.

16. 
    Sezilarli.
    

2- bilinarli barmoqlar bilan his qilmoq.

1. 
   ushlasa bo‗ladigan, sezsa bo‗ladigan. 0- sovuq. taqqoslanadigan.
   

16. 
    Kuchli.
    

2. 
   botir, ... qo‗rqmas. hech narsadan qo‗rqmaydigan.
   

1- qat‘iy, g‗alabaga ishonadigan.
0- urishadigan... qo‗rqinchli.

16. 
    Perimetr.
    

2- uchburchakning barcha tomonlari yig‗indisi ... tashqi tushuncha. 1- geometrik tushuncha.
0- radius.

16. 
    Vahimali.
    

2- yomonlikdan /kulfat, baxtsizliklardan/ xabar bermoq... yomonlikdan xabardor qilmoq... 1- qo‗rqinchli... dahshatli... nimadir qo‗rqinchli...
0- juda jahldor... yaxshi emas... qasoskor... yomonlikni eslab qolish...

16. 
    Balandparvoz gaplar.
    

2- uzun nutq – uzun ibora... chuqur ma‘noli ibora... katta ibora... 1- so‗zning ko‗pligi... nutq... so‗zlar qatori...
0- tsitata. ..nutqdan ko‗chirma. ..

16. 
    Tiqishtirmoq.
    

2- majbur qilmoq... kerakmas narsalar bilan to‗ldirmoq... yo‗lga to‗kib qo‗ymoq... 1- yo‗lni to‗smoq... narsalarni to‗kmoq...
0- joyni egallamoq. ..devor bilan to‗smoq. ..

16. 
    Ko‗chirmachilik /plagiat/.
    

2- ma‘naviy qadriyatlar dunyosida o‗g‗rilik... o‗zgalarning asarlarini o‗ziniki qilib olish... boshqalarning mehnatidan /g‗oyalaridan/ foydalanish... kimningdir ismidan foydalanish... uni o‗ziniki qilib olish...

1. 
   o‗zlashtirilgan so‗z... o‗g‗rilash... kimningdir g‗oyasidan, ishidan foydalanish... 0- o‗g‗ri...
   

16. 
    Sanchmoq.
    

2. 
   teshik qilmoq... suqmoq... orasidan o‗tmoq... tuynuk qilmoq ... 1- o‗tkir narsani kirgizmoq... pichoq bilan /tez/ urish...
   

0- harakatlanmoq.

16. 
    Parodiya /o‗xshatish/.
    

2- adabiy janr... kuldirish... maqsadida hajviy taqlid... 1- nimanidir kulgili narsa qilish… hazil... taqlid...
0- ashula.

16. 
    Xotirjam.
    

2- muvozanatli... tinch... og‗ir.

1. 
   kam hayajonlanadigan kishi... o‗ziga ishonadigan... xarakter xislati...
   

0- o‗z sog‗lig‗ini saqlaydigan... yaxshi odam... baqirmaydi...

“Veksler kattalar intellektini o‟lchash shkalasi” ning 7-subtesti (“Raqamlarni shifrlash” testi)⁵

Mazkur subtest vizual pertsepiyaning mustahkamlik, ko‘z-motor koordinatsiyasining rivojlanganlik, malakaning hosil bo‘lish tezligi darajasini aniqlashda qo‘llanadi. Metodika psixomotor nuqsonlar, ko‘rish xotirasi kuchi, o‘rganishga uquvlik darajasiga ta`sirchanlik bilan tavsiflanadi.