O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi alisher Navoiy nomidagi Samarqand davlat universiteti pedagogika fakulteti

OPPOG’OY VA YETTI GNOM

Aka-uka Grim Ertagi

Uzoq-uzoq o'tmishda bir go'zal ayol qirol saroyida deraza yonida kashta tikib o'tirar edi. Bu Qirolicha ekan. U oq matoga gullar tikar va o'ylardi: «Agar mening jajji qizalog'im bo'lganida qanchalar baxtli bo'lar edim!» U mudrab barmog'iga igna sanchib olibdi va uch tomchi qoni matoga tomibdi. «Mening qizalog'imning lablari qondek qizil, tanasi qordek oppoq, sochlari mumdek tim qora bo'lsa, qanday go'zal bo'lar edi u», - o'ylar edi Qirolicha. Vaqt o'tib Qirolicha qiz ko'rdi va u onasi orzu qilganidek juda go'zal edi. Baxtiyor Qirolicha qiziga Oppog'oy deb ism qo'ydi. Ammo Qirolicha juda betob edi va qizi hali yosh chog'ida olamdan o'tibdi. Oppog'oyning otasi - Qirol ancha vaqtgacha juda qayg'urdi va yolg'iz yashadi. Va nihoyat, qirol yana uylandi va bu qirollikda katta bayram bo' ldi. Uning yangi xotini ham juda go'zal edi, ammo uning yuragi sovuq, qahri qattiq edi. Buning ustiga Qirolicha g'oyat kekkaygan edi. U kunlarini chiroyli liboslarini almashtirib, o'zining uzun qora sochlarini parvarishlab o'tkazardi. Keyin u ko'zgu oldida turib o'ziga mahliyo bo'lardi. U shunchalar shuhratparast ediki,

butun qirollikda eng go'zal ayol bo'lishni istardi. Qirolichaning eng qimmatbaho va suyukli buyumi sehrli ko'zgu edi. U har kuni unga quyidagi savolni berardi: «Ko'zgujon, senga ayon, haqiqatni qil bayon: Menmi dunyoda go'zal, Oq yanog'i yongan yal?» Agar ko'zgu unga eng go'zali o'zingsan, deb javob qaytarsa, Qirolicha juda baxtiyor, hammasi ajoyib bo'lardi. Ammo ayrim hollarda ko'zgu boshqa qizlarning ismlarini aytardi. Shunda Qirolicha dahshatli darajada g'azablanar, yon-atrofdagilar qo'rquvdan o'rtanar edilar. Zolim Qirolicha bechora qizni o'ldirishga buyruq berardi. Oppog'oy ulg'aygan sari, chiroyiga chiroy qo'shilib borardi. U shunchalik maftunkor va yoqimtoy ediki, uni hamma yaxshi ko'rardi. Hamma uni yaxshi ko`rardi, faqat qirorlicha emas. Qirolicha Oppog'oy yashnab borgani sari, unga hasad va rashk qiladigan bo'ldi. Kunlarning birida uning yonida bo'lishiga ham chidolmay, uni xizmatkorlar bilan yashash uchun quvib yubordi. Oppog'oyning chiroyli liboslarini olib qo'yishdi va xizmatkorlardek dag'al kiyimlarni kiyintirib qo'yishdi. Oppog'oy boshqa xizmatkorlar kabi erta tongdan to kech oqshomgacha mehnat qilar, saroyda pol yuvar, tog'-tog' idish-tovoqlarni qayta yuvar, Qirolichaning kiyimlarini tartibga keltirardi. Oppog'oy ish qilayotgan chog'ida doim qo'shiq aytishni yoqtirar va uning chiroyli ovozini eshitish uchun har tomondan qushlar uchib kelishardi.

«Yaqinda u o'zining go'zalligini yo'qotadi, - deb o'ylar edi Qirolicha. Kim endi uni eski kiyimlarda va mehnatdan dag'allashib ketgan qo'llari bilan go'zal deb atar ekan?» Shunday bo'lsa ham Qirolicha har kuni o'zining ko'zgusi yoniga kelib: «Kim dunyoda eng go'zal?» - degan bitta savolini takrorlardi. Oppog'oy kunlardan bir kun voyaga yetib, qirollikda eng go'zal qiz bo'lishidan u juda qo'rqar edi. Oppog'oy mehnat qila turib, xayollari ajoyib shahzoda bilan band bo'lar edi. U bilardiki, bir kun u uni bulutlar ortidagi o'z saroyiga albatta olib ketadi. Hasadgo'y qirolicha Oppog'oyni kuzatar ekan, u kundan kunga ochilib borayotganday tuyulardi. Oppog'oy haqiqatan ham, eski va dag'al kiyim kiygan bo’lsa ham, ko'p mehnat qilsa ham, uning go'zalligini sezmay bo'lmasdi. Kunlardan bir kun Qirolicha ko'zgusidan: «Kim dunyoda eng go'zal?» - deb so'ragan edi, u shunday javob qaytardi: «Labi qizil bamisoli qon, Sochi esa qora mumsimon, Yuzlari qor kabi hoynahoy, Uning ismi esa - Oppog'oy». Bunday javobdan darg'azab bo'lgan Qirolicha o'z ovchisini chaqirdi va unga buyruq berdi: «Malikani o'rmonga olib bor va u yerdan uning yuragini mana bu qutiga solib kel!» Ovchi qayg'udan bosh egibdi,

lekin Qirolichaga bosh egishdan boshqa iloji bo'lmabdi. Oppog'oy va ovchi ertasi kuni o'rmonga jo'nashibdi. Malika o'zi bilan nima ro'y berishidan shubhalanmay, ovchi yonida o'rmon bo'ylab chopar, binafshalar terar va quvnoq hirgoyi qilardi. Biroq ovchi birdaniga Oppog'oy oldida g'amgin tiz cho'kib: «Qirolicha sizni o'ldirish haqida buyruq bergan bo'lsa ham, men sizni o'ldirolmayman. O'rmonga qochingdada, bekinib oling! Saroyga hech qachon qayta ko'rmang!» -debdi. Ovchi esa saroyga qaytayotib yo'lda bug'i bolasini o'ldirib, uning yuragini qutichaga soldi va Qirolicha hech narsadan shubhalanmasin deb o'yladi. Oppog'oy o'rmonda yolg'iz qolib, qo'rqqanidan yig'lab yubordi. Birozdan so'ng u o'rmonda yolg'iz emasligini tushundi. O'rmonning kichik hayvonchalari uning do'stlariga aylanishib, chug'urlashib va baxtiyor shivirlashib, uni o'rmon uychasiga yetaklashdi. Bu kichkina, to'g'rirog'i mitti va yaxshigina o'rmon etagidagi uycha edi. Uycha yashalmay

digan joy emas ekan. Oppog'oy derazadan ichkariga mo'ralab, dahshatli tartibsizliklarga ko'zi tushdi. Yuvilmagan idishlar to'plab qo'yilgan, uydagi hamma narsani qalin chang qoplagan edi. «Menimcha bu yerda yashayotgan bolalar kimgadir, uyni sarishta tutishga yordam beradigan kishiga muhtojga o'xshaydi, - debdi Oppog'oy. Boraylikda, uyda tartib o'rnataylik». Oppog'oy o'zining o'rmonlik do'stlari bilan butun uyni tozalabdi, u yer yorug', toza va fayzli bo'libdi. Shu kuni barcha ishlardan keyin charchab qolib yuqorida yotoqxonaga ko'tarilib, uchta kichkina krovatlarga ko'ndalang yotib,uxlab qolibdi. Oppog'oy uxlab yotgan paytda o'zlarining o'rmon uychalariga ishdan qaytgan yetti mitti odamchalar kelishibdi. «Hoy-hoy,hoy-hoy, biz ishdan uyimizga qaytayotibmiz!» -deb qo'shiq kuylashar edi yetti nafar gnom mitti odamchalar. Birdaniga ularning ko'zlari Oppog'oy saranjom sarishta qilgan uylariga tushdi. Unda hamma narsa o'zgargan, uy toza ekan. Zinadan yotoqqa ko'tarilib, ular endi uyqudan turgan Oppog'oyni ko'rib qolishdi. «Ha-a, - quvonganidan hayajon bilan dedi Oppog'oy. - Men sizlarning kimligingizni bilaman, - dedi va u gnomlarning krovatlariga yozilgan ismlarini o'qiy boshladi. - Dopi - tentakvoy, Snizi - aksirvoy, Xeppi -quvnoqvoy, Grempi - vaysaqi, Dok - yuvoshvoy, Bashful –pismiqvoy, Slipi - mudroqvoy». Oppog'oy gnomlarga o'zining o'gay onasi qirolicha va uning niyatlari haqida so'zlab berdi. Ular Oppog'oyni uylarida qolib yashashga ko'ndirishdi. Oppog'oy juda ham xursand edi, unga yangi do'stlari juda yoqib qolilshga ulgurgan edi. «Kechki ovqat hali sal tayyor emas, ungacha sizlarning yuvinib kelishga vaqtlaringiz bor», - dedi Oppog'oy gnomlarga. «Yuvinishga!» - bir ovozda norozilik bildirdi gnomlar. Ular yuvinish so'zining ma'nosini ham unutib yuboray deyishgan ekan. Ammo ular-ning hammalari qunt bilan yuvinib kelishdi, hatto Grempi yuz va qoilarini hoilab keldi. Gnomlar Oppog'oyni xush-fe'lligi uchun juda ham yoqtirib qolishdi. Ertasi kuni gnomlar konga ishga borish o'rniga Oppog'oy-ga yangi chiroyli krovat yasash-ga qaror qilishdi. Ular shunchalik zavq bilan ishlamas edilar, agar uylarida nima sodir bo'li-shini bilganlarida edi. Gap shundaki, yovuz Qirolicha ko'zgusidan Oppog'oy hali ham tirikligini bilib qolibdi. Eski kiyimlarini kiyib, kampirga o'xshab Qirolicha o'rmonga jo'nabdi. Oppog'oy uchun zaharlangan olma tayyorlab

olibdi. Gnomlar esa o'sha tongda Oppog'oyni yolg'iz qoldirayotib: «Begonalardan ehtiyot bo'lgin», - deb ketishgan ekan. Oppog'oy ehtiyot bo'laman deb va'da beribdi. Gnomlar ketishgandan keyin eshikni bir qari kampir taqillatibdi. Afsus, Oppog'oy kampirning qo'lidagi sehrli olmani ko'rib, yo'q deyolmabdi. Oppog'oy olmani tishlagan zahoti uyg'otib bo'lmaydigan uyquga ketibdi. O'rmondan tezroq chiqib ketaman deb shoshgan Qirolicha jarga yiqilibdi. Shundan keyin uni hech kim ko'rmabdi. Qayg'uli gnom¬lar Oppog'oyni oltin va billurlardan yasashgan krovatiga yotqazishibdi va uni kunu-tun qo'riqlashibdi. Kunlardan bir kun o'rmonda Shahzoda aylanib yurib tasodifan gnomlar uychasiga duch kelibdi. Uyga kirib Oppog'oyni ko'rib qolibdi. Uning go'zalligiga maftun bo'lgan Shahzoda uni o'pibdi. Yovuz Qirolichaning sehri tarqalib ketib, nihoyat Oppog'oy uyg'onibdi. Gnomlar xursand bo'lishganidan raqsga tushib ketishibdi. Shahzoda esa Oppog'oyni otga mindirib, bulutlar ortidagi o'z qasriga olib ketibdi.