O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

Kayxusrav I 
keyingi ikki yil 
davomida 
Parfiya 
va Girkaniyani
bosib oladi. Er. aw . 545- va 539-yillarda 
Kayxusrav hozirgi Afg'oniston, O ’rta 
Osiyo yerlarini
bosib oladi. Fors davlat 
hududi 
Hindistonning shimoliy-g'arbiy chegaralarigacha, Hindiqushning janubiy
yon bag’irlari va 
Sirdaryo
havzalarigacha yetdi. Kayxusrav shimoliy-sharqiy 
yo'nalishlarda o’z ta'sirini mustahkamlagach, Bobilga yurish qiladi. 539 yilda ikki 
oy davomida avgust-sentabr oylari Bobil yerlari bosib olinadi. Bobil podsholigi 
rasman saqlab qolinadi, uning ijtimoiy tuzilmasi o’zgartirilmaydi. Bobil shahri fors 
podsholari turadigan 
qarorgohlardan biriga aylanadi. Bobil davlat 
apparatida 
bobilliklar yetakchi o’rinda qolaveradi, bobilliklarning qadimgi diniy e'tiqodlariga 
fors podsholari homiylik qiladilar. Amalda 
Bobil mustaqil siyosiy birlashmadan
ahmoniylar satrapiyasi
(viloyatiga) aylanadi, mamlakat mustaqil siyosat yuritishdan 
mahrum bo’ladi, ichki siyosatda oliy harbiy va ma'muriy hokimiyat fors podshosi 
noibi qo’lida bo’lgan.
Bobil bosib olinganidan 
so’ng, 
barcha g'arbiy mamlakatlar 
(Suriya,
Falastin, Finikiya) Misr
chegarasigacha forslar qo’liga o’tadi. 
Finikiya, Bobil va
Kichik 
Osiyoning 
savdo-hunarmandlar qatlamlari tranzit savdo yo’llarini 
xavfsizligini ta'miniaydigan kuchli markazlashgan davlatdan manfaatdor bo’lganlar. 
Shu sababli ular fors davlatini quilab-quwatlaydilar.
Kayxusrav 
Yaqin Sharqni Misr chegaralariga bosib olgach, fors davlatining 
shimoliy-sharqiy chegaralari xavfsizligiga jiddiy xavf solib 
turadigan O’rta 
Osiyodagi ko chmanchi qabilalar ustiga yurish boshlaydi. Kayxusrav err. aw . 530 
yilda Amudaryoning 
shimoliy qismiga 
o’tadi. Massaget 
qabilalari fors 
bosqinchilarini o’z yerlarida tor-mor qiladilar. Kayxusrav ham bu jangda halok 
bo’ladi.
-
178
-

---

Er. aw . 530 yil avgust oyida fors taxtiga